Iran bắt tay al Qaeda chống Mỹ?

Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) vừa công bố tài liệu cho thấy Bộ Tình báo và An ninh Iran (MOIS) có dính líu đến các phần tử khủng bố, các cuộc tấn công quân sự. Quan trọng hơn cả, những tài liệu này còn chỉ ra rằng Iran và al Qaeda từ lâu có quan hệ hữu hảo.

Theo Cục Điều tra Liên bang Mỹ, quan hệ này đó có nhiều cơ sở để hình thành bởi Iran và al Qaeda được nhiều lợi ích từ “mối tình vụng trộm” này. Ví dụ như, cả hai đều chống Mỹ và tìm cách truyền bá tư tưởng Hồi giáo cực đoan.

Iran và al Qaeda từ lâu có quan hệ hữu hảo? Ảnh: Foreign Policy.

Cụ thể hơn, một trong những nguyên nhân chính mà al Qaeda “kết thân” với Iran là nguồn cung cấp tài chính dồi dào từ Tehran. Những tài liệu mà Cục Điều tra Liên bang Mỹ đưa ra tuần trước cho thấy MOIS từng “tài trợ” tiền và vũ khí cho chi nhánh al Qaeda ở Iraq. Thậm chí, MOIS còn đồng ý phóng thích hàng trăm tù nhân của tổ chức này và dù có lúc bị ngưng trệ nhưng cuối cùng, quan hệ vẫn được nối lại trong vòng một năm qua.

Để hiểu rõ hơn vấn đề này, cần xét quan hệ giữa Tehran với al Qaeda dần lớn mạnh từ những năm 1991, 1992. Khoảng thời gian 1992 – 1996, nhiều quan chức Iran liên tục gặp al Qaeda ở Sudan. Mục đích các chuyến đi không được tiết lộ nhưng sau đó al Qaeda rời Sudan để đến Afghanistan năm 1996.

Sau vụ tấn công lịch sử ngày 11/9, vai trò của Iran ngày càng quan trọng với al Qaeda khi chúng bị truy bắt gắt gao ở Afghanistan và Pakistan. Khi đó, rất nhiều lãnh đạo của al Qaeda trốn sang Iran.

Chính quyền Iran một mặt “niềm nở” đón chúng, mặt khác lại tỏ ra không có bất kì quan hệ mật thiết nào với bọn khủng bố bằng cách xử án treo một vài thành viên.

Tuy nhiên, quan hệ này cũng có lúc gặp “trắc trở” khi Iran hợp tác với Mỹ, khi Washington phát động cuộc chiến chống Taliban ở Afganistan. Ở thời điểm đó, "phó tướng" lực lượng khủng bố Zawahiri ám chỉ Iran “đâm sau lưng” những người Hồi giáo.

Tới năm 2003, Mỹ tấn công Iraq và truy sát các phần tử khủng bố al Qaeda. Dù Iran và al Qaeda có những mục tiêu khác nhau nhưng cả hai đều mong muốn Mỹ phải “trắng tay” sau khi phát động cuộc chiến.

Để thực hiện chiến lược đó, Iran tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho al Qaeda cư trú ở nước mình, xúi giục chúng quấy rối Mỹ ở Afghanistan và Iraq. Iran cũng lợi dụng chúng để thúc đẩy các cuộc “thánh chiến” nhằm vào người Sunni.

Đơn cử như trong quan hệ với Arab Saudi, Iran không kích động các nhóm phiến quân thân họ lật đổ lãnh đạo nước sở tại, bất chấp việc Tehran luôn giữ thái độ thù địch. Iran "âm mưu" rằng, chỉ khi quan hệ Iran - Arab Saudi thực sự xấu, họ mới sử dụng các phần tử khủng bố để “giải quyết” nước này.

Về phía al Qaeda, dù hiện nay lực lượng này vẫn là một tổ chức khủng bố khét tiếng song vẫn cần một quốc gia sẵn sàng “chống lưng”. Việc được lưu trú ở Iran là đặc biệt quan trọng để chúng toàn tâm chuẩn bị cho các cuộc tấn công vào Iraq, Afghanistan và Pakistan. Iran cũng là địa điểm dừng chân lý tưởng của các phần tử hiếu chiến để củng cố lực lượng, nhất là khi luôn bị quân đội Mỹ lùng sục, bắt giữ và tiêu diệt.

Xuất phát từ những lợi ích trên, Iran và al Qaeda đều muốn duy trì quan hệ này. Cả hai ra sức “che đậy” quan hệ của mình bởi Iran không muốn “mang tiếng” dính líu đến khủng bố, những kẻ chuyên gây ra các cuộc thảm sát đẫm máu khiến nhiều người căm phẫn. Điều này xuất phát từ việc họ cũng không muốn bị cô lập hơn nữa, ít nhất là đối với các quốc gia châu Âu.

Hiểu được "nỗi khổ" của Iran, al Qaeda cũng không muốn quan hệ này bị bại lộ. Do đó, quan hệ tay đôi này từ lâu nằm trong vòng bí mật.

Trong khi đó, không ít người tỏ ra nghi ngờ thông tin do FBI cung cấp. Họ lập luận rằng, rất nhiều người Shiite của Iran từng bị các phần tử hiếu chiến dòng Sunni chèn ép. Liệu họ có thể bắt tay hợp tác với nhau?

Tài liệu của FBI còn cho thấy, Iran thường “chơi xấu” khi có động thái ủng hộ các nhóm phiến quân, khủng bố chống lại Saddam Hussein ở Iraq và đối phó với những quốc gia dù có rất ít mâu thuẫn với mình.

Những năm 90, Iran bắt đầu tạo mối quan hệ với nhóm Hồi giáo Jihad và rất có thể “lằng nhằng” với cả Hamas. Nhờ đó, Iran dần dần làm suy yếu kẻ thù của mình là Israel và các kế hoạch cô lập Iran của Mỹ.

Ngoài ra, Tehran còn theo đuổi mục tiêu lâu dài của mình là "tấn công" người Hồi giáo dòng Sunni, tìm kiếm thêm đồng minh Hồi giáo chống Mỹ.

Theo FBI, Iran cũng “mở lòng” đón những thành viên Mujahideen – e Khalq (MEK) trong khi Mỹ luôn coi MEK là khủng bố. Thậm chí nước này luôn viện dẫn các điều khoản “bảo vệ thường dân vào thời chiến” của Công ước Geneve để ép Iraq "thừa nhận" MEK.

Lê Nguyệt (theo Foreign Policy)

khong bao lau nua~,2 thang` nay` se~ cung~ di theo sadm va bin laden het'.