Thông tin chi tiết về danh sách đề cử giải Nobel Hòa bình chỉ được công bố sau 50 năm. Tuy nhiên, một số cái tên đã được dự đoán, hé mở bức tranh về những nhân vật và tổ chức đang góp phần định hình hòa bình thế giới.
Ngày 29/9, một nhóm nghị sĩ Ukraine đã đệ trình đề xuất Tổng thống Mỹ Donald Trump là ứng viên giải Nobel Hòa bình.
Ngày 6/10, Tổ chức Gia đình các con tin và người mất tích, được thành lập với mục tiêu vận động trả tự do cho các công dân Israel đang bị giam giữ ở Gaza, kêu gọi trao giải Hòa bình cho ông Trump. Họ cho biết trong thư gửi Ủy ban Nobel Na Uy rằng Tổng thống Trump đã “biến điều tưởng chừng không thể thành có thể”.
Chưa rõ khi nào đề xuất này sẽ được Quốc hội Ukraine đưa ra thảo luận hoặc bỏ phiếu. Nếu được chấp thuận, Ukraine sẽ là quốc gia thứ 8 đề cử ông Trump cho giải thưởng trên.
Dù nhận được một loạt đề cử, các chuyên gia đánh giá khả năng ông Trump giành được giải Nobel Hòa bình vẫn là điều chưa chắc chắn.
Năm nay, giải thưởng này đã ghi nhận 338 ứng cử viên được đề cử, bao gồm 244 cá nhân và 94 tổ chức. Thông tin chi tiết về danh sách đề cử và quá trình lựa chọn là bí mật, chỉ được công bố sau 50 năm, theo quy định của Quỹ Nobel.
Dù vậy, nền tảng dự đoán Polymarket đã đưa ra một số dự đoán về ứng viên có thể giành giải.
Tính đến ngày 6/10, trên trang này, cơ hội của ông Trump là 5%. Dẫn đầu là Mạng lưới ứng phó khẩn cấp của Sudan (Sudan's Emergency Response Rooms) với 25%
Tương tự, trên nền tảng Kalshi, Mạng lưới ứng phó khẩn cấp của Sudan cũng dẫn đầu.
Tòa án Hình sự Quốc tế và nhà hoạt động Greta Thunberg cũng có tên trong một số danh sách dự đoán.
Mạng lưới ứng phó khẩn cấp của Sudan
Sudan đã phải đối mặt với một trong những "cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất thế giới", khi các cuộc giao tranh ác liệt diễn ra giữa quân đội Sudan (SAF) và lực lượng bán quân sự Hỗ trợ Nhanh (RSF).
Theo số liệu thống kê của Liên Hợp Quốc, xung đột tại Sudan khiến hơn 20.000 người thiệt mạng và khoảng 14 triệu người phải rời bỏ nhà cửa, trong đó có ít nhất 61.800 trẻ em.
Nhiều người tị nạn định cư tại các trại tị nạn biên giới đang phải trải qua nạn đói, bệnh tật và bạo lực, theo TIME.
Để ứng phó với nhu cầu ngày càng tăng, các tình nguyện viên đã thành lập những phòng ứng phó khẩn cấp (ERRs), giải quyết nhiệm vụ như sửa chữa đường dây điện và cung cấp dịch vụ chăm sóc y tế, thực phẩm, nước uống và bảo vệ cho người dân.
Trước đó, vào năm 2024, TIME cũng từng đánh giá tổ chức này là ứng cử viên sáng giá cho giải Nobel Hòa bình.
"Mạng lưới ứng phó khẩn cấp của Sudan là minh chứng mạnh mẽ cho khả năng phục hồi và tinh thần hành động tập thể của người dân địa phương giữa cuộc chiến khốc liệt”, Henrik Urdal thuộc Viện Nghiên cứu Hòa bình Oslo nói.
Theo ông, công việc của họ - cùng với sự đóng góp từ các tổ chức, nhà ngoại giao và nhà hoạt động vì hòa bình lâu năm - cho thấy cần gắn kết nhiều nỗ lực nhằm thúc đẩy công lý và hòa bình.
Việc trao giải “cho sáng kiến nhân đạo xứng đáng như mạng lưới ứng phó khẩn cấp sẽ làm nổi bật tầm quan trọng của việc tiếp cận viện trợ cứu sinh trong thời kỳ xung đột", ông cho biết thêm.
Tòa án Hình sự Quốc tế
Theo ông Henrik Urdal, việc duy trì một trật tự chuẩn mực được quốc tế công nhận, đặc biệt là luật pháp quốc tế, rất quan trọng để ngăn ngừa và giải quyết xung đột trong thế giới ngày càng phân cực.
Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) và Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) thúc đẩy hòa bình thông qua luật pháp quốc tế, tương tự các hội nghị hòa bình được nêu trong di chúc của Alfred Nobel.
ICC được thành lập theo Quy chế Rome năm 2002, quy trách nhiệm cho các cá nhân về tội ác như diệt chủng và tội ác chiến tranh. Những nỗ lực của ICC trong việc mang lại công lý cho các nạn nhân trên khắp thế giới có tiềm năng đóng góp đáng kể cho hòa bình toàn cầu.
“Việc công nhận ICC với giải Nobel Hòa bình sẽ nhấn mạnh tầm quan trọng của trách nhiệm giải trình và công lý trong việc đạt được hòa bình lâu dài, cũng như trách nhiệm bình đẳng của tất cả quốc gia và lãnh đạo trong việc tôn trọng luật pháp quốc tế”, ông nhấn mạnh.
Nhà hoạt động Greta Thunberg
Nhà hoạt động môi trường người Thụy Điển Greta Thunberg cũng nằm trong danh sách ứng viên tiềm năng được nhiều người dự đoán.
Thunberg đã hướng sự chú ý của thế giới vào cuộc thảo luận về biến đổi khí hậu khi khởi xướng phong trào Bãi khóa vì khí hậu (School Strike for Climate) bên ngoài tòa nhà quốc hội Thụy Điển năm 2018.
Nhà hoạt động môi trường người Thụy Điển Greta Thunberg. Ảnh: Reuters
Thunberg nổi tiếng với việc thách thức các nhà lãnh đạo thế giới hành động ngay lập tức để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu do con người gây ra.
Hoạt động của cô đã mở rộng sang nhiều mục đích khác nhau. Vào tháng 6, Thunberg bị Israel trục xuất khỏi khu vực, sau khi tàu cứu trợ chở cô đến Dải Gaza bị Hải quân Israel chặn lại trên vùng biển quốc tế.
Theo BBC, nhà hoạt động khí hậu này đã được đề cử giải Nobel Hòa bình hàng năm từ năm 2019-2023. Greta Thunberg cũng là "Nhân vật của năm" do TIME bình chọn vào năm 2019.
Còn những gương mặt nào?
Danh sách đề cử được giữ bí mật, nhưng người đề cử có quyền tự do tiết lộ. Trong một số trường hợp, tên của ứng viên xuất hiện trên truyền thông do suy đoán hoặc do một số cá nhân tự tuyên bố rằng họ đã đề cử ứng viên cụ thể.
Trong số những cái tên được tiết lộ năm nay còn có Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), Giáo hoàng Francis và tỷ phú Elon Musk.
Tổng thống Trump tuyên bố rằng ông xứng đáng nhận giải Nobel Hòa bình vì những nỗ lực giúp chấm dứt nhiều cuộc xung đột toàn cầu, đồng thời cho rằng việc không được trao giải sẽ là “sự xúc phạm lớn” đối với nước Mỹ.
Điều đáng chú ý là thời hạn nộp hồ sơ ứng cử giải Nobel 2025 đã hết hạn vào tháng 1. Theo thủ tục, các hồ sơ nộp sau thời hạn, bao gồm cả hồ sơ của nhiều nhà lãnh đạo ủng hộ ông Trump, dự kiến chỉ được đưa vào danh sách năm sau.
VietBF@ sưu tập
