(ĐVO) Một số thú chơi được coi là thời thượng của người dân thành thị đang tiếp tay đắc lực cho việc hủy hoại thiên thiên nhiên tại nhiều vùng miền trên cả nước.
Trong xă hội hiện đại, nhiều người cố tạo cho ḿnh cảm giác gần gũi với thiên nhiên bằng những vật liệu lấy từ thiên nhiên. Từ đó, những thú chơi gắn với thiên nhiên trở nên thịnh hành trong các đô thị như thú chơi lan rừng, chơi cây đại thụ cảnh, chơi động vật hoang dă quư hiếm, chơi sinh vật biển và chơi đá cảnh… Tuy vật, chính những thú chơi tưởng như tao nhă này đang góp phần vào việc hủy hoại môi trường thiên nhiên tại nhiều nơi ở Việt Nam.
Thú chơi cây đại thụ cảnh
Thú chơi cây đại thụ cảnh là một thú chơi dành cho giới “đại gia”, mới xuất hiện trong những năm gần đây. Những người theo thú chơi này sẵn sàng bỏ ra "tiền tấn" để được sở hữu những cây cổ thụ có h́nh dáng gân guốc, cổ quái, được bứng nguyên gốc từ rừng về trồng vào sân, vườn nhà ḿnh. Cây càng to, càng có dáng đẹp th́ người chơi càng thể hiện được đẳng cấp của ḿnh.
Thú chơi này đă khai sinh ra một h́nh thức lâm tặc mới. Thay v́ chặt hạ các cây gỗ quư, những tên lâm tặc mới chỉ nhắm vào những cây cổ thụ có giá trị thẩm mỹ cao, có thể bán với giá từ hàng chục tới hàng trăm triệu đồng.
Một cây đại thụ bị đưa về từ rừng và rao bán công khai trên mạng.
H́nh thức lâm tặc này đang diễn biến phức tạp tại nhiều tỉnh miền Trung như B́nh Thuận, Ninh Thuận, Phú Yên, B́nh Định và một số tỉnh phía bác như Ninh B́nh và Nam Định.
Cũng giống như h́nh thức lâm tặc cũ, dù bị chính quyền địa phương ngăn cấm, nhưng t́nh trạng khai thác cây đại thụ trong rừng vẫn nằm ngoài tầm kiểm soát.
Trên phương diện sinh thái, thú chơi cây đại thụ cảnh đang góp phần tàn phá nặng nề những cánh rừng nguyên sinh, ảnh hưởng sâu sắc đến môi trường sinh thái. Việc bứng tận gốc rễ những cây rừng lớn làm tăng nguy cơ sói lở đất đai, gây lũ lụt lớn đe dọa đời sống và sinh mạng của cư dân ở hạ nguồn.
Thú chơi sinh vật biển
Đem rừng về nhà c̣n chưa đủ, với người chịu chơi, mang cả… đại dương vào nhà mới là đẳng cấp. Do vậy, từ vài năm gần đây, thú chơi sinh vật biển đă nổi lên như một thú chơi của người có tiền.
Những chiếc bể lớn với nhiều loài cá cảnh biển thướt tha, rực rỡ và những rạn san hô lung linh, huyền ảo có thể khiến người chứng kiến ngất ngây.
Nhiều loại cá cảnh biển hiện giờ đă được con người nhân nuôi thành công, nhưng một số lượng rất lớn cá cảnh biển hiện vẫn được khai thác trực tiếp từ tự nhiên. Trong số đó nhiều loài đang trở nên khan hiếm và có nguy cơ biến mất ngoài biển khơi.
Với san hô, vấn đề phức tạp hơn rất nhiều. Là loài sinh vật có tốc độ phát triển rất chậm, khó nuôi trồng trong điều kiện nhân tạo, san hô dành cho người chơi sinh vật biển phần lớn được khai thác từ tự nhiên.
Ở Việt Nam, sự phát triển mạnh của thú chơi sinh vật biển đă sinh ra nghề khai thác và buôn bán trái phép san hô. Theo cảnh báo của viện Hải dương học Nha Trang, hàng loạt rạn san hô ở vùng biển các tỉnh Đà Nằng và Khánh Ḥa đang bị tàn phá nghiêm trọng.
Được coi là rừng nguyên sinh dưới biển, rạn san hô là mái nhà của hàng ngh́n loài sinh vật biển có giá trị về kinh tế và khoa học. Do đó, cái chết của các rạn san hô cũng đi kèm với sự biến mất của các loài này.
Thú chơi đá cảnh
Chơi sinh vật cảnh đă đành, không ít người đeo đuổi một thú chơi không kém phần kỳ công: chơi đá cảnh. Đây là thú chơi những ḥn đá đă trải qua quá tŕnh kiến tạo địa chất đặc trưng, được mài giũa bởi thiên nên mang những màu sắc, hoa văn và h́nh thù đẹp và lạ mắt.
Những người chơi đá cảnh sưu tầm chúng làm vật trang trí trong tư gia, và nhiều khi là mang tính phong thủy. Mỗi viên đá cảnh có giá từ vài trăm ngh́n cho đến hàng trăm triệu đồng, tùy theo kích thước và mức độ độc đáo của chúng.
Đá cảnh được bày bán tràn lan bên đường quốc lộ. Ảnh: Báo Lao Động.
Thú chơi này tưởng như vô hại, nhưng thực chất cũng gây nên những hệ lụy không kém phần nghiêm trọng về môi trường sinh thái.
Thú chơi đá cảnh đă làm mọc lên nhiều công trường khai thác đá cảnh ở các tỉnh B́nh Định và Yên Bái. Tại những công trường này, màu xanh và sự yên tĩnh nguyên thủy của các ngọn núi đă phải nhường chỗ cho những mảng đục khoét nham nhở đất bùn, tiếng dùi đục chát chúa vào những phiến đá mà thiên nhiên mất hàng triệu năm tạo dựng.
Tại tỉnh Gia Lai, một loại đá cảnh có nguồn gốc từ gỗ hóa thạch cũng bị khai thác tràn lan, làm biến dạng cảnh quan tại nhiều vùng rừng núi.
Một dạng đá cảnh khác là đá san hô, được khai thác bằng việc đục khoét các rặng san hô ở ven biển miền Trung, gây tác hại khôn lường cho môi trường sinh thái biển.
Thú chơi động vật hoang dă quư hiếm
Chơi vật nuôi làm cảnh là một thú chơi ngày càng phổ biến ở Việt Nam. Với nhiều người theo thú chơi này, sở hữu những loài động vật hoang dă quư hiếm, có tên trong Sách Đỏ là một cách để khẳng định phong cách riêng của ḿnh.
Bởi vậy, thị trường buôn bán các loài động vật hoang dă phục vụ cho người nuôi làm cảnh đang nở rộ dưới nhiều h́nh thức, đem lại lợi nhuận không nhỏ cho giới con buôn.
Chỉ với vài trăm ngh́n đồng trong túi, người chơi đă có thể mua cho ḿnh một một chú đại bàng dũng mănh, một con kỳ đà xanh đầy gai góc, cu li cuộn tṛn đầy lông lá, hay những chú rùa núi vàng, núi viền, rùa hộp quư hiếm và nhiều loài khác tại các khu chợ ở Hà Nội và TP HCM. Việc mua bán diễn ra dưới h́nh thức công khai hoặc bán công khai. Đây đều là những loài động vật có tên trong Sách Đỏ Việt Nam.
Có thể nói, thú chơi này chính là một sự tiếp tay cho nạn sắn bắt và buôn bán động vật hoang dă trái phép. Tệ nạn này đang đe dọa nghiêm trọng đến sự đa dạng sinh học, đẩy nhanh tốc độ suy vong của nhiều loài động vật quư hiếm ở Việt Nam.
Thú chơi lan rừng
Như một hơi thở trong lành của núi rừng, đối với nhiều người, gị phong lan rừng là điều ǵ đó không thể thiếu trong không gian sống của họ.
Nếu phong lan xuất xứ từ vườn ươm mang vẻ đẹp chỉn chu, quư phái và giá thành khá cao th́ ngược lại, phong lan rừng lại quyến rũ người chơi bởi vẻ thô mộc, hoang dại và giá thành rất rẻ, chỉ từ vài chục ngh́n cho đến trên 100.000 đồng.
Lan rừng bày bán ở Hà Nội.
Điều đó đă dẫn đến t́nh trạng săn lan và buôn lan rừng diễn ra tràn lan tại nhiều địa phương trên cả nước, từ các tỉnh miền núi phía Bắc như Hà Giang, Điện Biên, yên Bái, Lào Cai… cho tới các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên như Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế, Gia Lai, Kon Tum…
Một đội quân săn lan đông đảo đă được h́nh thành. Mỗi ngày, đội quân này lấy đi hàng ngàn cụm lan tại những khu rừng nguyên sơ. Từ đó, lan rừng ùn ùn tràn về bày bán công khai tại các khu du lịch, các thị xă, thành phố và xuất qua biên giới với giá rẻ mạt.
Những người khai thác lan rừng không ngần ngại cưa cả những đoạn cành, thân cây lớn có chứa cụm lan cho tăng vẻ thô mộc và giá trị của lan rừng.
Việc tận diệt lan rừng đă gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và sự đa dạng sinh học của nhiều cánh rừng, khiến nhiều loài lan quư hiếm có nguy cơ biến mất ngoài môi trường thiên nhiên.
Quốc Lê
Điểm mặt những thú chơi 'quư tộc' của dân nhà giàu
