LOS ANGELES (NV) - Nữ ca sĩ Khánh Ly được chọn là một trong số 26 người hát nhạc Tango hay nhất thế giới, theo ông Donald Cohen, nhà nghiên cứu âm nhạc nổi tiếng, nguyên chủ tịch Hội Âm Nhạc Hoa Kỳ.![](http://www.nguoi-viet.com/absolutenm2/articlefiles/154191-400.jpg)
Ca sĩ Khánh Ly. (H́nh: Nguyễn Hoàng Đoan cung cấp)
Ông Donald Cohen bỏ ra năm năm sưu tầm lịch sử của điệu nhạc Tango ra đời từ thập kỷ 1870 tại thành phố Buenos Aires (Argentina), và những yếu tố đưa điệu nhạc này xâm nhập, phát triển tới mọi quốc gia trên Địa cầu. Ông cũng tới nhiều nước để thu thập, lắng nghe rồi cuối cùng chọn được 26 tuyệt phẩm Tango (từ ngày nó ra đời cho tới nay) và 26 ca sĩ hát nhạc Tango hay nhất.
Nhà xuất bản Wise, thuộc Hiệp Hội Âm Nhạc Anh, đă in công tŕnh t́m kiếm lớn lao này của ông Donald Cohen thành ba ấn bản Anh, Pháp và Tây Ban Nha dưới tựa “Tango Voices” (A Collection of Celebrated Tangos from Around the World). Sách dầy gần 200 trang, khổ 8x14, ngoài phần tài liệu khảo cứu phong phú c̣n kèm theo 26 nhạc phẩm, tiểu sử các tác giả và một CD gồm những bài hát do 26 ca sĩ được chọn tŕnh bày.
Phần giới thiệu Khánh Ly trong sách, ông Donald Cohen cho biết khi đi sưu tập, ông đă rất thích thú t́m ra bài Tango lừng danh của nhạc sĩ Đan Mạch Jacob Gade “Jálousie” được thâu thanh bằng tiếng Việt Nam. Giọng hát Khánh Ly qua bản Jálousie (Hờn Ghen, do Phạm Duy chuyển ngữ) đă khiến ông rung cảm.
Ông Cohen cũng cho biết điệu nhạc Tango vào Việt Nam từ đầu thế kỷ 20, theo chân của những người Pháp khi họ đô hộ xứ sở này. Nó được phổ biến rộng răi và yêu thích cho tới nay, kể cả trong nước lẫn cộng đồng tị nạn ở nước ngoài. Ông Cohen nhận thấy Khánh Ly yêu nhạc Tango một cách đặc biệt, chương tŕnh của cô không bao giờ thiếu những bản Tango, và là ca sĩ duy nhất thâu năm album toàn nhạc Tango (ngoại quốc và Việt Nam), album nào cũng được thính giả khắp nơi đón nhận.
Trong sách Tango Voices, ông Donald Cohen c̣n dành nhiều trang giới thiệu về Khánh Ly. Ông viết, Khánh Ly là một ngôi sao nổi tiếng nhất của âm nhạc Việt, với hàng triệu khán thính giả hâm mộ, cô bắt đầu hát từ năm 14 tuổi, trở thành ca sĩ chuyên nghiệp năm 1962 lúc 17 tuổi tại thành phố nhỏ bé cao nguyên Đà Lạt. Năm 1967, Khánh Ly hợp tác với một nhạc sĩ trẻ, họ tŕnh diễn tại một sân cỏ gọi là Quán Văn, các sân trường đại học, sau đó hai người nổi tiếng khắp miền Nam Việt Nam, kể cả miền Bắc, bằng những t́nh khúc đầy nhân bản do người nhạc sĩ trẻ ấy sáng tác. Khánh Ly trở thành nữ ca sĩ đầu tiên hát một ḿnh liên tục mỗi đêm, thường kéo dài tới 4 tiếng đồng hồ. Trong thời chiến tranh, dành hầu hết th́ giờ đi giúp vui cho binh sĩ ngoài tiền đồn, giúp các tôn giáo, hoặc gây quỹ học bổng cho các học sinh nghèo.
Năm 1969, Khánh Ly cũng là ca sĩ đầu tiên được chính phủ miền Nam mời qua Âu Châu tŕnh diễn cho các du học sinh. Năm 1970 qua Mỹ, Canada với cùng một mục đích động viên kiều bào.
Cùng năm này, hăng Nippon Columbia đạt lời mời Khánh Ly sang Nhật thu dĩa. Hai bài Diễm Xưa, Ca Dao Mẹ (hát bằng hai thứ tiếng Việt-Nhật) đă đứng đầu bảng Top Hit nhiều lần tại xứ sở Mặt Trời với số bán lên tới hơn 2 triệu bản. Sau đó, hăng Nippon Columbia liên tục mời cô sang Nhật để dự các đại hội âm nhạc Á Châu, thâu dĩa, tŕnh diễn với các ca sĩ Nhật, và hát những bản nhạc chính cho nhiều cuốn phim liên quan tới chiến tranh, vượt biển và tị nạn.
Năm 1968, Liên Đoàn Công Giáo Hoa Kỳ mời Khánh Ly qua Vatican tŕnh diễn trong dịp lễ Phong Thánh Tử Đạo, cô được giới thiệu với Đức Giáo Hoàng John Paul II. Bốn năm sau (1992) lại vinh dự diện kiến ngài lần thứ hai, nhân Đại Hội Giới Trẻ tại Denver, Colorado.
Năm 1997, đài NHK của Nhật chọn Khánh Ly là một trong 12 nhân vật tiêu biểu của thế kỷ 20 cùng với Mẹ Teresa, Tổng Thống Mandela, bà Gandhi, Thủ Tướng Do Thái Mayer, ông Gobachev, nhà thời trang Gucci. v.v... Đài nầy đă thực hiện phim tài liệu về đời Khánh Ly dài 60 phút, tựa phim là “Khánh Ly: Tiếng Hát của Sự Đoàn Tụ.” Đạo diễn phim, ông Heido Kato, được trao giải Emmy Award của TV Nhật nhờ cuốn phim nầy.
![](http://www.nguoi-viet.com/absolutenm2/articlefiles/154191-CN-KhanhLy%202.400.jpg)
H́nh b́a cuốn sách của Donald Cohen. (H́nh: Nguyễn Hoàng Đoan cung cấp)
Ông Donald Cohen qua cuốn “Tango Voices” cho biết, nữ ca sĩ Khánh Ly xứng đáng được chọn v́ cô đă sống với nhạc Tango và c̣n là người duy nhất đem âm nhạc Việt Nam tới nhiều quốc gia.
Nhận thấy sự kiện này trùng hợp với thời điểm ghi dấu 50 năm sân khấu của Khánh Ly, phái viên Người Việt, qua cuộc điện đàm, đă hỏi cảm nghĩ của cô, cô chỉ nói: “Rất bất ngờ, rất cảm động, không chỉ cho chính ḿnh mà c̣n là niềm hănh diện cho âm nhạc Việt.” Dịp này Khánh Ly cũng tiết lộ một chi tiết lư thú: “Hồi nhỏ, thường phải đấm chân cho mẹ, để đỡ chán, tôi đă đấm bằng nhịp điệu Tango, và tôi yêu nhạc Tango từ đó.”
Quí vị muốn mua sách, xin liên lạc: www.musicsales.com
Đức Tuấn/Người Việt