Làng nghề: Dân giàu nhưng nước có mạnh?

Vấn đề ô nhiễm làng nghề hết sức “nóng” trên bàn nghị sự với nhiều nỗi lo và nhiều giải pháp được đưa ra. Tuy nhiên, một có một cách đặt vấn đề hết sức mới đã được đại biểu đưa ra, đó là: Làng nghề mới chỉ làm cho "dân giàu" chứ chưa làm cho “nước mạnh”.

Phát biểu trước nghị trường chiều 7/11, đại biểu Nguyễn Văn Tiên khẳng định rằng, thực tế làng nghề đã mang lại cái tốt rất nhiều. “Tuy nhiên đối với làng nghề chúng tôi nghĩ nó chỉ tạo ra dân giàu, chứ chưa tạo ra nước mạnh”.

Theo phân tích của đại biểu tỉnh Tiền Giang thì một vấn đề điển hình là khá nhiều các hoạt động làng nghề là trá hình các loại công nghiệp và trốn thuế, lao động rẻ, chất lượng sản phẩm thì nhiều nơi còn hạn chế.

“Những tình trạng ngộ độc rượu, uống rượu, tất cả các loại độc hại thì chúng tôi nghĩ đấy cũng là sản phẩm của làng nghề. Rồi tình trạng đẻ nhiều, trẻ con đi học ít… đều nhiều hơn làng không nghề” – ông Nguyễn Văn Tiên nhận xét.

Cùng quan điểm này, đại biểu Bùi Thị An cho rằng, “cho đến nay chưa thấy việc tăng được GDP” từ làng nghề, “nhưng nếu cứ để tình trạng làng nghề gây nguy hiểm như thế này này thì hiểm họa về bệnh tật dù bảo hiểm bao nhiêu của ngành y tế cũng không đỡ nổi và con cháu chúng ta phải chịu”.

Dẫn chứng cho việc có thể làm nghèo đất nước, đại biểu Thân Đức Nam (TP Đà Nẵng) cho biết, hậu quả môi trường, trong đó có môi trường làng nghề tác động không nhỏ đến sức khỏe cộng đồng, sản xuất nông nghiệp; gây ra những hậu quả, thiệt hại không nhỏ về kinh tế; ảnh hưởng xấu đến hệ sinh thái tự nhiên. “Theo đánh của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam có thể chịu tổn thất do ô nhiễm môi trường lên đến 5,5% GDP trong 1 năm” – đại biểu Thân Đức Nam dẫn chứng..

Những hình ảnh như thế này tại làng làm miến Dương Liễu minh chứng một điều: Nhiều làng nghề mới chỉ chú trọng đến làm giàu cho người dân...

Lại là chuyện trách nhiệm

Cũng như rất nhiều lĩnh vực khác, một trong những nguyên nhân dẫn đến môi trường làng nghề nhiều năm không được cải thiện bao nhiêu, thậm chí ngày càng trở nên trầm trọng hơn là do các cấp ngành chưa thực sự làm hết trách nhiệm, chưa ý thức được tầm quan trọng của vấn đề môi trường.

Trong khi rất nhiều đại biểu cho rằng, tình trạng ô nhiễm tại các làng nghề là khó giải quyết vì rất nhiều nguyên nhân, từ kinh phí, luật pháp, quản lý chồng chéo…. Thì đại biểu Nguyễn Văn Tiên lại cho rằng, quan trọng là “có nơi dám làm và có nơi không dám làm”.

Đại biểu Tiên dẫn chứng: “Có những nơi vấn đề xử lý làng nghề rất tốt, ví dụ ở Huế, chúng ta đã vận động, hạn chế và tiến tới dừng sản xuất các làng nghề độc hại sản xuất tinh bột sắn như làng Thủy Dương hoặc Lộc Bổn ở huyện Phú Lộc, đây là những làng điển hình. Tuy nhiên, cùng một trạng thái như thế này nhưng ở Hà Nội có xã Dương Liễu cũng tương tự trong Huế nhưng chưa làm được”.

“Điều này là do pháp luật hay sự quan tâm chỉ đạo của chính quyền địa phương? chúng tôi nghĩ chỉ có thể nói có nơi dám làm và có những nơi không dám làm” – đại biểu Nguyễn Văn Tiên khẳng định.

Đồng quan điểm với đại biểu Tiên, đại biểu Bùi Thị An đặt vấn đề: Vì sao được tất cả mọi người quan tâm, tuyên truyền giáo dục, cơ chế chính sách chi tiền mà đến giờ ô nhiễm làng nghề vẫn ngày càng nghiêm trọng hơn? Tôi xin đề nghị Bộ tài nguyên và môi trường, Bộ khoa học và công nghệ nên đánh giá lại hiệu quả của việc chi tiêu cho giai đoạn vừa qua về vấn đề môi trường xử lý làng nghề. Tôi biết Chính phủ chi cũng không ít tiền, có rất nhiều đề tài, dự án bây giờ tôi xin đề nghị hai đồng chí Bộ trưởng cho biết xem bây giờ tổng số tiền chi là bao nhiêu, bao nhiêu dự án xử lý vấn đề môi trường làng nghề rồi. Bây giờ cái nào đi được vào cuộc sống, cái nào không đi vào cuộc sống, từ đấy ta mới có những phương án mới cho nó có hiệu quả hơn, chứ nếu không thì chi tiền xong đến 5 năm sau hết, đại biểu khóa XIV lại nói rằng môi trường làng nghề vẫn trầm trọng”.

Cần phải chỉ ra được trách nhiệm của các cấp, các ngành khi để môi trường ô nhiễm nặng nhiều năm chưa được giải quyết

Chi nhiều tiền nhưng môi trường làng nghề vẫn không giảm, không ai chịu trách nhiệm, đại biểu Phạm Văn Tấn (Nghệ An) đề nghị, cần phải chỉ ra được trách nhiệm của các cấp, các ngành đối với những hạn chế, yếu kém đã nêu.

Đại biểu Mã Điền Cư (Quảng Ngãi) thì thẳng thắn: “Trong Báo cáo của Chính phủ qua đánh giá việc thực hiện chính sách pháp luật về môi trường tại khu kinh tế, làng nghề có rút ra được nguyên nhân hạn chế và yếu kém. Tuy nhiên, qua nghiên cứu các báo cáo, tôi nhận thấy rằng về nguyên nhân chủ quan trong Báo cáo của Chính phủ chủ yếu đề cập đến trách nhiệm quản lý môi trường của chính quyền địa phương các cấp và Ban quản lý khu kinh tế, còn trách nhiệm quản lý Nhà nước của Bộ tài nguyên và môi trường và các bộ, ngành có liên quan thì trong báo cáo đề cập không rõ”.

Phát biểu tại Nghị trường, đại biểu Nguyễn Anh Sơn (Nam Định) chỉ rõ: “Chúng ta đã có rất nhiều văn bản, hàng trăm văn bản từ Trung ương đến địa phương, vấn đề là cần phải đánh giá kỹ hơn trách nhiệm quản lý Nhà nước của các địa phương, của các cơ quan chuyên môn chịu trách nhiệm về vấn đề này. Nếu chúng ta thực hiện tốt tất cả những gì đã quy định, chắc chắn tình hình không phải như báo cáo đánh giá. Một thực tế, rất nhiều nơi, rất nhiều doanh nghiệp vi phạm những quy định nhưng công tác kiểm tra, công tác xử lý không đến nơi đến chốn, không cương quyết nên tình hình càng ngày càng xấu đi. Người dân thấy các doanh nghiệp xả, thải ra môi trường, cá chết, cây chết, không khí nặng nề, nhân dân rất khổ, khi phát hiện ra các cơ quan Nhà nước mới vào cuộc, vào rồi chưa chắc đã có kết luận ngay, nhiều khi mang máy móc đến đo đạc rồi nói vẫn còn trong giới hạn cho phép. Một nguyên nhân tôi cho cần nhấn mạnh, Quốc hội cần phải đánh giá sâu hơn, nghiêm khắc hơn chính là thái độ, trách nhiệm và lương tâm của cơ quan cũng như doanh nghiệp trong việc làm ảnh hưởng đến môi trường”

Xuân Hưng
Theo vnmedia