Vỏ Trái Đất đang vỡ ra ngoài khơi Tây Bắc Thái Bình Dương

[troopy]

Sâu bên dưới Thái Bình Dương, hai mảnh vỏ Trái Đất đang dần nát vụn thành từng mảnh và bị nuốt vào bên trong.

Theo SciTech Daily, với độ rõ nét chưa từng có, các nhà nghiên cứu đã ghi lại được một sự kiện địa chất hiếm gặp: Đới hút chìm Cascadia ở khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương đang sắp kết thúc, mang lại cái nhìn sâu sắc về các quá trình đã và đang tiếp tục định hình lớp vỏ Trái Đất.

.
Trái Đất được bao phủ bởi nhiều mảnh vỏ liên tục chuyển dịch, là những mảng kiến tạo - Ảnh minh họa: SCITECH DAILY

Nhiều nghiên cứu trước đây cho thấy vỏ Trái Đất không liền mạch, mà gồm những mảnh lớn nhỏ khác nhau. Chúng liên tục di chuyển, trượt đè lên nhau, làm thay đổi bề mặt của Trái Đất, kéo theo các lục địa nhiều lần nhập lại rồi lại phân tách trong suốt lịch sử hành tinh.

Quá trình đó gọi là kiến tạo mảng, diễn ra chậm rãi và lâu dài nên khó lòng được quan sát dù chỉ là một phần nhỏ của quá trình. Vì vậy, những gì đang xảy ra ở vùng đáy biển Tây Bắc Thái Bình Dương đem lại cơ hội vàng cho các nhà nghiên cứu.

Viết trên tạp chí khoa học Science Advances, nhóm tác giả dẫn đầu bởi nhà địa chất Brandon Shuck từ Đại học Bang Louisiana cho biết đới hút chìm Cascadia là nơi hai mảng kiến tạo Juan de Fuca và Explorer từ từ chìm xuống bên dưới mảng Bắc Mỹ.

Bằng cách kết hợp hình ảnh phản xạ địa chấn - về cơ bản là siêu âm phần bên trong Trái Đất - với dữ liệu động đất mở rộng, nhóm nghiên cứu đã quan sát thấy rằng đới hút chìm này đang đi dần đến hồi kết.

Cụ thể hơn, hai mảng Juan de Fuca và Explorer đang vỡ vụn ra trong quá trình chui dần vào lòng Trái Đất.

"Đây là lần đầu tiên chúng ta có được hình ảnh rõ nét về một đới hút chìm đang chết dần chết mòn" - tiến sĩ Schuck cho biết.


Thay vì đóng lại dứt khoát, các mảng kiến tạo này đang vỡ thành các mảng nhỏ hơn, tạo nên các ranh giới mới.

Các nhà nghiên cứu đã thấy được những vết rách cắt qua mảng Juan de Fuca, bao gồm một vết lệch lớn nơi một phần mảng kiến tạo sụt xuống khoảng 5 km.

Dọc theo vết rách dài 75 km, một số phần của mảnh vỏ Trái Đất đang chết dần này vẫn còn hoạt động địa chấn, trong khi một số phần khác đã im ắng.

"Một khi một mảng kiến tạo đã hoàn toàn vỡ ra, nó không còn tạo ra động đất nữa vì các khối đá không còn dính chặt vào nhau nữa"- tiến sĩ Schuck giải thích.

Vì vậy, hiện tượng phần này còn hoạt động, phần kia thì không là bằng chứng rõ ràng cho thấy các mảnh vỏ Trái Đất chết đi bằng cách bị tách ra từng phần trước khi bị ép vỡ hoàn toàn bởi cú nuốt của hành tinh.

Những mảnh vỏ bị nuốt vào sẽ được "tái chế" bên trong lớp phủ, trở thành nguyên liệu để tạo ra các loại đá và đất mới trên bề mặt Trái Đất thông qua các dòng magma phun trào.

VietBF@sưu tập