Những con người lai tạo kì diệu như thần thoại Hy Lạp

[june04]

Chimera là khái niệm dùng để chỉ giống người lai thú trong thần thoại Hy Lạp, nhưng về mặt khoa học thì đây còn là khái niệm dùng để chỉ những người có hai bộ gene với chức năng hoàn toàn riêng biệt. Đặc điểm nổi bật của loại gene này là nó mang đặc điểm của chính bản thân nó và một đặc điểm của thế bào khác nhờ quá trình hấp thụ phôi thai.

Hiện tại đang có nhiều tranh cãi về việc lai người nhân tạo. Đây là chủ đề khá nhạy cảm vì có yếu tố đạo đức. Chimera là giống người lai thú trong thần thoại Hy Lạp, nhưng về mặt khoa học chimera còn được hiểu là người có hai bộ gen với chức năng riêng biệt.

Một trường hợp điển hình của chimera ở người đó là khi phôi thai này hấp thụ luôn anh chị em song sinh của nó. Lúc một trong hai phôi chết đi, một số tế bào của nó hòa lẫn với phôi còn lại, khiến bào thai phát triển mà có hai phân hệ tế bào, một của chính nó và một ngoại lai.

Những người này thường không biết rằng họ là chimera. Hồi năm 2002, một bệnh nhân tên Karen Keegan cần cấy ghép thận và phải xét nghiệm gen để giám định khả năng cho tạng của những người trong gia đình. Cô rất bất ngờ khi biết rằng dù đã mang nặng đẻ đau thì trên mặt sinh học, các con cô không hề có quan hệ huyết thống với mẹ. Lý do là vì Keegan là một chimera, nên cô có hai bộ gen trong tế bào máu.

Một người thường cũng có thể biến thành chimera sau khi phẫu thuật ghép tủy để chữa bệnh máu trắng. Họ sẽ được diệt tủy hoàn toàn và nhận tủy từ một người khác. Tủy sinh ra tế bào gốc phát triển thành hồng cầu. Từ đó trở đi đến cuối đời, họ sống bằng máu có bộ gen khác biệt với toàn bộ các phần còn lại của cơ thể.

Trong một vài trường hợp, bộ gen của người cho và người nhận có thể giống nhau, nhưng đa phần rơi vào tình huống ở trên. Việc tiếp máu cũng đưa tế bào ngoại lai vào nhưng chỉ trong tạm thời, còn cấy tủy là vĩnh viễn.

Một trường hợp tạm thời giống như tiếp máu cũng vô cùng quen thuộc đó là phụ nữ có thai. Một phần tế bào từ thai sẽ vào máu và di chuyển tới một số bộ phận khác trên cơ thể. Điều này xảy ra với hầu hết phụ nữ trong thai kỳ. Nghiên cứu năm 2015 trên 26 phụ nữ có thai cho thấy thận, gan, lách, tim, phổi và cả não của họ đều chứa tế bào từ thai. Họ chắc chắn điều này là vì tất cả các phụ nữ này đều mang thai bé trai, và các tế bào tìm được chứa sắc thể Y quyết định giới nam.

Trong vài trường hợp, các tế bào trên có thể nằm trong cơ thể phụ nữ vài năm hay hơn thế. Giám định não của 59 phụ nữ từ 32 tới 101 tuổi cho thấy 63% trong số đó có DNA nam giới trong não, người cao tuổi nhất có tế bào thai trong não đã 94 tuổi.