Ba cường quốc công nhận Nhà nước Palestine: Thực tế phũ phàng

[Romano]

Việc Anh, Úc và Canada công nhận Nhà nước Palestine giúp thổi luồng sinh khí mới vào một giải pháp đang dần lụi tàn: Hai nhà nước Israel và Palestine tồn tại song song.Trên thực tế, giải pháp hai nhà nước thời điểm này thậm chí còn xa vời hơn bao giờ hết. Niềm tin giữa hai dân tộc trên Đất Thánh đang chạm đến đáy sâu lịch sử, khi chiến dịch quân sự của Israel tại Dải Gaza - cuộc chiến đẫm máu nhất trong cuộc xung đột kéo dài hàng thế kỷ - tiếp tục leo thang.

Trong những năm 1990 và đầu những năm 2000, các cuộc thăm dò liên tục cho thấy đa số người dân ở cả hai bên ủng hộ giải pháp hai nhà nước.

Trong những năm gần đây, kết quả thăm dò cho thấy chỉ một số ít người Israel và Palestine ủng hộ ý tưởng này, và cũng ít người cho rằng nó khả thi trên thực tế.

Những chính trị gia ủng hộ hòa bình thông qua việc phân chia đất đai đã mất ảnh hưởng ở cả hai phía. Rất ít người Israel hoặc Palestine tin rằng các tuyên bố quốc tế có thể thay đổi tình hình.

“Tôi nghĩ nó đã chết từ lâu rồi. Tôi nghĩ nó đã chết từ lâu rồi, bởi vì chưa bao giờ có ý chí chính trị nào để biến nó thành hiện thực”, Diana Buttu, người từng là nhà đàm phán hòa bình của Palestine, nói về ý tưởng hai nhà nước.

Ngoài 3 nước nêu trên, còn một số nước khác dự kiến sẽ công nhận Nhà nước Palestine tại kỳ họp của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc trong tuần này, nhằm góp phần gây sức ép để có thể chấm dứt cuộc xung đột ở Dải Gaza và khôi phục con đường ngoại giao để giải quyết tình hình.Pháp và Ả-rập Xê-út dẫn đầu sáng kiến​, tích cực vận động các nhà lãnh đạo quốc tế và tổ chức một hội nghị về giải pháp hai nhà nước tại trụ sở Liên Hợp Quốc trong mùa hè này.

Nỗ lực đó lên đến đỉnh điểm với một tuyên bố đưa ra ngày 12/9 được 142 quốc gia ủng hộ, kêu gọi ngừng bắn ở Dải Gaza, trả tự do cho các con tin Israel, giải giáp Hamas và tước quyền quản lý của lực lượng này ở Dải Gaza, thực hiện giải pháp hai nhà nước, bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa Israel và thế giới Ả-rập.

Israel và Mỹ chống lại tuyên bố này, và cả hai đều chỉ trích các nước phương Tây có kế hoạch công nhận Nhà nước Palestine.

"Tôi có bất đồng với thủ tướng Israel về vấn đề này, thực ra đó là một trong số ít bất đồng giữa chúng tôi", Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu khi đứng cạnh Thủ tướng Anh Keir Starmer trong chuyến thăm cấp nhà nước tới Vương quốc Anh tuần trước.

Israel quyết không chùn bước

Chính phủ Israel cho rằng việc công nhận Nhà nước Palestine sẽ là phần thưởng cho Hamas, lực lượng đã châm ngòi cuộc chiến bằng vụ tấn công Israel ngày 7/10/2023. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố sẽ trả đũa các nước công nhận, nhưng không nêu rõ bằng cách nào.

Các thành viên trong liên minh cầm quyền của ông cho rằng Israel nên sáp nhập Bờ Tây mà Israel đang chiếm đóng để đáp trả.

"Bất kỳ hành động đơn phương nào cũng có thể bị đáp trả bằng hành động đơn phương. Sẽ không có Nhà nước Palestine nào cả", ông Netanyahu phát biểu tuần trước.

Hơn 140 quốc gia đã công nhận Palestine là một nhà nước, hầu hết là các nước đang phát triển. Cho đến gần đây, hầu hết các chính phủ phương Tây cho biết sẽ chỉ công nhận nếu các nhà lãnh đạo Israel và Palestine đạt được thỏa thuận về giải pháp hai nhà nước.

Đã hơn một thập kỷ trôi qua mà không có bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình nghiêm túc nào diễn ra.

Việc công nhận Nhà nước Palestine khó có thể thúc đẩy chấm dứt giao tranh ở Dải Gaza hay thay đổi chính sách của Israel tại Bờ Tây, nơi Israel đã tăng cường hiện diện quân sự và đẩy nhanh việc xây dựng các khu định cư.

Tháng trước, Bộ trưởng Tài chính Israel Bezalel Smotrich ca ngợi quyết định phê duyệt một khu định cư mới ở trung tâm Bờ Tây.

"Họ sẽ nói về giấc mơ Palestine, và chúng tôi sẽ tiếp tục xây dựng thực tế Do Thái. Thực tế này cuối cùng đã chôn vùi ý tưởng về một Nhà nước Palestine, bởi vì không có gì để công nhận và không có ai để công nhận", ông Smotrich nói.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho rằng những hành động đó của Israel cho thấy các sáng kiến quốc tế trở nên cấp bách."Thái độ của chính phủ các ngài, đặc biệt là của một số bộ trưởng, là phá hủy khả năng đạt được giải pháp hai nhà nước. Tôi nghĩ đây có lẽ là phút cuối cùng trước khi đề xuất hai nhà nước trở nên hoàn toàn bất khả thi", Tổng thống Macron phát biểu trong cuộc phỏng vấn được phát sóng trên truyền hình Israel ngày 18/9.