Trung Quốc làm ǵ th́ Việt Nam cũng bắt chước hệt như vậy
Trong lúc cả thế giới tập trung sự chú ư vào việc Trung Quốc đàn áp các nhà hoạt động dân chủ th́ Việt Nam cũng đang thắt chặt cái tḥng lọng quanh cổ các nhà bất đồng chính kiến
Các nhà hoạt động dân chủ ở Trung Quốc không phải là những người duy nhất đang phải chịu đựng cơn giận dữ của một chế độ cộng sản hống hách thích đàn áp. Trong lúc cả thế giới tập trung sự chú ư vào nghệ sĩ và nhà hoạt động dân chủ người Trung Quốc Ngải Vị Vị th́ nhiều nhà bất đồng chính kiến ở Việt Nam cũng đang phải nhận những bản án nặng nề cho những hoạt động được chính phủ của nước này gọi bằng cái từ là “chống lại nhà nước”.
Vào tháng trước, chẳng hạn, một trong những quan chức cao cấp nhất từ trước tới này bị ṭa án Việt Nam xét xử v́ bất đồng chính kiến đă đệ đơn kháng án. Ông Vi Đức Hồi 54 tuổi nguyên là Đảng viên Cộng sản đă bị kết án 5 năm tù giam cộng với 3 năm quản chế tại gia. Phải thừa nhận là bản án này đă được giảm xuống đáng kể so với bản án 8 năm tù giam và 5 năm quản chế được tuyên tại phiên sơ thẩm. Mặc dù vậy, tổ chức Theo dơi Nhân quyền [Human Rights Watch] không phải là tổ chức duy nhất cho là đây là một bản án “rất nặng”.
Và ông Hồi chắc chắn không phải là người duy nhất.
Vào cuối tháng trước, luật sư Cù Huy Hà Vũ bị kết án 7 năm tù giam cộng với 3 năm quản chế sau khi ông bị tạm giam với lư do được viện ra là ông bị phát hiện đang ở trong một pḥng khách sạn cùng với một người phụ nữ không phải là vợ của ông. Máy tính của ông đă bị tịch thu, nhà ở của ông bị lục soát và ông bị buộc tội là có những hoạt động chống lại nhà nước.
Cũng trong tháng trước, Bùi Chát, người sáng lập Nhà xuất bản Giấy Vụn, cũng bị bắt sau khi ông trở về từ Buenos Aires nơi ông tới nhận giải thưởng Quyền Tự do Xuất bản [Freedom to Publish] của Hiệp hội Quốc tế các Nhà xuất bản [International Publishers Association]. Sau đó ông đă được thả, song được biết ông đang phải chịu sự giám sát.
Năm ngoái, một blogger đă bị bắt sau khi cô đăng một bài viết kể lại những chuyện ăn chơi sa đọa của con trai của một quan chức cao cấp. Cuối cùng nữ blogger này đă được thả vào tháng trước theo lời của chính quyền được báo chí địa phương trích dẫn là cô “đă được cảnh cáo đủ rồi”
Người ta thường nói rằng trong tất cả những vấn đề liên quan đến an ninh th́ cứ ông láng giềng to đùng Trung Quốc làm ǵ là y như rằng Việt Nam thường làm theo. Hiển nhiên là Bắc Kinh đang tiến hành điều được nhiều nước coi là cuộc dàn áp dữ dội nhất nhằm vào các nhà bất đồng chính kiến kể từ nhiều năm nay do họ hoảng sợ trước khả năng Mùa Xuân Ả-Rập có thể cập bến châu Á. Và đối với những ai muốn t́m kiếm những điều tương tự đáng quan tâm th́ vụ án Cù Huy Hà Vũ là trường hợp đặc biệt đáng chú ư.
Cù Huy Hà Vũ xuất thân từ một gia đ́nh cộng sản ṇi – ông là con trai của nhà thơ nổi tiếng và là một người tâm phúc gần gũi với Hồ Chí Minh. Có một sự giống nhau đến kỳ quái với trường hợp của Ngải Vị Vị ở Trung Quốc – Ngải Vị Vị bị bắt trong lúc sắp lên máy bay sang Hồng Kông – ông cũng là con trai của một nhà thơ có tiếng tăm và trước đó th́ nhiều người đều nghĩ ông là người không ai dám động đến.
Song, sẽ là sai lầm nếu cố t́nh gộp làm một những sự kiện xảy ra ở Việt Nam và Trung Quốc. Thứ nhất là bởi v́ sự trấn áp dữ đội “gần đây có vẻ mở rộng phạm vi hơn” thực ra có thể được truy ngược trở lại hồi năm 2007.
“Hà Nội bắt đầu đàn áp sau khi họ có được cái họ muốn – Việt Nam được gia nhập tổ chức Thương Mại Thế giới [WTO] – và kể từ sau đó họ liên tục đàn áp”, Duy Hoàng, phát ngôn viên của tổ chức dân chủ Việt Tân bị cấm ở Việt Nam, đă nói như vậy. “Và sự đàn áp này không phải là một sự hưởng ứng Đại hội Đảng 11, mà là do chế độ này đang ngày càng đứng ngồi không yên trước phong trào dân chủ và cộng đồng blogger ngày càng trưởng thành”.
Cho măi tới tận giữa tháng 1 năm nay hầu hết những biện pháp đàn áp đều được hiểu như là công việc dọn dẹp nhà cửa cho sạch sẽ một chút trước Đại hội. Facebook bị chặn (lần đầu tiên là bị chặn một cách tùy tiện hồi năm 2009 sau đó là hầu như bị chặn hoàn toàn trong những ngày sắp diễn ra Đại hội), nhiều vụ bắt bớ và thậm chí cả vụ đàn áp được cho là nhằm vào lao động bất hợp pháp người Trung Quốc thảy đều được xem như là một phần của công việc vệ sinh trước Đại hội. Rút cục, sự suy luận tiếp theo sẽ là không ai muốn những người bất đồng chính kiến ở khắp nơi cứ đặt ra những câu hỏi vào lúc sắp diễn ra một sự kiện mà mục đích chính của nó là đảm bảo quyền lực tối cao của một đảng duy nhất. Trong lúc đó th́ các phe phái mâu thuẫn nhau trong nội bộ Đảng Cộng sản đều đang quyết tâm muốn chứng tỏ họ không nhân nhượng trong vấn đề an ninh.
Nhưng Đại hội bế mạc rồi mà sự đàn áp vẫn cứ tiếp diễn.
Ông Vũ dường như đă vướng vào rắc rối sau khi ông kiện thủ tướng về kế hoạch khai thác bô-xít đầy tranh căi ở cao nguyên Trung phần của Việt Nam và việc Việt Nam đă nhượng bộ cắt cho Trung Quốc rất nhiều đất ở dọc đường biên giới hai nước.
“Hầu hết mọi người đều tin rằng người ta khởi tố ông Vũ để trả thù việc ông đă chỉ trích thủ tướng”, ông Hoàng nói.
Ông Vũ bị bắt vào ngày 5 tháng 11 năm ngoài với bằng chứng được sử dụng là những tài liệu ông viết để kêu gọi dân chủ đa đảng và những cuộc trả lời phỏng vấn báo chí nước ngoài, theo lời của báo Nhân Dân.
Báo Nhân Dân viết “Những bài viết này có nhiều nội dung nói xấu Nhà nước và nhân dân Việt Nam. Qua điều tra, các cơ quan chức trách của Việt Nam đă t́m thấy 40 tài liệu với những chủ đề khác nhau, trong đó có một số bài viết do chính ông Vũ viết phủ nhận vai tṛ lănh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam”.
Người ta hi vọng rằng áp lực quốc tế có thể ép buộc chính phủ Việt Nam ngừng làn sóng bắt giữ đang diễn ra này. Liên Minh châu đă chỉ trích rất mạnh, luận điểm được đưa ra là tăng trưởng kinh tế phải đi cùng với tự do ngôn luận. Trong tuyên bố được đưa ra ngày 4 tháng 4 Liên Minh châu Âu nói rằng việc kết tội ông Vũ “là không phù hợp với quyền căn bản của tất cả mọi người là được nắm giữ những quan điểm và được tự do bày tỏ một cách ôn ḥa những quan điểm đó”.
Tuyên bố này được đưa ra vào lúc mà Cộng đồng châu Âu và Việt Nam đang xem xét khả năng bắt đầu các cuộc đàm phán để đi đến một hiệp định tự do thương mại. Hiệp định thương mại song phương mà Việt Nam đă kư với Mỹ đă có hiệu lực vào năm 2001 được ca ngợi là đang khuyến khích tăng trưởng của quốc gia cộng sản này.
Nhưng vấn đề ông Vũ hiện nay có thể sẽ làm phức tạp thêm các cuộc đám phán nói trên. “Sự kính trọng của cộng đồng quốc tế dành cho Việt Nam và sự tiến bộ kinh tế dài hạn của chính Việt Nam không thể mang tính bền vững nếu như sự bày tỏ quan điểm một cách ôn ḥa, nhất là sự bày tỏ quan điểm về những vấn đề quan trọng đối với tương lai của dân tộc và đất nước, bị đàn áp” bản tuyên bố của Liên Minh Châu Âu nói tiếp.
Hoa Kỳ về phần ḿnh cũng đă lên tiếng bày tỏ “quan ngại sâu sắc” và cũng giống như Liên Minh Châu Âu Hoa Kỳ cho rằng việc kết tội luật sư được đào tạo tại Pháp Cù Huy Hà Vũ là không phù hợp với những công ước quốc tế về nhân quyền mà Việt Nam đă tham gia.
Trong khi các nhà hoạt động dân chủ hi vọng rằng sự phát triển của một xă hội dân sự ở Việt Nam sẽ cổ vũ những giá trị dân chủ th́ một số nhà quan sát lại đang than phiền rằng những quan ngại do các quốc gia khác bày tỏ hiếm khi được hỗ trợ bằng những biện pháp mang tính ép buộc mạnh hơn, chẳng hạn như từ chối viện trợ cho Việt Nam.
“Chúng tôi bày tỏ sự quan ngại về bản án của Cù Huy Hà Vũ cũng như từ trước đến nay chúng tôi vẫn làm như vậy trong những trường hợp khác. Không có bất kỳ mối liên hệ nào với chương tŕnh viện trợ của chúng tôi cả”, một phát ngôn viên của USAID [Cơ quan Viện trợ Phát triển quốc tế của Hoa Kỳ - United States for International Development] đă nói như vậy.
Nhưng mặc dù viện trợ có thể không được coi là một thứ đ̣n bảy khả thi của các chính phủ nước ngoài, song các chính phủ nước ngoài có thể dùng sự ảnh hưởng theo một cách khác. Hoa Kỳ, chẳng hạn, đă chỉ rơ rằng các vấn đề liên quan đến nhân quyền là một trở ngại cho sự hợp tác quốc pḥng chặt chẽ hơn giữa hai nước. Ngoại trưởng Hillary Clinton cũng tuyên bố tương tự tại Hội nghị Cấp cao Đông Á hồi tháng 10 năm ngoái.
Với tính chất như vậy, việc gây sức ép nói trên có thể đem lại tia hi vọng le lói cho những ai đang đ̣i sự đổi thay.
Phil Robertson thuộc tổ chức Theo dơi Nhân quyền nói “Những thông điệp chung chung kêu gọi Việt Nam cải thiện hồ sơ nhân quyền là điều tốt, song c̣n lâu mới đem lại hiệu quả. Thông điệp phải nói cụ thể Việt Nam cần phải thay đổi cái ǵ”.
Bridget O’Flaherty
Ngày 19 tháng 5 năm 2011
Người dịch: Hiền Ba
Bản tiếng Việt © Ba Sàm 2011
|
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
