Trung Quốc sẽ đi về đâu nếu tiếp tục chống lại Đại Tổng Thống Trump?
Có một ông kỹ sư vô tuyến điện đào tạo từ Liên Xô về vào những năm 70 của thập kỷ trước.
Lúc ấy trong chiến dịch “Đi bộ từ Bắc vào Nam, đội của từ Nam ra Bắc- miền Nam nhận họ, miền Bắc nhận hàng” sau chiến thắng 30/4, Ti Vi là thứ hàng ưa thích nhất được đem ra miền Bắc. Một chiếc TV đen trắng thương hiệu Nhật Bản có giá trị bằng một miếng đất 100 M2 ở Hà Nội bây giờ.
Miền Bắc chuyển điện áp 220, TV Nhật điện áp 110, cho nên mỗi chiếc TV phải thêm một cái “súp vôn tơ”, khí hậu miền Bắc nồm ẩm với lưới điện phập phù nên TV hay ngỏm. Chiếc TV hỏng là nỗi đau đầu cho chủ nhân v́ nó là cả một gia tài, biểu hiện của giàu có.
Chính v́ vậy, ông kỹ sư kia vào cầu làm ăn khấm khá. Thực ra ông ấy chẳng tài giỏi ǵ, chỉ v́ dân ta “Không hiểu ǵ về điện” nên ông ta tha hồ làm mưa làm gió, phá măi rồi tay nghề cũng lên trong sự cắn răng chịu đựng của các chủ nhà.
Thời kỳ TV chỉ c̣n là một mặt hàng dễ sắm, thông dụng ông ấy mất nghề chẳng c̣n biết làm ǵ nữa, nay đă chuyển sang buôn hàng điện tử nhập từ Trung Quốc, gọi là đủ kiếm sống.
Giờ ông đă gần 90 tuổi nhưng vẫn minh mẫn, gặp ông nhắc lại chuyện ngày trước, ông cười hóm hỉnh, kể:
-TV Nhật nó tốt bền, lưới điện lúc ấy nó kém nên hay cháy tụ, cháy chiết áp… không có thay thế tôi lấy của Liên Xô lắp vào, v́ nó không đồng bộ nên chạy một thời gian rồi cũng vứt đi, nhiều người nghĩ tôi lừa đảo, rồi cũng hiểu ra, ngày xưa con người tử tế dễ thông cảm bây giờ lôi thôi họ đánh cho rập mặt.
Cứ nh́n xem, mấy chục năm công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là đồng chí, bạn bè với Trung Quốc ta vẫn phải bay trên Boeng, Airbus, vẫn phải dùng Google, Youtube, Windows, máy tính, mạng internet… của Mỹ. Dân ta vẫn thích đồ Nhật, đồ Đức, đồ Hàn…
Ngày nay CNXH tuy không có giá trị hiện thực, rất nguy hiểm khi nó trở thành công cụ chính trị.
Chuyện nọ sọ chuyện kia, hỏi ông về chuyện thời sự trong ngoài nước, chuyện chiến tranh thương mại Mỹ- Trung, ông bảo:
-Sống đến hôm nay tôi nghiệm ra thế này, Chủ nghĩa xă hội chẳng có ǵ là xấu, xấu là cái anh cứ lấy CNXH ra làm b́nh phong mà không thấy thứ chủ nghĩa ấy có mục đích mà không có phương tiện. Họ nói cải cách mở cửa nhưng thực chất lợi dụng Mỹ và phương Tây từ đó thoát khỏi đói nghèo.
Bảo Trung Quốc đă ngang hàng, và là địch thủ tương xứng của Mỹ là câu chuyện của AQ, một nhân vật mà Lỗ Tấn thông qua đó để lột tả nỗi bất hạnh vùng lên phản kháng trong bế tắc bất lực của người Trung Quốc.
Đừng nh́n vào thứ hàng hóa Trung Quốc làm ra. Nước Mỹ họ vẫn làm chủ đại dương, đứng đầu về hàng không, không gian vũ trụ, về công nghệ sinh học, mọi phát minh tiên tiến đều là của họ.
Bản chất thương chiến của Mỹ không phải là thuế, đó là Mỹ t́m cách rút các doanh nghiệp nước ngoài sản xuất hàng hóa ra khỏi Trung Quốc, và đóng cửa với doanh nghiệp nội địa, tạo ra một chuỗi cung ứng mới không lệ thuộc Trung Quốc.
Trung Quốc mở cửa tiếp nhận tốt chuyển giao công nghệ từ Mỹ và phương Tây, nhưng cũng chỉ là những thế hệ cũ cho nên muôn đời vẫn là kẻ đi sau. Ngoài ra tệ nạn ăn cắp công nghệ, vi phạm bản quyền tạo ra cho họ có những đột phá nhất định, nhưng đấy là tử huyệt bóp chết sự sáng tạo của người Trung Quốc, chính vậy mà không có người Trung quốc cộng sản nào được giải thưởng Nobel về khoa học.
Hàng không Trung Quốc sẽ ra sao khi không nhập máy bay và phụ tùng thay thế từ Mỹ và Châu Âu? Có thể h́nh dung như thế nào trong thời đại ngày nay một quốc gia mà ngành hàng không tê liệt?
Mở cửa ở Trung Quốc với 4 hiện đại hóa, chạy theo sản xuất hàng xuất khẩu dựa vào công nghiệp để tăng tốc độ phát triển theo con số, mà không hề nghĩ đến tính bền vững, ổn định tổng thế của nền kinh tế đây mới là yếu tố dẫn đến họ phải chấp nhận thế yếu trong đàm phán với Mỹ.
Công nghiệp hóa đă đẩy hàng trăm triệu người nông dân Trung Quốc ra thành phố, là nước sản xuất hàng hóa gia dụng lớn nhất thế giới nhưng Trung Quốc phải nhập khẩu hàng hóa nông nghiệp, chăn nuôi, lương thực, thực phẩm… những thứ không thể thiếu được tính theo ngày, đừng nói đến một cuộc thương chiến kéo dài.
Cuộc “Xuân Vận” 2025 hơn 9 tỷ lượt người Trung Quốc từ thành phố về nhà ăn tết đấy là một thực trạng, một điểm yếu nguy hiểm của công nghiệp hóa sẽ phải trả giá ngay lập tức.
Hàng trăm triệu người Trung Quốc sẽ làm ǵ? Khi họ mất việc làm, họ phải quay về nông thôn. Tôi đă đến Trung Quốc phải nói nền nông nghiệp Trung Quốc đă bị bỏ rơi và lạc hậu rất nhiều so với các nước phát triển.
Ở Mỹ th́ sao? Nông nghiệp Mỹ đứng hàng đầu thế giới không những về sản lượng mà cả chất lượng. Hoa quả, thịt ḅ, đậu tương, ngô… Mỹ xuất khẩu đi khắp thế giới…
Rơ ràng nước Mỹ họ vẫn đứng vững trên hai chân của họ, tính độc lập và tự chủ của họ rất mạnh, nó mang lại ưu thế cho họ trong một cuộc thương chiến lâu dài.
Sở dĩ Trung Quốc họ mạnh mồm, v́ hơn một tỷ người Trung Quốc với tố chất AQ trong người họ sẵn sàng chấp nhận một xă hội như kiểu Bắc Triều Tiên chống Mỹ đến cùng, tuyên bố không bao giờ lùi bước và luôn là người chiến thắng.
ĐĂ TỚI LÚC VIỆT NAM CẦN THOÁT TRUNG
"Đường đi khó, không phải v́ ngăn sông cách núi, mà v́ ḷng người ngại núi e sông."
Câu nói bất hủ của cụ Nguyễn Bá Học, một nhà giáo dục khai phóng tiên phong của Việt Nam, hơn một thế kỷ qua vẫn là ngọn lửa soi sáng ư chí dân tộc. Không chỉ là lời khuyên về nghị lực cá nhân, nó c̣n là kim chỉ nam để nh́n lại hiện trạng đất nước, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang bị trói chặt trong ṿng xoáy lệ thuộc kinh tế, chính trị và văn hóa vào Trung Quốc. Thoát Trung không chỉ là một khát vọng, mà là một mệnh lệnh sống c̣n để bảo vệ độc lập và tương lai dân tộc.
Trung Quốc không chỉ là láng giềng địa lư của Việt Nam, mà c̣n là bóng dáng chi phối sâu sắc nền kinh tế nước ta. Từ các công tŕnh hạ tầng như đường cao tốc, đường sắt, nhà máy nhiệt điện, khu công nghiệp, đến các dự án khai khoáng như bauxite Tây Nguyên hay cảng biển chiến lược, dấu chân Trung Quốc in đậm trên khắp dải đất h́nh chữ S. Những dự án này thường đi kèm các khoản vay khổng lồ từ Trung Quốc với lăi suất cắt cổ, chất lượng công tŕnh kém cỏi và t́nh trạng đội vốn không kiểm soát. Điển h́nh là dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông, một biểu tượng của sự chậm trễ, kém hiệu quả và gánh nặng nợ nần đè lên vai người dân Việt Nam.
Hàng hóa Trung Quốc tràn ngập thị trường Việt Nam, từ đồ gia dụng, quần áo, đến thực phẩm và linh kiện điện tử. Chúng rẻ, nhưng chất lượng thấp, thậm chí độc hại, đẩy hàng nội địa vào thế cạnh tranh khốc liệt và thua ngay trên sân nhà. Các doanh nghiệp Việt Nam nhỏ lẻ, vốn đă yếu thế, càng thêm lao đao. Nguy hiểm hơn, Việt Nam đang trở thành "băi đáp" cho hàng Trung Quốc trá h́nh, đội lốt xuất xứ Việt để xuất khẩu sang Mỹ và châu Âu. Hệ quả là hàng loạt lô hàng Việt bị áp thuế chống bán phá giá, làm tổn hại uy tín thương mại quốc gia.
Nông nghiệp, lĩnh vực vốn là trụ cột kinh tế Việt Nam, cũng không thoát khỏi bàn tay ḱm kẹp. Trung Quốc là thị trường tiêu thụ lớn đối với nông sản Việt Nam như thanh long, vải thiều, hay thủy sản. Nhưng sự phụ thuộc này là con dao hai lưỡi. Chỉ cần Trung Quốc siết chặt nhập khẩu với lư do kiểm dịch hoặc chính trị, hàng ngàn tấn nông sản Việt Nam lập tức rơi vào cảnh ùn ứ, thối rữa tại cửa khẩu. Người nông dân, vốn đă khổ sở v́ thời tiết và chi phí đầu vào, lại thêm một lần chịu thiệt.
Chưa dừng lại, Trung Quốc c̣n kiểm soát nguồn nước, mạch sống của hàng triệu người Việt. Các con đập thủy điện mà Trung Quốc xây dựng trên thượng nguồn sông Mekong như những chiếc van khổng lồ, điều tiết ḍng chảy theo lợi ích của Bắc Kinh. Mỗi mùa khô, đồng bằng sông Cửu Long, vựa lúa và vựa cá lớn nhất cả nước, phải hứng chịu hạn hán và xâm nhập mặn nghiêm trọng. Ruộng đồng khô cạn, tôm cá chết hàng loạt, người nông dân miền Tây rơi vào cảnh khốn cùng. Trong khi đó, Trung Quốc vẫn vô tư xả nước khi cần thủy điện, bất chấp hệ lụy môi trường và sinh kế của các nước hạ nguồn.
Biển Đông, vùng biển huyết mạch của Việt Nam, cũng đang bị Trung Quốc lấn chiếm từng ngày. Các đảo, băi đá bị cải tạo phi pháp thành căn cứ quân sự. Tàu cá Việt Nam bị tàu Trung Quốc đâm ch́m, ngư dân bị bắt giữ, thậm chí mất mạng. Các lô dầu khí chiến lược bị Trung Quốc cản trở khai thác, khiến Việt Nam mất đi nguồn tài nguyên quư giá. Tất cả những hành động này không chỉ vi phạm chủ quyền, mà c̣n là cách để Trung Quốc bóp nghẹt kinh tế biển của Việt Nam.
Đáng buồn hơn cả là tâm lư cam chịu đang len lỏi trong một bộ phận người Việt. Nhiều người cho rằng Trung Quốc quá lớn, Việt Nam quá nhỏ, rằng lệ thuộc là định mệnh, rằng không có cách nào thoát ra. Thậm chí, có những tiếng nói biện minh rằng hợp tác với Trung Quốc là con đường duy nhất để phát triển. Nhưng lịch sử Việt Nam chưa bao giờ dạy chúng ta cúi đầu. Từ Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, đến Nguyễn Bá Học, tinh thần dân tộc luôn là ngọn lửa bất diệt, thách thức mọi khó khăn. Nguyễn Bá Học không để lại học thuyết chính trị, nhưng ông để lại tư tưởng nền tảng: không ngại núi, không sợ sông. Ông dạy rằng khó khăn không nằm ở ngoại cảnh, mà ở ḷng người. Nếu người Việt tiếp tục tự trói ḿnh bằng sự sợ hăi và cam chịu, th́ không cần kẻ thù nào, chúng ta cũng tự đánh mất chính ḿnh.
Thoát Trung không phải là một khẩu hiệu cảm xúc, mà là một chiến lược sống c̣n đ̣i hỏi sự tỉnh thức, đoàn kết và hành động quyết liệt. Việt Nam cần đa dạng hóa đối tác kinh tế để giảm phụ thuộc vào Trung Quốc. Các hiệp định thương mại tự do với EU, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và các nước ASEAN là cơ hội để mở rộng thị trường, thu hút đầu tư và công nghệ tiên tiến. Thay v́ chỉ xuất khẩu nông sản thô sang Trung Quốc, Việt Nam cần xây dựng thương hiệu nông sản chất lượng cao, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Đồng thời, cần minh bạch hóa chuỗi cung ứng và triệt tiêu gian lận thương mại. Các doanh nghiệp Trung Quốc trá h́nh cần bị xử lư nghiêm minh, đồng thời Việt Nam phải đầu tư vào hệ thống kiểm định xuất xứ để bảo vệ uy tín hàng hóa. Điều này không chỉ giúp tránh các lệnh trừng phạt từ Mỹ hay EU, mà c̣n khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
Việt Nam cần chuyển đổi mô h́nh kinh tế từ dựa vào lao động giá rẻ sang đổi mới sáng tạo. Đầu tư vào giáo dục, khoa học công nghệ, và khởi nghiệp là ch́a khóa để tạo ra giá trị nội lực. Một nền kinh tế tự cường sẽ giúp Việt Nam đứng vững trước áp lực từ bất kỳ quốc gia nào, kể cả Trung Quốc. Và quan trọng hơn cả, là cần một tiếng nói chung của toàn dân. Thoát Trung không chỉ là nhiệm vụ của chính quyền, mà là khát vọng của mỗi người Việt. Người dân cần lên tiếng trước những chính sách đi ngược lại lợi ích quốc gia, từ việc vay nợ Trung Quốc thiếu minh bạch đến việc cho thuê đất dài hạn ở các vị trí chiến lược. Một dân tộc đoàn kết, tỉnh thức sẽ là sức mạnh lớn nhất để bảo vệ độc lập và chủ quyền.
Trong bối cảnh hiện nay, các động thái từ quốc tế có thể là cơ hội để Việt Nam bứt phá. Chính quyền Mỹ, dù dưới bất kỳ lănh đạo nào, đang gia tăng áp lực lên chuỗi cung ứng toàn cầu để ngăn chặn hàng Trung Quốc trá h́nh. Nếu Việt Nam tận dụng được áp lực này để minh bạch hóa nền kinh tế, loại bỏ các doanh nghiệp đội lốt, th́ không chỉ tránh được các lệnh trừng phạt, mà c̣n khẳng định vị thế là một đối tác đáng tin cậy. Phản biện là cần thiết, nhưng phủ nhận mọi cơ hội chỉ v́ định kiến cá nhân là điều không nên. Mỗi con đường đều đáng quư, nếu nó dẫn đến mục tiêu tự do và độc lập cho dân tộc.
Nguyễn Bá Học từng nói rằng khó khăn không nằm ở núi cao hay sông sâu, mà ở ḷng người. Hôm nay, khi hiểm họa lệ thuộc Trung Quốc đang hiện hữu, tinh thần ấy càng trở nên cấp thiết. Thoát Trung không phải là giấc mơ viển vông, mà là con đường mà mỗi người Việt phải dấn bước. Chúng ta không cần gào thét, không cần bạo lực. Chúng ta chỉ cần đi, với ḷng tin rằng không có ngọn núi nào cao hơn ư chí của một dân tộc quyết tâm đứng thẳng.
Hăy để tinh thần Nguyễn Bá Học dẫn đường, để khát vọng thoát Trung trở thành ngọn lửa cháy măi trong ḷng người Việt. Con đường có thể dài, nhưng chỉ cần bước đi, chúng ta sẽ đến đích: một Việt Nam độc lập, tự cường, không cúi đầu trước bất kỳ thế lực nào.
THUY TRANG
Trong lúc chính quyền Việt Nam đang say sưa tổ chức rầm rộ lễ kỷ niệm 50 năm ngày 30 tháng 4 với những lễ hội, diễu hành và băng rôn rực rỡ, th́ nguy cơ mất nước lại đến từ một hướng khác âm thầm và nguy hiểm hơn. Tại các rạp phim lớn, bộ phim tuyên truyền về địa đạo Củ Chi lại được tŕnh chiếu như một biểu tượng chiến thắng chống Mỹ cứu nước, làm dấy lên trong lớp trẻ niềm tự hào về chiến công xưa mà quên mất rằng, hiểm họa hôm nay không đến từ phương Tây mà đến từ phương Bắc. Trong khi người trẻ mơ về hầm chông và súng AK, th́ Trung Quốc đă không cần dùng đến súng mà vẫn từng bước thôn tính Việt Nam bằng tiền, bằng hợp đồng và bằng sự cài cắm có chiến lược qua kinh tế.
Câu chuyện bắt đầu từ một hội nghị kín được tổ chức vào đầu tháng 9 năm 1990 tại Thành Đô, thủ phủ tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc. Hội nghị này sau đó được biết đến với tên gọi Hội nghị Thành Đô. Đây là thời điểm lănh đạo cấp cao hai nước Việt Nam và Trung Quốc gặp nhau sau hơn mười năm cắt đứt quan hệ ngoại giao và căng thẳng quân sự kéo dài từ cuộc chiến biên giới năm 1979. Mục đích chính thức của hội nghị là b́nh thường hóa quan hệ, nhưng những thỏa thuận thực sự kư kết trong pḥng họp kín vẫn luôn là một bí ẩn. Nhiều nhà phân tích cho rằng, kể từ thời điểm đó, Trung Quốc đă từng bước thiết lập một chiến lược kiểm soát Việt Nam không bằng quân sự, mà bằng một h́nh thức mềm hơn nhưng nguy hiểm hơn: thâm nhập và kiểm soát thông qua con đường kinh tế.
Sau Hội nghị Thành Đô, làn sóng đầu tư Trung Quốc vào Việt Nam bắt đầu gia tăng đều đặn. Trong vài năm gần đây, chiến lược đó càng lộ rơ. Trung Quốc không chỉ đầu tư vào các lĩnh vực như sản xuất, năng lượng, bất động sản, mà c̣n thực hiện một chiến dịch quy mô lớn nhằm kiểm soát đất đai tại các khu vực nhạy cảm. Bộ Quốc pḥng Việt Nam cho biết, tính đến năm 2019, người Trung Quốc đă sử dụng hơn 162.000 ha đất tại các khu vực biên giới và ven biển. Họ thực hiện điều này thông qua hai con đường chính: đầu tư trực tiếp bằng cách thành lập doanh nghiệp liên doanh với người Việt, và gián tiếp thông qua việc cho người Việt gốc Hoa đứng tên mua đất.
Tại thành phố Đà Nẵng, từ năm 2011 đến 2015, đă ghi nhận 134 lô đất có liên quan đến cá nhân hoặc doanh nghiệp Trung Quốc, phần lớn nằm tại các vị trí ven biển, gần sân bay Nước Mặn và các trục giao thông chiến lược. Họ thực hiện điều này bằng cách góp vốn thấp ban đầu, để người Việt đứng tên và điều hành, sau đó từng bước tăng vốn, thâu tóm quyền điều hành và kiểm soát đất đai. Việc này đă gây ra mối lo ngại sâu sắc trong dân chúng và cơ quan quốc pḥng, bởi hầu hết các khu đất này đều nằm ở các vị trí quan trọng về an ninh quốc pḥng.
Chiến lược kiểm soát không chỉ dừng lại ở đất đai. Trung Quốc c̣n đang giữ thế thượng phong về nguồn nước với các quốc gia hạ lưu sông Mekong, trong đó có Việt Nam. Trên ḍng chính Mekong, Trung Quốc đă xây dựng ít nhất 11 đập lớn, chưa kể hàng chục đập khác trên các nhánh phụ. Việc tích trữ và điều tiết nước từ các con đập này khiến cho hạ lưu sông Mekong và hệ thống sông Cửu Long, kể cả sông Đồng Nai, thường xuyên khô cạn bất thường. Đồng bằng sông Cửu Long, vựa lúa và nguồn sống của hàng triệu người dân miền Nam, đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng do ḍng chảy thay đổi và hiện tượng xâm nhập mặn gia tăng. Đây là một h́nh thức kiểm soát tài nguyên kiểu mới, không cần nổ súng nhưng vẫn khiến một quốc gia trở nên phụ thuộc và suy yếu.
Không dừng lại ở đó, Trung Quốc tiếp tục đẩy mạnh đầu tư vào các lĩnh vực chiến lược như đất hiếm, năng lượng tái tạo, điện tử và hạ tầng kết nối. Trong năm 2025, Trung Quốc đă trở thành nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Việt Nam với tổng vốn đăng kư mới chiếm hơn ba mươi phần trăm tổng vốn FDI của cả nước. Các tập đoàn lớn như China Tianying, Power China, BYD, và đặc biệt là Tập đoàn Đất hiếm Trung Quốc, đă có mặt tại nhiều địa phương để xúc tiến các dự án có quy mô hàng tỉ đô la. Dư luận không thể không lo ngại khi những ngành nghề mà Trung Quốc chọn đầu tư đều là những lĩnh vực có ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh năng lượng, tài nguyên và định hướng phát triển công nghiệp lâu dài của đất nước.
Trong lĩnh vực nông nghiệp, Trung Quốc sử dụng chiến lược thu mua nông sản theo mùa để tạo ra sự phụ thuộc. Họ thường thu mua nông sản Việt Nam với giá cao vào một giai đoạn ngắn, tạo cảm giác thị trường ổn định, rồi bất ngờ ngưng nhập khẩu khiến hàng hóa ùn ứ, giá rớt mạnh. Việc này tái diễn nhiều năm qua khiến nhiều nông dân, hợp tác xă và doanh nghiệp Việt Nam không c̣n lối ra thị trường, lệ thuộc hoàn toàn vào quyết định của thương lái Trung Quốc. Đặc biệt, các mặt hàng như thanh long, dưa hấu, sầu riêng, chuối và cao su bị tác động nặng nề. Đây là một h́nh thức kiểm soát không cần chiếm đất mà vẫn bóp nghẹt được chuỗi cung ứng nội địa.
Không chỉ nông nghiệp, Trung Quốc c̣n chi phối ngành ngư nghiệp Việt Nam thông qua việc gia tăng hiện diện trên Biển Đông, chặn bắt tàu cá, xua đuổi ngư dân Việt Nam tại các ngư trường truyền thống như Trường Sa và Hoàng Sa. Các tàu hải cảnh Trung Quốc thường xuyên áp sát, xua đuổi, thậm chí đâm ch́m tàu cá Việt Nam, khiến ngư dân e ngại ra khơi. Việc này không chỉ ảnh hưởng đến sinh kế hàng chục ngàn người dân miền biển mà c̣n khiến Việt Nam từng bước mất quyền kiểm soát thực tế trên biển của chính ḿnh.
Một mối đe dọa khác đến từ việc Trung Quốc nhận thầu xây dựng các nhà máy điện tại Việt Nam. Nhiều nhà máy nhiệt điện than, thủy điện, thậm chí các dự án điện hạt nhân đều có sự hiện diện của nhà thầu Trung Quốc. Các nhà máy này thường sử dụng công nghệ lạc hậu, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Điển h́nh là vụ nhà máy Formosa Hà Tĩnh gây ra thảm họa môi trường biển miền Trung năm 2016, khiến hàng trăm ngàn người mất sinh kế và môi trường bị huỷ hoại suốt nhiều năm. Đó là một bài học nhăn tiền về hậu quả của việc chọn sai đối tác chiến lược, khi lợi nhuận và chi phí được đặt trên sức khỏe của cả một dân tộc.
Điều đáng báo động hơn là những đầu tư này thường đi kèm với các hành vi vi phạm pháp luật như sử dụng lao động trái phép, trốn thuế, gây ô nhiễm môi trường và thậm chí liên quan đến sản xuất ma túy công nghệ cao. Tại các địa phương như Đà Nẵng, Hải Pḥng, Quảng Ninh, Phú Yên và Kon Tum, nhiều vụ việc đă được phát hiện và xử lư. Theo Bộ Quốc pḥng, nhiều lao động Trung Quốc không khai báo cư trú, không có giấy phép làm việc, thậm chí tuyển dụng trái phép và xảy ra xô xát với công nhân Việt Nam. Có trường hợp kết hôn trái phép để hợp thức hóa việc lưu trú dài hạn.
Từ sau làn sóng phản đối mạnh mẽ Luật Đặc khu vào năm 2018, trong đó có điều khoản cho phép nhà đầu tư nước ngoài thuê đất lên đến 99 năm, tinh thần cảnh giác trong nhân dân đă được nâng cao. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn đang từng bước thực hiện kế hoạch lâu dài, với những bước đi chậm răi nhưng có tính toán kỹ lưỡng. Trong khi dư luận xă hội tạm lắng, th́ các dự án có yếu tố Trung Quốc vẫn đang âm thầm diễn ra ở khắp nơi, từ miền núi phía Bắc đến đồng bằng ven biển miền Trung và miền Nam.
Một khía cạnh khác không thể không nhắc tới là sự hiện diện ngày càng rơ rệt của các mạng lưới t́nh báo Hoa Nam trong ḷng bộ máy hành chính và cơ sở hạ tầng nhà nước Việt Nam. Không chỉ là kinh tế, Trung Quốc c̣n t́m cách cài cắm người vào các cơ quan ban ngành, từ cấp địa phương đến trung ương, thông qua h́nh thức học bổng, giao lưu học thuật, hợp tác kỹ thuật hoặc thậm chí tuyển dụng trá h́nh qua các tổ chức phi chính phủ. Những hoạt động tưởng chừng mềm mại nhưng lại vô cùng nguy hiểm bởi chúng dần làm mờ ranh giới về chủ quyền và tạo ra ảnh hưởng âm thầm trong quyết sách quốc gia.
Điều này không phải là chuyện mới. Trong cuộc chiến tranh biên giới năm 1979, đă từng xảy ra t́nh trạng nhiều Hoa kiều, kể cả những người đă sinh sống lâu đời ở các tỉnh miền Bắc Việt Nam, đứng ra chỉ điểm, hướng dẫn đường cho quân Trung Quốc tiến sâu vào làng, phá hủy cơ sở hạ tầng, sát hại dân thường và hỗ trợ bộ binh xâm lược. Bài học lịch sử đau xót ấy vẫn c̣n đó, như một lời cảnh báo về khả năng bị phản bội từ bên trong nếu ḷng tin bị đặt nhầm chỗ. Nếu không có sự cảnh giác đúng mức và cơ chế kiểm soát chặt chẽ, những ảnh hưởng từ bên trong này có thể phá hủy nội lực đất nước trước khi chúng ta kịp nhận ra.
Trung Quốc không cần nổ súng để chiếm Việt Nam. Họ chỉ cần dùng tiền, dùng hợp đồng, dùng các doanh nghiệp trung gian và các điều khoản pháp lư thiếu chặt chẽ. Trong một thế giới mà kinh tế quyết định quyền lực, th́ đất đai, tài nguyên và hạ tầng mới là những chiến tuyến thật sự. Nếu không kiểm soát chặt chẽ, Việt Nam có thể một ngày tỉnh dậy và nhận ra rằng phần lớn tài sản chiến lược đă không c̣n thuộc về ḿnh.
Cảnh báo này không phải để gây hoang mang, mà để kêu gọi sự tỉnh táo. Đă đến lúc phải siết lại các kẽ hở pháp lư, kiểm soát thật nghiêm các ḍng vốn ngoại, đặc biệt từ Trung Quốc. Bởi v́ nếu chúng ta không tự giữ đất, giữ nước, th́ sẽ không ai làm thay được điều đó.
Ngày 14 tháng 4 năm 2025, ông Tập Cận B́nh sẽ đến Hà Nội trong chuyến thăm mang danh "hữu nghị". Nhưng đằng sau tấm b́nh phong ngoại giao, ai cũng hiểu rằng chuyến đi này mang đầy màu sắc chính trị, là bước dọn đường cho một âm mưu lớn hơn. Đúng ra, theo tính toán ban đầu, Trung Quốc sẽ ra tay đánh chiếm các đảo thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam cũng như phát động tấn công Đài Loan vào cuối tháng 4. Tuy nhiên, kế hoạch này tạm thời bị hoăn do áp lực bất ngờ từ phía Hoa Kỳ.
Tại sao lại là cuối tháng 4? V́ đây là thời điểm chính quyền Việt Nam tổ chức lễ kỷ niệm rầm rộ 50 năm ngày cưỡng chiếm miền Nam năm 1975. Khi dư luận cả nước đổ dồn vào các lễ hội và chương tŕnh tuyên truyền, đó cũng là lúc đất nước lơ là nhất về mặt pḥng thủ và cảnh giác. Đây là một tính toán chiến lược thường thấy trong các quốc gia độc tài: tạo ra bất ngờ trong thời điểm đối phương đang chủ quan.
Trung Quốc từng làm điều này trong lịch sử. Năm 1979, trong bối cảnh đất nước đang đối diện khó khăn nghiêm trọng về kinh tế, Trung Quốc bất ngờ phát động cuộc chiến tranh biên giới với Việt Nam. Một mặt là để trừng phạt Việt Nam v́ đă lật đổ chế độ Khmer Đỏ, đồng minh thân cận của Bắc Kinh tại Campuchia. Mặt khác, Trung Quốc muốn gây sức ép buộc Việt Nam phải rút bớt quân khỏi Campuchia, đồng thời nhắc nhở Hà Nội về món nợ chiến tranh chưa được thanh toán với hàng triệu tấn lương thực, vũ khí, đạn dược, trang thiết bị quân sự mà Bắc Kinh viện trợ trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam, ước tính tương đương hàng chục tỉ đô la giá trị thời điểm đó.
Chiến lược dùng chiến tranh để chuyển hướng nội bộ không phải mới lạ. Khi một quốc gia độc tài rơi vào khủng hoảng kinh tế, chiến tranh là biện pháp cũ nhưng hiệu quả để kích động tinh thần dân tộc, tạo ra kẻ thù bên ngoài nhằm lấp liếm những bất ổn bên trong. Trung Quốc hiện nay đang ở trong hoàn cảnh như thế.
Sau đại dịch COVID-19, nền kinh tế Trung Quốc lâm vào khủng hoảng sâu sắc. Nhiều thành phố lớn từng bị phong tỏa kéo dài, gây đứt găy chuỗi cung ứng. Các đại tập đoàn bất động sản sụp đổ dây chuyền. Chi phí an sinh xă hội gia tăng mạnh, khi phải gồng gánh lương hưu cho hàng triệu cựu binh, cán bộ, cảnh sát, công nhân và người già. Trong khi đó, Trung Quốc chưa từng có một hệ thống bảo hiểm xă hội ổn định và minh bạch. Nền tài chính bị áp lực lớn, ngân sách thiếu hụt nghiêm trọng. Những cam kết như xây dựng kênh đào Phù Nam Techo cho Campuchia vào cuối năm 2024 với sự tài trợ của Trung Quốc đă không thể thực hiện v́ không c̣n tiền. Dự án này có chiều dài khoảng 180 km, được kỳ vọng kết nối Phnom Penh với Vịnh Thái Lan, giảm sự phụ thuộc vào tuyến đường thủy qua Việt Nam. Tuy nhiên, đến nay Trung Quốc vẫn chưa có cam kết tài chính rơ ràng, khiến dự án gần như đ́nh trệ.
Mặc dù truyền thông nhà nước Trung Quốc vẫn báo cáo con số tăng trưởng GDP 5%, nhưng nhiều tổ chức quốc tế và chuyên gia độc lập cho rằng đây là những dữ liệu giả tạo, không phản ánh đúng thực trạng nền kinh tế. Trên thực tế, hàng trăm ngàn doanh nghiệp vừa và nhỏ phá sản, người dân tại nhiều tỉnh thành biểu t́nh đ̣i tiền lương hưu, đ̣i trợ cấp sau dịch, phản đối các chính sách thuế mới. T́nh trạng bất măn gia tăng, đe dọa đến tính chính danh của chế độ.
Trong bối cảnh ấy, phương án chiến tranh với Việt Nam hoặc Đài Loan là lựa chọn được đặt lên bàn. So với Đài Loan, tấn công Trường Sa của Việt Nam dễ hơn rất nhiều. Việt Nam có lực lượng yếu hơn, không đủ tiềm lực cho một cuộc chiến lâu dài, và lại đang tập trung toàn bộ bộ máy cho công tác tổ chức lễ kỷ niệm 30 tháng 4. Một cuộc tấn công chớp nhoáng, chiếm vài đảo ở Trường Sa, rồi tuyên bố rằng đó là để bảo vệ chủ quyền và sẽ khai thác dầu khí nhằm phục vụ lợi ích quốc dân, sẽ là một chiêu tṛ tuyên truyền rất hiệu quả trong nội địa Trung Quốc. Vừa kích động tinh thần dân tộc, vừa đánh lạc hướng dư luận khỏi các cuộc biểu t́nh, đồng thời tạo ra h́nh ảnh lănh đạo mạnh mẽ cho ông Tập Cận B́nh.
Trường hợp tương tự đă xảy ra với Nga. Năm 2022, sau khi nền kinh tế Nga sụp đổ nghiêm trọng v́ hậu quả của đại dịch và các lệnh cấm vận, Tổng thống Vladimir Putin đă ra lệnh đưa quân xâm lược Ukraine nhằm đánh lạc hướng các cuộc biểu t́nh trong nước. Ông Putin tin rằng cuộc chiến sẽ kết thúc trong ba ngày. Nhưng không ai ngờ rằng nó đă kéo dài hơn ba năm, gây hậu quả kinh tế, quân sự và ngoại giao nặng nề chưa từng có trong lịch sử hiện đại nước Nga. Bài học từ chiến tranh Ukraine khiến cho toan tính của ông Tập Cận B́nh về việc chiếm các đảo Trường Sa của Việt Nam trở nên nguy hiểm hơn. Trung Quốc có thể tưởng rằng đây là cuộc chiến dễ dàng, nhưng hệ lụy kinh tế, ngoại giao và chiến lược có thể khiến quan hệ trong khu vực và đặc biệt với Việt Nam không c̣n như trước.
Tuy nhiên, kế hoạch ấy đă phải tạm hoăn. Lư do là v́ Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump bất ngờ ra đ̣n nặng: áp mức thuế lên tới 145% đối với hàng hóa Trung Quốc. Đ̣n đánh này giáng mạnh vào nền kinh tế đang thoi thóp của Trung Quốc, khiến Bắc Kinh buộc phải lui lại kế hoạch quân sự để tập trung đối phó với áp lực thương mại từ Washington.
Chuyến thăm Hà Nội ngày 14 tháng 4 của ông Tập Cận B́nh không đơn thuần là ngoại giao. Đó là màn tŕnh diễn chính trị, là nỗ lực lôi kéo Việt Nam về phía Trung Quốc trong khi vẫn nuôi dưỡng âm mưu thôn tính biển đảo. Trong bối cảnh đó, cảnh giác và tỉnh táo là điều cần thiết nhất đối với người dân và chính quyền Việt Nam.
Tham Vọng Trung Quốc Của Tập Cận B́nh Và Cuộc Phản Công Của Tổng Thống Trump V́ Ḥa B́nh Thế Giới Và An Ninh Nước Mỹ
Trong cục diện toàn cầu nhiều biến động, Trung Quốc dưới thời Tập Cận B́nh hiện ra như một thế lực trỗi dậy với tham vọng không giới hạn. Không chỉ là sự phục hưng kinh tế, Bắc Kinh đang từng bước vẽ lại bản đồ quyền lực thế giới, t́m cách thay thế Hoa Kỳ để dẫn dắt nhân loại bằng mô h́nh chuyên chế. Các kế hoạch không c̣n là ẩn ư mà đă trở thành hành động cụ thể, bài bản, dàn trải từ Á sang Âu, từ châu Phi đến Nam Mỹ và cả không gian vũ trụ.
Sáng kiến Vành đai và Con đường là đ̣n mở đầu. Dưới danh nghĩa phát triển hạ tầng, Trung Quốc đă cắm chân vào hơn 150 quốc gia, kiểm soát cảng biển, đường sắt, xa lộ, các tuyến vận tải chiến lược. Đây là con đường mới của bá quyền, không cần chiếm đất nhưng vẫn khống chế được chủ quyền và tài nguyên.
Tại Greenland, Bắc Kinh âm thầm sở hữu cổ phần trong mỏ đất hiếm Kvanefjeld, kho báu tài nguyên của thế kỷ 21. Khi chính phủ Greenland ra luật cấm khai thác uranium, tập đoàn Trung Quốc ngay lập tức khởi kiện, đ̣i bồi thường hơn 11 tỷ USD, cho thấy họ đă xem vùng Bắc Cực như lănh địa chiến lược sống c̣n.
Kênh đào Panama từng là nơi Hoa Kỳ biểu tượng sức mạnh hải vận, nhưng trong hai thập niên, các công ty Trung Quốc từ Hồng Kông đă lặng lẽ chiếm lĩnh cảng Balboa và Cristobal. Việc bán lại cho Mỹ năm 2025 là thắng lợi muộn màng, nhưng đáng giá trong công cuộc giành lại quyền kiểm soát thế giới.
Biển Đông là minh chứng sống động cho tham vọng ngang ngược của Trung Quốc. Từ bản đồ đường chín đoạn, Bắc Kinh chiếm gần như toàn bộ vùng biển giàu tài nguyên này, quân sự hóa Trường Sa, Hoàng Sa, đặt radar, triển khai tên lửa, biến vùng biển quốc tế thành cái ao nhà dưới họng súng.
Tại Campuchia, Trung Quốc cải tạo căn cứ hải quân Ream đối diện Vịnh Thái Lan. Ở châu Phi, họ thiết lập căn cứ tại Djibouti bên cửa ngơ Biển Đỏ. Bắc Kinh không ngại đưa lực lượng quân sự ra ngoài biên giới một điều hiếm thấy trong lịch sử nước này. Thế giới đang chứng kiến một Trung Quốc sẵn sàng dùng vũ lực để bảo vệ cái gọi là “lợi ích cốt lơi”.
Đối với Đài Loan, Trung Quốc không giấu giếm ư định sáp nhập bằng vũ lực nếu cần. Các cuộc tập trận mô phỏng phong tỏa, đổ bộ, chiếm đảo diễn ra như cơm bữa. T́nh báo Mỹ tin rằng Bắc Kinh có thể ra tay sớm hơn dự đoán.
Nhưng hiểm họa không dừng ở mặt đất. Trung Quốc giờ đây nhắm tới bầu trời. Năm 2025, họ chính thức phóng hàng trăm vệ tinh tạo mạng internet không gian, cạnh tranh trực tiếp với Starlink. Mạng lưới này không chỉ để kết nối, mà c̣n để độc lập về thông tin, sẵn sàng ngắt liên lạc toàn cầu nếu chiến tranh xảy ra. Cùng lúc, Trung Quốc cho ra đời thiết bị cắt cáp ngầm biển sâu tới 4.000 mét – thứ vũ khí vô h́nh có thể làm tê liệt toàn bộ hạ tầng viễn thông trong vài giờ.
Trong không gian quân sự, Trung Quốc phát triển loạt tiêm kích tàng h́nh thế hệ thứ sáu như J-36, J-50. Với trí tuệ nhân tạo, radar chủ động và động cơ siêu thanh, những chiếc máy bay này là lời tuyên bố thách thức với các ḍng F-35, F-22 của Mỹ.
Không dừng lại ở đó, Trung Quốc kéo Nga vào liên minh BRICS, đẩy mạnh ư tưởng phát hành đồng tiền riêng để đánh bại vai tṛ của đô la Mỹ. Trong chiến tranh Ukraine, Bắc Kinh bị nghi ngờ đă tiếp tế vũ khí, lương thực và xe vận tải cho Nga. Mới đây, hai lính Trung Quốc bị Ukraine bắt giữ khi chiến đấu cho phía Nga, mang theo hộ chiếu và thẻ ngân hàng Trung Quốc. Đây là bằng chứng khiến thế giới rúng động, buộc phải nh́n lại vai tṛ của Trung Quốc trong cuộc đối đầu giữa Nga và phương Tây.
Giữa bức tranh ấy, Tổng thống Donald Trump nổi lên như một người lính gác giữa thời loạn. Ông không chỉ là một nhà kinh tế cứng rắn mà c̣n là một chiến lược gia nh́n xa trông rộng. Trump thấy rơ rằng mối đe dọa lớn nhất đối với ḥa b́nh thế giới không c̣n là chủ nghĩa khủng bố, mà là một cường quốc đang từng ngày nuốt dần các tuyến thương mại, tài nguyên, công nghệ và mạng lưới thông tin toàn cầu.
Tháng Tư năm 2025, ông ban hành lệnh áp thuế 125% với hàng hóa Trung Quốc – mức thuế cao nhất trong lịch sử thương mại Hoa Kỳ. Nhưng ông không dừng ở kinh tế. Trump ra lệnh kiểm tra lại toàn bộ cơ sở hạ tầng internet, tăng cường quốc pḥng không gian, cấm xuất khẩu công nghệ AI, chip lượng tử và bán dẫn cho các công ty có liên quan tới Bắc Kinh.
Không chỉ có vậy, ông đặc biệt quan tâm đến y tế và an toàn sinh học. Chính phủ Mỹ dưới thời ông đă nghi ngờ Trung Quốc có thể đang âm mưu tung ra một làn sóng virus sinh học mới, tương tự như đại dịch COVID-19 từng gây tê liệt cả thế giới. Trump không chần chừ. Ông chỉ thị cải cách toàn diện Cơ quan Y tế Quốc gia, sa thải hàng loạt viên chức từng thất bại trong việc ngăn chặn dịch COVID, đồng thời cho lập lực lượng y tế ứng phó sinh học độc lập trực thuộc Dinh Bạch Ốc. Với ông, không có an ninh quốc gia nếu không có an ninh sức khỏe.
Đây không chỉ là cuộc chiến tranh thương mại hay quốc pḥng, mà là cuộc chiến ǵn giữ trật tự thế giới, bảo vệ nền tự do của nhân loại trước một thế lực đang quyết tâm vẽ lại bản đồ quyền lực bằng mọi giá.
Donald Trump không hành động v́ danh tiếng cá nhân. Ông hành động v́ đất nước mà ông yêu và v́ một thế giới mà ông tin là đáng sống trong một thế giới tự do, công bằng và không bị thống trị bởi sức mạnh bá quyền.
Thế giới hôm nay không đơn thuần chia năm xẻ bảy mà được chống đỡ trên một thế chân vạc vững chăi, gồm ba cường quốc là Hoa Kỳ, Trung Quốc và Nga. Đây là ba trụ lớn của chính trị toàn cầu. Nếu một trong ba bị suy yếu, hoặc hai trong số đó bắt tay nhau, cán cân quyền lực sẽ nghiêng hẳn về một phía và phần thiệt tḥi lớn nhất sẽ thuộc về nước c̣n lại. Đó là quy luật địa chính trị không thay đổi từ sau Thế chiến thứ hai.
Tổng thống Donald Trump là người thấu hiểu sâu sắc quy luật ấy. Ông không nh́n thế giới như một chuỗi sự kiện rời rạc, mà như một bàn cờ nơi từng nước đi đều mang hệ lụy lâu dài. Trong thế cờ hiện tại, Trung Quốc đang âm thầm lôi kéo Nga về phía ḿnh bằng lợi ích kinh tế và hỗ trợ quốc pḥng. Sau ba năm chiến tranh, Nga trở nên cạn kiệt cả về quân sự lẫn tài chính, buộc phải dựa vào Bắc Kinh để tồn tại. Thế chân vạc đang nghiêng về phía Á Đông, đe dọa vị trí siêu cường của Hoa Kỳ.
Từng có lúc chính quyền Tổng thống Trump chủ trương ḥa giải Nga và Ukraine, nhằm kéo Nga ra khỏi ṿng tay Trung Quốc. Phó Tổng thống J D Vance đă thể hiện lập trường rơ rệt khi ngăn chặn các gói viện trợ quân sự và tài chính cho Ukraine, với mục tiêu không đẩy Nga vào thế tuyệt vọng và buộc phải nương tựa Trung Quốc. Đó là một chiến lược khôn ngoan nhằm giữ thế cân bằng trong trục chân vạc toàn cầu. Tuy nhiên, khi chiến cuộc kéo dài và Nga ngày càng lệ thuộc vào Bắc Kinh, Tổng thống Trump lập tức thay đổi chiến lược. Ông hiểu rằng ưu đăi cho Nga lúc này không c̣n đem lại lợi ích cho Hoa Kỳ v́ Nga đă nghiêng hẳn về phía Trung Quốc.
Và như một kỳ thủ lăo luyện, Tổng thống Trump không đánh vào quân cờ yếu, mà tung đ̣n thẳng vào tay điều khiển thế trận, đó là Bắc Kinh. Ông áp thuế nhập khẩu lên đến một trăm hai mươi lăm phần trăm đối với hàng hóa Trung Quốc, có hiệu lực ngay tức khắc. Trong khi đó, ông tạm dừng áp thuế trong chín mươi ngày đối với hơn bảy mươi lăm quốc gia khác, nhằm tạo điều kiện cho đối thoại và củng cố liên minh. Một mũi tên trúng nhiều đích. Vừa làm suy yếu kinh tế Trung Quốc, vừa kéo các quốc gia khác về phía Hoa Kỳ. Tổng thống Trump đă khéo léo chia rẽ thế liên minh Á Nga, làm chậm lại tiến tŕnh h́nh thành một khối chống Mỹ.
Không những vậy, ông c̣n ra tay đúng lúc. Khi Trung Quốc vừa gượng dậy sau đại dịch COVID, chưa hồi phục hoàn toàn, th́ đ̣n thuế bất ngờ giáng xuống. Hàng triệu doanh nghiệp nhỏ vốn sống nhờ vào xuất khẩu sang Hoa Kỳ sẽ phá sản. Kinh tế nội địa Trung Quốc sẽ rơi vào hỗn loạn. Bắc Kinh buộc phải quay về đối phó khủng hoảng trong nước thay v́ khuếch trương tham vọng toàn cầu.
Tuần qua, Trung Quốc điều động chín mươi ba chiến hạm bao vây Đài Loan, áp sát Úc Châu và cả kênh đào Panama. Đó không chỉ là phô trương sức mạnh mà c̣n là lời cảnh báo cho toàn thế giới về dă tâm bá quyền. Tổng thống Trump nh́n thấy mối hiểm họa đó từ rất sớm. Ông hiểu rằng nếu Trung Quốc kiểm soát Đài Loan, Hoàng Sa, Trường Sa và các tuyến hải hành trọng yếu th́ không chỉ Đông Nam Á mà cả trật tự thế giới sẽ sụp đổ.
Và chính trong thời khắc đó, Tổng thống Trump chọn cách ra tay không bằng quân đội, mà bằng kinh tế. Không một binh sĩ phải đổ máu. Không một tàu chiến phải khai hỏa. Nhưng hiệu quả đạt được lại có thể giữ vững ḥa b́nh toàn cầu trong một giai đoạn quyết định.
Tổng thống Trump không phải một chính khách tầm thường. Ông là một kỳ thủ nh́n xa trông rộng, tính từng nước đi cho cả thế giới. Trong thế trận hỗn loạn, ông giữ cho trục chân vạc không nghiêng hẳn về phía độc tài. Ông dám hành động khi người khác chỉ biết tuyên bố. Và ông chọn giải pháp cứng rắn đúng thời điểm khi lịch sử cần một người biết nói không với sự thỏa hiệp vô nghĩa.
Tóm tắt: Mục tiêu của tất cả các mức thuế quan này đối với những người theo chủ nghĩa bảo hộ là khiến người Mỹ ít có khả năng mua sắm hơn.
Việc Tổng thống Trump đột ngột đảo ngược chính sách trong tuần này khó có thể đánh dấu sự khởi đầu cho hồi kết của cuộc phiêu lưu của ông trên vùng đất thuế quan, thật đáng tiếc. Hai chi tiết về sự cố thương mại trong tháng này cho thấy sự bi quan: Ông Trump vẫn khăng khăng duy tŕ mức thuế cơ bản 10% trên toàn cầu mặc dù ông đă tuyên bố “tạm dừng” hôm thứ Tư. Và chính quyền dường như không quan tâm đến chi phí mà các chính sách này sẽ gây ra cho các hộ gia đ́nh Mỹ. Cả hai đều là manh mối cho thấy quy mô thực sự của tham vọng thương mại của ông Trump.
Đă đến lúc đào sâu vào quan điểm lư luận của chủ nghĩa Trump—và đúng là có một thứ như vậy. Những lư lẽ biện minh và mục tiêu của ông Trump cho các chính sách thương mại của ḿnh liên tục thay đổi. Nhưng ngày càng rơ ràng hơn rằng thuế quan đối với ông không chỉ đơn thuần là vấn đề đàm phán đ̣n bẩy, hoặc tăng doanh thu hoặc bảo vệ một số ngành công nghiệp chiến lược. Chính sách đang có hiệu lực thể hiện quan điểm của một nhóm các nhà kinh tế học có hiểu biết về các mối quan hệ thương mại của Mỹ một cách có hệ thống nhưng không theo thông lệ và các đơn thuốc chính sách của họ, mà sẽ gây bất ngờ khó chịu cho nhiều người Mỹ.
Cốt lơi của chủ nghĩa Trump theo quan điểm lư luận là như sau: Nền kinh tế toàn cầu được đặc trưng bởi sự mất cân bằng lớn do chính sách gây ra trong cả ḍng chảy thương mại và vốn. Những điều này bắt nguồn từ quyết định của một số nền kinh tế lớn – Đức, Nhật Bản và đặc biệt Trung Quốc là những nghi phạm thường gặp – trợ cấp sản xuất bằng cách ḱm hăm tiêu dùng trong nền kinh tế trong nước của họ. Điều này tạo ra sản lượng sản phẩm “thặng dư” mà họ đă đẩy sang Mỹ.
Quan điểm này không sai, xét về mặt nào đó. Các nền kinh tế của các nước lớn trên và các nền kinh tế khác trong lịch sử đă triển khai một loạt các công cụ chính sách để thúc đẩy xuất khẩu. Ở Trung Quốc, biểu hiện nghiêm trọng nhất là chính phủ Trung Quốc đă trợ cấp trực tiếp cho các công ty xuất khẩu. Ít được nh́n thấy hơn đối với con mắt của nước ngoài là sự đàn áp tài chính: Việc cố t́nh ḱm hăm lăi suất trong nước và kiểm soát chính trị đối với tín dụng để trợ cấp cho các doanh nghiệp (được hưởng lợi từ việc vay vốn giá rẻ) bằng cái giá phải trả là người tiêu dùng (những người nhận được ít thu nhập hơn từ tiền tiết kiệm và đầu tư của họ).
Các chính sách như vậy có thể có nhiều h́nh thức. Ở Đức, các khoản trợ cấp lớn bảo vệ các công ty lớn – tức là các nhà xuất khẩu – khỏi hậu quả tồi tệ nhất về giá năng lượng của các chính sách khí hậu ṛng bằng không ngu ngốc của Berlin. Các hộ gia đ́nh Đức th́ sẽ phải trả toàn bộ cước phí cho điện năng họ tiêu thụ.
Hậu quả ṛng của tất cả các chính sách này là sự chuyển giao lớn các nguồn lực ở các quốc gia này từ các hộ gia đ́nh sang các nhà sản xuất, với kỳ vọng rằng Mỹ sẽ hấp thụ tất cả các sản phẩm mà người tiêu dùng trong nước họ không thể tiêu thụ.
Các nhà kinh tế học thân cận với Trump cho rằng, người Mỹ chúng ta tiêu thụ những sản phẩm đó v́ chúng ta phải làm như vậy. Đây là lập luận cốt lơi của Michael Pettis, một giáo sư tài chính tại Bắc Kinh (người đă đóng góp cho các trang này) có công tŕnh phổ biến nhiều lư thuyết thương mại trước đó dường như đă trở nên có ảnh hưởng trong nhóm của ông Trump. Theo lập luận này, v́ các nền kinh tế khác tiêu thụ dưới mức trung b́nh, nên họ tích lũy được khoản tiết kiệm dư thừa. Họ tái đầu tư khoản tiết kiệm này vào Mỹ, nơi người Mỹ chúng ta chuyển đổi các yêu sách của nước ngoài (dưới h́nh thức đầu tư vốn chủ sở hữu hoặc mua nợ của Mỹ) thành tiêu dùng sản lượng dư thừa của nước ngoài. Thế là xảy ra thâm hụt thương mại.
Một điều kỳ lạ của lập luận này là Mỹ được cho là quốc gia có rất ít quyền tự quyết. Sau khi Washington mắc sai lầm đầu tiên khi mở cửa nền kinh tế thông qua việc cắt giảm thuế quan và tự do lưu thông vốn, họ đă bị hút vào cuộc đua.
Sự thật th́ phức tạp hơn nhiều và đầy thách thức về mặt chính trị: Trong khi một số nền kinh tế khác hạn chế tiêu dùng trong nước và trợ cấp cho sản xuất xuất khẩu, người Mỹ lại chọn làm điều ngược lại. Thông qua các lựa chọn chính trị như hạn chế sản xuất và phân phối năng lượng, hoặc cho phép thủ tục hành chính rườm rà, hoặc bất kỳ sai sót chính sách nào khác, chính phủ Mỹ đă khiến việc sản xuất hàng hóa ở Mỹ trở nên khó khăn hơn nhiều so với b́nh thường. Trong khi đó, bạn không thể bước một bước nào ở Mỹ mà không vấp phải các văn pḥng của các tổ chức cho vay tín dụng để tiêu dùng.
Để trích dẫn một vài ví dụ: Fannie Mae và Freddie Mac kích thích t́nh trạng tiêu dùng quá mức đối với nhà ở. Các khoản vay sinh viên được trợ cấp đă kích thích t́nh trạng tiêu dùng quá mức đối với giáo dục đại học Mỹ (mà, xét đến triển vọng thu nhập trọn đời kém của nhiều bằng cấp, thực sự nên được hiểu là tiêu dùng chứ không phải là đầu tư vào vốn con người). Khoản tín dụng thuế thu nhập kiếm được tạo ra những biến dạng phức tạp, ở mức độ nào đó đă trợ cấp cho tiêu dùng, trong khi lại ngăn cản công việc sản xuất bổ sung.
Tuy nhiên, điều đáng chú ư nhất là quyền lợi của người Mỹ chúng ta. An sinh xă hội, Medicare và Medicaid, chưa kể đến một loạt các chương tŕnh phúc lợi khác, đă chuyển một lượng tiền lớn vào tiêu dùng. Bí quyết ở đây là chúng ta có thể tài trợ cho những khoản này thông qua thâm hụt tài chính kinh niên do các nhà đầu tư nước ngoài tài trợ, nghĩa là ở mức biên độ th́ người Mỹ đă vay từ phần c̣n lại của thế giới với lăi suất cực thấp và chuyển tiền vào việc tiêu dùng bên trong nước Mỹ.
Theo nghĩa này, thâm hụt thương mại của Mỹ là một lựa chọn chính sách—và là một lựa chọn phổ biến, v́ những lư do hiển nhiên. Điều này giải thích rơ hơn những tưởng tượng về thuyết âm mưu toàn cầu – tại sao t́nh trạng này lại tồn tại trong thời gian dài như vậy. Giải pháp gốc rễ cho vấn đề được nhận thức về thâm hụt thương mại sẽ là tái cân bằng nền kinh tế Mỹ khỏi các khoản trợ cấp tiêu dùng lớn như vậy và các h́nh phạt nặng nề như vậy đối với việc sản xuất tại Mỹ.
Một số yếu tố của kế hoạch như vậy có thể được ưa chuộng, như ông Trump đang khám phá, với các động thái băi bỏ quy định và năng lượng giá rẻ của ḿnh. Nhưng một nửa quyền lợi lại là một băi ḿn. Đảng Cộng ḥa thậm chí c̣n miễn cưỡng cắt giảm các lợi ích của Medicaid cho những người trong độ tuổi lao động khỏe mạnh. Lần cuối cùng một Tổng thống cố gắng cải cách An sinh xă hội, Tổng thống George W. Bush đă ủng hộ việc cho phép một phần tiền thuế lương được chuyển vào các tài khoản đầu tư cá nhân. Hệ thống hiện tại đă tạo ra một khoản trợ cấp tiêu dùng bằng cách chuyển các khoản thanh toán thuế thành các khoản chuyển nhượng cho người nhận; cải cách này sẽ tạo ra một h́nh thức trợ cấp đầu tư. Một chút lư lẽ hợp lư đó đă thoái hóa thành một thảm họa chính trị đau thương cho Đảng Cộng ḥa.
Thay vào đó, thật dễ dàng hơn khi quay lại với quan niệm rằng nước Mỹ là nạn nhân của các quyết định bóp méo nền kinh tế của chính họ từ người nước ngoài. Điều này mở ra cánh cửa cho thuế quan như một giải pháp hợp lư hơn về mặt chính trị. Nước Mỹ có thể triển khai chủ nghĩa bảo hộ để ngăn chặn các nỗ lực của nước ngoài nhằm buộc chúng ta phải hấp thụ sản lượng hàng hóa dư thừa của Trung Quốc, Đức hoặc Nhật Bản. Những người theo chủ nghĩa bảo hộ hy vọng rằng chúng ta thậm chí có thể tạo ra sản lượng dư thừa của riêng ḿnh nếu thuế quan chuyển tiền từ hộ gia đ́nh sang các công ty (dưới h́nh thức giá cao hơn) và các công ty sử dụng khoản tiền bất ngờ đó để mở rộng sản xuất.
Lưu ư rằng kết quả cuối cùng theo một cách nào đó giống với cải cách quyền lợi: Ít tiêu dùng hơn ở Mỹ, chỉ thông qua việc ḱm hăm nhu cầu bằng giá nhập khẩu cao hơn. Nhưng ngoài ra, hai chính sách này lại khác nhau—và không có lợi cho chủ nghĩa Trump, xét theo góc nh́n lư luận. Trong số nhiều vấn đề khác, chủ nghĩa bảo hộ có nguy cơ làm giảm sản lượng trong nước Mỹ, một cảnh báo xuất hiện từ các ngành công nghiệp trên khắp nước Mỹ có chuỗi cung ứng bị đe dọa bởi thuế quan. Nó chắc chắn không giúp ích ǵ cho năng suất sản xuất trong nước Mỹ. Ngược lại, cải cách quyền lợi có xu hướng là động lực to lớn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong tương lai, mang lại lợi ích cho các hộ gia đ́nh khi tiền lương điều chỉnh theo lạm phát tăng lên.
Điều này giải thích cho lời thừa nhận gây sửng sốt gần đây của cố vấn thương mại của Trump là Peter Navarro rằng thuế quan có thể khiến nền kinh tế Mỹ thiệt hại 6 ngàn tỷ đô la trong 10 năm, và sự thật đáng kinh ngạc hơn là ông Navarro không hề xin lỗi về điều này.
Trump đă đặt cược là việc cắt giảm mức tiêu dùng của người Mỹ thông qua việc nâng giá sản phẩm cao hơn là một cách dễ chấp nhận hơn về mặt chính trị để cân bằng lại thương mại của Mỹ so với việc cắt giảm các quyền lợi. Hàng trăm triệu cử tri-người tiêu dùng Mỹ sẽ quyết định trong những tháng tới, rằng liệu họ có đồng ư với Trump hay không.
Tóm tắt: Tin tức có phần đáng khích lệ trong tuần này
Tôi rất vui khi thấy có nhiều người tham gia cuộc biểu t́nh “Đừng Đụng Tới” (Hands Off) hồi thứ Bảy tuần trước: Hơn 1.200 cuộc biểu t́nh đă được tổ chức trên khắp 50 tiểu bang — thu hút khoảng 3 triệu người tham gia. Ngay cả các tiểu bang đỏ như Alaska, Wyoming, South Dakota và Kentucky cũng có các cuộc biểu t́nh đông đảo.
Trên khắp đất nước, những người biểu t́nh đều ôn ḥa, lịch sự và tôn trọng nhau; bầu không khí vui tươi và hân hoan — nhưng đầy quyết tâm.
Có những lư do khác để hy vọng khiêm tốn trong tuần này. Sau đây là:
1. Sự rút lui đột ngột của Trump về thuế quan
Trump đă gọi thuế quan là ch́a khóa cho sự thịnh vượng của Hoa Kỳ và nói rằng chiến tranh thương mại có thể giành chiến thắng một cách dễ dàng. Nhưng các nhà đầu tư lại nghĩ khác, và hôm thứ Tư [ngày 9-4-2025], Trump quyết định rằng, có lẽ các nhà đầu tư đă đúng. Đó là một sự rút lui lớn và đáng xấu hổ.
Sau khi nhiều tài sản của Hoa Kỳ bay mất và một sự tháo chạy khỏi thị trường trái phiếu, Trump đă tuyên bố tạm dừng trong 90 ngày đối với chính sách thuế “giải phóng” tồi tệ nhất của ông ta đối với hầu hết các nước, ngoại trừ Trung Quốc.
Ngay cả sau khi Trump rút lui, hôm qua thị trường chứng khoán vẫn tiếp tục lao dốc, báo hiệu mối lo ngại mới của các nhà đầu tư về cuộc chiến thương mại đang xấu đi với Trung Quốc và những tác động bất ổn về thuế quan của Trump. Trên thị trường trái phiếu chính phủ, Kho bạc Hoa Kỳ lại bắt đầu bán tháo, với lăi suất trái phiếu Kho bạc kỳ hạn 10 năm tăng lên khoảng 4,4%, mức cao nhất kể từ tháng 2.
Cơn áp thuế điên cuồng, lúc áp lúc không của Trump đang làm suy yếu thêm niềm tin của công chúng vào chế độ của ông ta (xem mục số 7 bên dưới).
2. Trump không thể thắng trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc v́ ông ta đă cắt đứt mối quan hệ với các nhà cung cấp khác. Đương nhiên rồi.
Sau khi Trung Quốc trả đũa thuế quan của tuần trước, áp dụng mức thuế 84% đối với tất cả hàng hóa của Mỹ, Trump đă tăng thuế đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc lên tổng cộng 145%.
Nhưng đối đầu với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới trong một cuộc chiến thương mại, đ̣i hỏi phải có các nhà cung cấp thay thế và đáng tin cậy, nhưng Trump đă ngu ngốc cắt đứt hết rồi.
Ông ta dường như tin rằng ḿnh có thể đạt được thỏa thuận với các đối tác truyền thống như Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan để hợp tác chống lại Trung Quốc. Nhưng các khoản thuế bất ngờ của Trump đối với các nước này, gồm cả mức thuế điên rồ 46% của ông ta áp lên Việt Nam, đă khiến họ sợ hăi — v́ vậy họ không sẵn sàng làm nhà cung cấp thay thế.
Trung Quốc đă t́m cách tận dụng mọi sự rạn nứt, cử bộ trưởng ngoại giao của ḿnh đến gặp những người đồng cấp Nhật Bản và Hàn Quốc.
Chỉ là chính sách kinh tế vụng về, kém cỏi của Trump đang làm suy yếu niềm tin của công chúng.
3. Đảng Dân chủ nh́n thấy sự quan tâm gia tăng trong việc tranh cử.
Một phần là do điều này và những điều kinh hoàng khác (như vụ ṛ rỉ tin mật trong nhóm tṛ chuyện Signal hồi tuần trước và sự hỗn loạn của Elon Musk đang diễn ra), đảng Dân chủ đang chuẩn bị tiến sâu hơn vào vùng đỏ trong chiến dịch tranh cử năm tới.
Ba ứng cử viên Thượng viện đă tung ra các đề nghị của họ trong tuần này và những người tuyển dụng của đảng đang báo cáo rằng, sự quan tâm gia tăng từ các ứng cử viên ở các vùng khó giành chiến thắng.
Trong số các lĩnh vực quan tâm: Một quận hạt của bang Iowa hiện do Dân biểu Cộng ḥa Zach Nunn nắm giữ (chắc chắn sẽ cảm nhận được tác động về chính sách thuế của Trump); hai ứng cử viên tiềm năng ở Pennsylvania và Michigan đă mất việc hoặc rời bỏ công việc do chính quyền Trump, mang đến cho họ một câu chuyện mạnh mẽ trên đường vận động tranh cử; hai cựu đại diện đang cân nhắc việc quay trở lại các quận hạt chiến trường ở khu vực Rust Belt; và ít nhất hai quận ở Virginia do Dân biểu Cộng ḥa Rob Wittman và Jen Kiggans nắm giữ, mà đảng Dân chủ tin rằng ngày càng có nhiều sự chú ư nhờ phản ứng dữ dội đối với cơn sốt cắt giảm chi phí của chính phủ của Elon Musk.
Trong khi đó, cựu Dân biểu Wiley Nickel (Dân chủ – bang North Carolina) tuyên bố sẽ tranh cử vào Thượng viện với kế hoạch chỉ trích Thượng nghị sĩ Thom Tillis (Cộng ḥa – bang North Carolina) v́ không phản đối Trump. Đáng chú ư, video ra mắt của Nickel mở đầu bằng một cuộc tấn công vào Tillis v́ không bỏ phiếu chống lại chính sách thuế [của Trump].
Mike Sacks trở thành đảng viên Dân chủ thứ tư tham gia cuộc đua với Dân biểu Mike Lawler (Cộng ḥa – Bang New York). Lời cam kết trong chiến dịch của luật sư và cựu phóng viên truyền h́nh này là ǵ? Đó là “Giải cứu đất nước”.
Sự phấn khích mới từ đảng Dân chủ cũng đến khi Barack Obama có bài phát biểu chỉ trích gay gắt Trump hồi tuần này tại trường Hamilton College, mà cựu tổng thống dự định là một cách tiếp cận để đảng Dân chủ noi theo.
Obama cho biết, ông không tin rằng đảng Dân chủ cần phải lựa chọn giữa việc chỉ trích Trump về các vấn đề thực tế (như giá cả hàng tạp hóa) hoặc chỉ trích ông ta về việc ông ta từ chối nền dân chủ và pháp quyền, bởi v́ Trump không thể đe dọa đến cuộc sống b́nh thường của hầu hết người Mỹ, nếu ông ta không chà đạp lên nền dân chủ của chúng ta.
4. Đảng Dân chủ đang lên kế hoạch tổ chức một ṿng gặp mặt cử tri tại các thị trấn ở những khu vực do đảng Cộng ḥa nắm giữ, để chỉ trích đảng Cộng ḥa
Khi một kỳ nghỉ khác bắt đầu, đảng Dân chủ nh́n thấy một cơ hội khác để tấn công đảng Cộng ḥa đang gặp khó khăn v́ đă thu hẹp các buổi tiếp xúc cử tri ở các thị trấn và các diễn đàn mở khác. Đứng đầu danh sách, mục tiêu tiếp xúc tại thị trấn của họ trong kỳ nghỉ sắp tới là, Richard Hudson, Chủ tịch Ủy ban Quốc hội đảng Cộng ḥa Quốc gia Bắc Carolina, người đă nói với đại diện của đảng Cộng ḥa hồi tháng trước rằng, hăy ngừng tổ chức các cuộc tiếp xúc trực tiếp tại các thị trấn.
5. Việc Trump sa thải Timothy Haugh theo lời thúc giục của Laura Loomer gây ra sự bất đồng rộng răi trong lưỡng đảng.
Nhân vật chuyên tung nhiều thuyết âm mưu, Laura Loomer — đúng vậy, bà ta cho rằng vụ 11/9 là do nội gián, bà ta công khai ủng hộ tại một hội nghị của những người theo chủ nghĩa dân tộc da trắng rằng bà là người ủng hộ da trắng, bà đă nói trong chiến dịch rằng, nếu [cuộc đua tổng thống] mà Kamala Harris, người mang ḍng máu Ấn Độ, giành chiến thắng, th́ “Nhà Trắng sẽ có mùi cà ri, và các bài phát biểu tại Nhà Trắng sẽ được hỗ trợ bởi một tổng đài điện thoại” — đang ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng của Trump về việc tuyển dụng đội ngũ chính sách đối ngoại của ông.
Theo sự thúc giục của Loomer, tuần này Trump đă sa thải Tướng Timothy Haugh, một vị tướng bốn sao từng là người đứng đầu cả Cơ quan An ninh Quốc gia và Bộ Tư lệnh Không gian mạng Hoa Kỳ.
Việc sa thải Haugh đă gây sốc cho các nhà lập pháp và các cựu quan chức an ninh quốc gia, những người mô tả hành động bất ngờ này là một hành động “lạnh lùng” sẽ gây tổn hại đến khả năng pḥng thủ mạng của Hoa Kỳ và “trải thảm đỏ” cho các cuộc tấn công vào các mạng lưới quan trọng của các đối thủ nước ngoài. Các nhà lập pháp ở cả hai đảng đều rất tức giận về vụ sa thải, họ cho rằng điều này làm suy yếu nghiêm trọng các nỗ lực an ninh quốc gia của đất nước.
6. Đảng Cộng ḥa bị chia rẽ về chính sách thuế quan
Bảy thượng nghị sĩ Cộng ḥa cho rằng chính sách thuế của Trump là chính sách tồi tệ, những người này đồng bảo trợ cho Đạo luật Rà soát Thương mại, đạo luật này sẽ tái khẳng định thẩm quyền về thương mại của Quốc hội và cho phép Quốc hội cân nhắc về các mức thuế mới. Bảy người đó là: Chuck Grassley (Cộng ḥa – bang Iowa), Jerry Moran (Cộng ḥa – bang Kansas), Lisa Murkowski (Cộng ḥa – bang Alaska), Thom Tillis (Cộng ḥa – bang North Carolina), Todd Young (Cộng ḥa – bang Indiana), Mitch McConnell (Cộng ḥa – bang Kentucky) và Susan Collins (Cộng ḥa – bang Maine).
7. Số liệu thăm ḍ về những người ủng hộ Trump tiếp tục giảm
Một cuộc thăm ḍ của Economist-YouGov (được thực hiện từ ngày 5 tháng 4 đến ngày 8 tháng 4) cho thấy, tỷ lệ chấp thuận của Trump giảm xuống c̣n 43% từ 48% cách nay hai tuần, với 80% người Mỹ cho rằng mức thuế sẽ làm tăng giá những thứ họ mua.
Kể từ ngày nhậm chức, Trump đă mất 29 điểm trong số cử tri từ 18-29 tuổi, 14 điểm trong số cử tri từ 30-44 tuổi và 8 điểm trong số cử tri từ 65 tuổi trở lên.
Một cuộc thăm ḍ của Navigator (được thực hiện từ ngày 3 tháng 4 đến ngày 7 tháng 4) cho thấy, sự chấp thuận về kinh tế của Trump ở mức tệ nhất từ trước đến nay, với 58% người Mỹ có quan điểm không thuận lợi về thuế quan, so với chỉ 30% thuận lợi. Nh́n chung, Trump có 44% chấp thuận so với 53% không chấp thuận.
Cuộc thăm ḍ mới nhất của Quinnipiac (được thực hiện từ ngày 3 tháng 4 đến ngày 7 tháng 4) cho thấy 72% cử tri cho rằng chính sách thuế của Trump sẽ gây tổn hại đến nền kinh tế trong ngắn hạn, gồm 77% cử tri độc lập và 44% cử tri từ đảng Cộng ḥa. Nh́n chung, Trump có 41% chấp thuận và 53% không chấp thuận.
8. Ṭa án tiếp tục đáp trả Trump
Hôm thứ năm, Tối cao Pháp viện đă chấp thuận lệnh của thẩm phán, yêu cầu chính phủ “tạo điều kiện và thực hiện việc hồi hương” một người di cư Salvador bị trục xuất sai trái đến một nhà tù khét tiếng ở El Salvador.
Các thẩm phán liên bang ở cả hai tiểu bang New York và Texas đă chặn việc trục xuất những người đàn ông Venezuela có khả năng bị trục xuất theo lệnh của chính quyền Trump, viện dẫn Đạo luật Kẻ thù nước ngoài.
Trong khi đó, một thẩm phán liên bang đă ra lệnh cho Trump khôi phục quyền tiếp cận của hăng tin AP (Associated Press) vào các sự kiện ở Nhà Trắng, sau khi Trump cấm hăng tin này v́ tiếp tục gọi vùng biển giữa các tiểu bang phía nam và Mexico là “Vịnh Mexico”.
9. Văn pḥng Tổng Biện lư Sự vụ (Solicitor General) mất rất nhiều nhân tài
Văn pḥng Tổng Biện lư Sự vụ dự kiến sẽ mất ít nhất một nửa trong số 16 luật sư trợ lư v́ lo ngại về Bộ Tư pháp của Trump. Đây là một cuộc di cư bất thường, làm dấy lên câu hỏi về khả năng giành chiến thắng tại Tối cao Pháp viện của chế độ Trump (Tiết lộ: Tôi từng làm việc tại Văn pḥng Tổng Biện lư Sự vụ).
10. Ngân sách của đảng Cộng ḥa sẽ gây hỗn loạn
Đảng Cộng ḥa tại Hạ viện đă phê duyệt một bản thiết kế ngân sách yêu cầu họ phải cắt giảm 1.500 tỷ đô la chi tiêu.
Mục tiêu của Trump và đảng Cộng ḥa là thông qua một đợt cắt giảm thuế lớn khác, giống như đợt trước, chủ yếu là làm lợi cho các tập đoàn lớn và người giàu. Nhưng cách duy nhất để họ có thể cắt giảm gần 1.500 tỷ đô la là cắt giảm An sinh xă hội, Medicare và Medicaid.
Tôi đưa điều này như một lư do nhỏ cho hy vọng khiêm tốn v́ việc cắt giảm các chương tŕnh phổ biến này để giảm nhiều thuế cho các tập đoàn lớn và những người giàu, sẽ là hành động tự sát về mặt chính trị.
11. Musk đang biến mất
Cuối cùng, quư vị có nhận thấy rằng, quư vị hầu như không nghe thấy ǵ về Elon Musk trong tuần này không? Có thể là do ảnh hưởng của ông ta tại Nhà Trắng đang nhanh chóng biến mất.
Một phần lư do là Elon dường như không thích chính sách thuế quan (ông ta đă mất khoảng 31 tỷ đô la kể từ ngày 2 tháng 4, khi Trump công bố chúng, theo Chỉ số Tỷ phú Bloomberg).
Hôm thứ Hai, Peter Navarro, cố vấn thương mại của Trump, nói trên CNBC rằng, Musk không phải là “nhà sản xuất ô tô” mà là “người lắp ráp ô tô” v́ Tesla, công ty xe điện của Musk, phụ thuộc vào các bộ phận từ khắp nơi trên thế giới.
Musk đă phản pháo hôm thứ Ba, gọi Navarro là “kẻ ngốc” và “ngốc hơn cả một bao gạch” trong một bài đăng trên X. Sau đó, trong ngày, Musk đăng tiếp: “Điều đó thật bất công với gạch” và gọi Navarro là “Peter Retarrdo” (ND: Tức Peter, kẻ chậm phát triển).
Karoline Leavitt, thư kư báo chí Nhà Trắng, cố gắng giảm nhẹ sự căng thẳng bằng cách nói rằng “Con trai vẫn là con trai”. Đúng vậy, và thanh thiếu niên vẫn là thanh thiếu niên.
12. Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) đang ch́m
Đa số mọi người không thích DOGE và dường như nó đang ch́m. Cơ quan An sinh Xă hội đang rút lại các khoản cắt giảm dịch vụ điện thoại [hỗ trợ những người lănh an sinh xă hội] do DOGE dẫn đầu.
Bản thân DOGE hiện đang bị Cơ quan thẩm định trách nhiệm của Chính phủ kiểm toán về quyền truy cập và sử dụng dữ liệu nhạy cảm của chính phủ.
Và Tony Fabrizio, người thực hiện các cuộc thăm ḍ ư kiến của cử tri cho Trump, phát hiện ra rằng, phần lớn cử tri của Trump phản đối các nỗ lực cắt giảm Medicaid.
***
Vở kịch kinh hoàng về Trump vẫn đang tiếp diễn. Tôi gửi đến quư vị những lư do nhỏ bé này với hy vọng khiêm tốn nhằm nhắc nhở quư vị rằng, vẫn c̣n một số lư do để lạc quan.
Cuộc đấu tranh sẽ kéo dài và khó khăn, nhưng sức mạnh của sự tử tế giống như những chồi xanh của mùa xuân — nhỏ bé và mong manh nhưng cuối cùng cũng đủ mạnh mẽ để vượt qua sự khắc nghiệt và tàn ác của chế độ này.
Nếu TT Trump đặt mục tiêu là “hốt tiền” ngàn tỉ đôla mỗi năm để lấp đầy “lỗ đen” nợ quốc gia (Ba mươi sáu ngàn tỉ đôla), th́ chuyện áp thuế của TT Trump có thể sẽ không thành công.
Yếu tố quyết định, nước Mỹ có “hốt” ngàn tỉ mỗi năm hay không là do những nhà xuất – nhập khẩu từ Mỹ và Trung Quốc. Khi mức thuế cao hơn mức lợi nhuận của nhà xuất-nhập khẩu th́ không c̣n xuất nhập chi nữa hết. Trung Quốc không xuất được hàng và dân Mỹ không mua được hàng Trung Quốc. Điều này có nghĩa là Mỹ không thâu được thuế.
Chuyện TT Trump “gài số de” vụ thuế “có qua có lại” cho toàn thể các quốc gia ở mức 10%, ngoại trừ Trung Quốc, người th́ nói đó là hành vi TT Trump “thao túng thị trường chứng khoán”. Thật vậy, trong ba ngày quyết định áp thuế của TT Trump được ban bố và thâu hồi, thị trường chứng khoán Mỹ dao động 30.000 ngàn tỉ đôla. Những người biết được chính sách “sớm nắng chiều mưa” của TT Trump, dĩ nhiên chỉ là các tỉ phủ thân cận trong nội các Trump. Chắc chắn những người này, trong một ngày, đă “hốt” rất nhiều tiền.
Người th́ cho rằng, đó là bước “thoái lui chiến thuật” của TT Trump, nhằm dồn toàn lực “đánh” Trung Quốc. Người th́ cho rằng, đó là chiến thắng của thị trường tự do. Người th́ cho rằng, đó là do phản ứng trái chiều của dân chúng biểu t́nh trên đường phố…
Như tôi đă viết hôm trước, chính sách kinh tế của TT Trump sẽ áp dụng theo nội dung “Cẩm nang tái cấu trúc hệ thống giao dịch toàn cầu” (User’s Guide to Restructuring the Global Trading System) của Stephen Miran, Chủ tịch Hội đồng cố vấn Kinh tế của TT Trump. Việc áp dụng cẩm nang nhắm tới cùng lúc nhiều mục tiêu:
1/ Nâng tính cạnh tranh hàng hóa của Mỹ, đồng thời phục hồi các cơ sở sản xuất của Mỹ bằng cách hạ giá đồng đô la.
2/ Giảm nợ quốc gia, sử dụng thuế quan để buộc các quốc gia chấp nhận hoán đổi các khoản nợ của Mỹ thành ra “trái phiếu thế kỷ”, lăi suất 0%, có thời hạn 100 năm. Tức là Mỹ sẽ buộc các nước cung cấp tiền cho Mỹ xài (mà không trả tiền lời).
3/ Tái cấu trúc hệ thống liên minh quốc tế trên những thỏa thuận địa chính trị mới. Tức là các quốc gia nhượng bộ các yêu sách của Mỹ th́ sẽ được Mỹ bỏ hàng rào thuế quan và được Mỹ bảo vệ quân sự.
Chúng ta thấy ngay rằng việc áp dụng cái gọi là “cẩm nang Miran” từ đầu đă có trục trặc.
Trong bài viết ngày 4 tháng 2 tôi có cảnh báo rằng: “Đối thủ của Mỹ là Trung Quốc chớ không phải là các đồng minh EU, Canada hay Mexico. Bởi v́ Trung Quốc sẽ vượt qua Mỹ về kinh tế lẫn quốc pḥng, vấn đề chỉ là thời gian, nếu Mỹ vẫn loay hoay “phe ta đánh phe ḿnh”, bỏ lỡ những cơ hội cũng như không có biện pháp hữu hiệu để ngăn chặn đà tiến của Trung Quốc“.
Theo tôi, chính sách thuế quan của Mỹ đối với Trung Quốc chỉ có thể thành công nếu TT Trump lôi kéo được EU đứng cùng phe với ḿnh.
Mỹ không thể dùng thuế quan để buộc các tập đoàn Trung Quốc vào đầu tư ở Mỹ. Đơn giản v́ ông Tập vừa có lịnh cấm. Người ta ước đoán là do hệ quả thuế quan chỉ số tăng trưởng GDP của Trung Quốc sẽ sụt xuống c̣n 2 đến 3%. Dân Trung Quốc có “nổi loạn” hay không? Theo tôi là không! Dân Trung Quốc không có thói quen chống chính phủ và họ đă có thói quen chịu đựng cực khổ từ lâu.
Nhưng nếu Mỹ bị suy thoái?
TT Trump hiện đang sử dụng thuế quan để buộc các tập đoàn thuộc Đài Loan, Nhật, Nam Hàn, EU… đổ tiền đầu tư vào Mỹ. Nhứt cử lưỡng tiện, nước Mỹ vừa có tiền tươi, vừa tạo công ăn việc làm. TT Trump vừa yêu sách tập đoàn TSMC của Đài Loan đầu tư vào Mỹ 100 tỉ đôla. TT Trump cũng có những yêu sách tương tự với các tập đoàn khác thuộc Nhật, Hàn v.v… Vấn đề là, chuyện này có “ép phê” hay không?
Tôi tin là chưa chắc. Nước luôn chảy về chỗ trũng cũng như tài phiệt chỉ đổ tiền vào nơi sanh lợi nhuận nhiều hơn. Các quốc gia EU, Nhật, Nam Hàn… đă có những cuộc gặp gỡ với Trung Quốc để bàn về một thỏa thuận kinh tế, trong trường hợp nước Mỹ trở về chủ nghĩa biệt lập.
Các quốc gia EU có nhận thức rơ ràng rằng họ đang bị tấn công từ hai phía: Thuế quan của Mỹ và hàng giá rẻ của Trung Quốc. Liệu chuyện “gài số de” của TT Trump có quá trễ để lôi kéo EU về phía ḿnh để chống Trung Quốc hay không?
Lập trường của Mỹ dưới thời TT Trump về cuộc chiến tranh Ukraine cho thấy, [Mỹ] đi ngược lại với luật quốc tế và Hiến chương LHQ (về cuộc xâm lược của Nga trên lănh thổ Ukraine). Nhưng yêu sách ngang ngược của TT Trump đối với Greenland, Panama hay đối với Gaza… đă khiến đồng minh mất niềm tin vào nước Mỹ. Bây giờ TT Trump đe dọa chiến tranh với Iran.
Theo báo chí, Pháp sẽ cùng một số quốc gia Ả Rập công nhận “quốc gia” Palestine vào tháng 6 tới đây.
Một nước Mỹ mất uy tín. Một tổng thống Mỹ chỉ biết lợi ích của ḿnh (và Do Thái), bất chấp đồng minh. TT Trump không thể mở mặt trận thuế quan (sau đó là chiến tranh tiền tệ) trong lúc các vấn đề địa chính trị chưa giải quyết.
Tôi nghĩ, thái độ của dân Mỹ trong những ngày sắp tới có thể sẽ định hướng lại hướng đi (chếch choáng) của nước Mỹ.
1. Nước Mỹ đă cao cả vĩ đại. Nước Mỹ đang bao dung vĩ đại. Nước Mỹ đă tạo ra h́nh mẫu về một xă hội tự do, dân chủ, nhân văn đang là niềm tin và mục tiêu hướng tới của cả loài người từ hơn hai trăm năm trước.
Nhưng đất nước đang vĩ đại, bác ái, bao dung bỗng trở thành nhỏ nhen, hẹp ḥi, bần tiện, tráo trở, lừa lọc, trấn lột, cướp bóc khi nước Mỹ nảy ṇi ra người đàn ông mang cà vạt đỏ chói có ngón nghề kinh doanh đất đai, nhà cửa, kinh doanh casino, có ngón nghề trốn thuế lại có năng khiếu diễn xuất, thu hút, dẫn dắt được khá đông công chúng trong chương tŕnh truyền h́nh thực tế.
Có ngón nghề đỏ đen, có ngón nghề trốn thuế, có năng khiếu nhập vai diễn xuất, người đàn ông mang cà vạt đỏ chói lại hau háu thèm thuồng quyền lực, lại khát khao vĩ nhân để lại tên tuổi trong lịch sử và đă giành được quyền lưc nhà nước Mỹ. Người đàn ông đó là tổng thống 47 của nước Mỹ, Donald Trump.
Cất tiếng gào “Làm Cho Nước Mỹ Vĩ Đại Trở Lại – Make America Great Again – MAGA”, tập hợp được đám đông công chúng nông nổi cuồng tín bị đầu độc bởi chủ nghĩa dân tộc hẹp ḥi, cực đoan, tạo ra một băng đảng MAGA, tạo ra một trận băo giông ngông cuồng MAGA, chiếc cà vạt đỏ màu máu giành được quyền lực nhà nước Mỹ th́ hào quang rực rỡ của nước Mỹ vĩ đại đă bị đám mây đen của cơn giông băo đột ngột nổi lên che phủ.
Tiếng gào hoang dại Make America Great Again như tiếng hú của bầy thú hoang trong rừng thẳm cất lên là khi ánh sáng văn minh của nước Mỹ tắt lịm, là khi những giá trị nhân văn của nước Mỹ bị huỷ hoại.
Tiếng gào thét hoang dại “Make America Great Again” đă làm biến đạng cả một đảng chính trị lâu đời của nước Mỹ, đảng Cộng Hoà, biến đảng Cộng Hoà thành băng đảng lục lâm thảo khấu MAGA, đưa xă hội Mỹ có nề nếp luật pháp nghiêm minh hàng trăm năm bước vào thế giới giang hồ MAGA, cá lớn nuốt cá bé, đẩy nước Mỹ vào thời hoang dă, rừng rú, quyền lực hành xử theo luật rừng, con thú có sức vóc, có móng sắc và răng nhọn xé xác con thú chỉ có hàm răng nhai cỏ.
Nước Mỹ bị dẫn dắt vào phiên chợ trời buôn gian bán lận của đám c̣ mồi địa ốc, c̣ mồi casino, c̣ mồi chính trị, c̣ mồi vận mệnh nước Mỹ. Mọi hành xử nhân danh nhà nước đều chỉ để thoả măn sự ham hố, đố kị cá nhân, hoàn toàn không v́ lợi ích của người dân Mỹ, không v́ lợi ích nước Mỹ, chấm dứt thê thảm sự vĩ đại rực rỡ của nước Mỹ trước thế giới suốt hơn hai thế kỷ.
2. Mười ba bang thuộc địa của nước Anh ở ven biển Đại Tây Dương, Bắc Mỹ, tập hợp lại thành Hợp Chúng Quốc độc lập và ngày 4 tháng 7 năm 1776 đại biểu mười ba bang gặp nhau ở Philadelphia, bang Pennsylvania cùng kư vào bản Tuyên ngôn khai sinh ra Hợp Chúng Quốc Hoa Kỳ, United States of America.
Bản Tuyên ngôn khẳng định quyền quốc gia độc lập của Hợp Chúng Quốc Hoa Kỳ trong cộng đồng các quốc gia độc lập trên thế giới là lẽ tự nhiên như quyền sống, quyền tự do của con người có mặt trong cuộc đời: “Chúng tôi khẳng định những chân lư hiển nhiên: Mọi người sinh ra đều b́nh đẳng. Họ được tạo hoá ban cho những quyền tất yếu bất khả xâm phạm, trong đó có quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”.
Ngôn ngữ ngày nay đều gọi Hợp Chúng Quốc Hoa Kỳ là nước Mỹ. Tuyên ngôn Độc lập nước Mỹ khẳng định rằng, mọi người sinh ra đều b́nh đẳng, đều có quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc cũng là Tuyên ngôn về Quyền Con Người.
Từ năm 1776, tiếng nói khẳng định sự ra đời của nước Mỹ cũng là tiếng nói đầu tiên khẳng định Quyền Con Người của cả loài người. Nói tiếng nói của cả loài người, với Tuyên ngôn ngày 4 tháng 7 năm 1776, nước Mỹ đă mang tầm vóc lớn lao của nhân loại, mang tinh thần nhân văn của xă hội văn minh. Nước Mỹ vĩ đại từ ngày đó.
Giữa thế kỷ 18, nước Mỹ dơng dạc nói tiếng nói của cả loài người về Quyền Con Người có mặt trong cuộc dời.
Đầu thế kỷ 19, những phát minh khoa học kỹ thuật khai sinh ra nền sản xuất công nghiệp ở châu Âu và Bắc Mỹ cũng khai sinh ra giai cấp tư bản hoang dă ở xứ sở đang hối hả làm công nghiệp hoá. Mê mải làm giầu, mê mải t́m kiếm giá trị thặng dư, tích luỹ tư bản ban đầu bằng bóc lột sức lao động người làm thuê, tư bản hoang dă lại khai sinh ra ngành nghề kinh doanh hoang dă, kinh doanh thân phận con người, kinh doanh nô lệ!
Cùng với máy móc thô sơ thuở khai sinh, sức lao động của người làm thuê vừa là công cụ, vừa là nguồn vốn quư giá ban đầu mang lại nguồn lợi nhuận mau lẹ và to lớn cho tư bản hoang dă và tư bản hoang dă lập tức phát hiện ra nguồn hàng hoá dồi dào, khai thác dễ dàng, lời lăi cao và nhanh nhất chính là những con người đông đúc quần tụ trong xă hội bộ tộc dưới tán rừng hoang sơ trên lục địa rộng lớn phía Nam châu Âu.
Trên những con tàu biển chạy bằng máy hơi nước là sản phẩm đầu tiên của nền sản xuất công nghiệp, những lái buôn người từ châu Âu đến châu Phi, lùa những con người tràn trề sức vóc đang sống tự do giữa thiên nhiên hoang sơ châu Phi như lùa đàn cừu xuống tàu, đưa đến thị trường lao động nước Mỹ. Từ người tự do ở châu Phi trở thành nô lệ ở nước Mỹ, bị mua đi bán lại rồi trở thành một bộ phận, một chi tiết trong dây chuyền sản xuất, những nô lệ chỉ được nh́n nhận là công cụ sản xuất chứ không được coi là con người.
Đầu thế kỷ 19 nô lệ châu Phi, công cụ lao động sản xuất trở thành lực lượng sản xuất trong nền kinh tế thị trường nước Mỹ th́ giữa thế kỷ 19, nước Mỹ lại cất tiếng nói nhân văn, tuyên bố với thế giới xoá bỏ chế độ nô lệ, đưa những nô lệ chỉ là công cụ của chủ nghĩa tư bản, trở thành công dân tự do của nước Mỹ.
Đi đầu thế giới làm công nghiệp hoá, nước Mỹ cũng đi đầu thế giới giải phóng nô lệ, giải phóng sức sản xuất, đưa những con người chỉ là công cụ trong guồng máy tạo ra của cải vật chất cho tư bản hoang dă trở thành những công dân tự do trong xă hội công dân. Giải phóng nô lệ, một lần nữa nước Mỹ lại đĩnh đạc cất lên tiếng nói nhân văn của loài người văn minh. Một lần nữa nước Mỹ lại sừng sững vĩ đại.
Đi đầu trong sự h́nh thành xă hội dân chủ, quư trọng, bảo vệ giá trị tự do của con người, từ thế kỷ 18, nước Mỹ đă mang tầm vóc nhân loại vĩ đại. Là tấm gương sáng láng về tự do, dân chủ, từ thế kỷ 18, nước Mỹ đă rực rỡ vĩ đại trước thế giới. V́ vậy, kỷ niệm 100 năm nước Mỹ tuyên bố Độc Lập, 100 năm nước Mỹ tuyên bố về Quyền Con Người và kỷ niệm 10 năm nước Mỹ giải phóng nô lệ, nước Pháp, nơi làm cách mạng dân chủ tư sản mở ra nền văn minh công nghiệp đă gửi tặng nước Mỹ, nơi làm cách mạng giải phóng nô lệ bức tượng Nữ Thần Tự Do, Statue of Liberty, tượng vị nữ thần tay giơ cao bó đuốc soi ánh sáng Tự Do cho thế giới, cho loài người.
Từ năm 1886 cả thế giới hướng về ánh sáng ngọn đuốc Tự Do được cánh tay phải của Nữ Thần Tự Do giương cao ở cửa biển New York, ở nước Mỹ vĩ đại. Từ năm 1886 cả thế giới hướng về giá trị tự do, dân chủ, nhân văn từ nước Mỹ vĩ đại.
Mang tầm vóc con người nhân loại, đi đầu thế giới trong việc tổ chức, xây dựng xă hội tự do, dân chủ, từ 1776 đến nay, hơn hai trăm năm tồn tại, nước Mỹ ngày càng thể hiện rơ, càng khẳng định vai tṛ dẫn dắt thế giới đi đến những giá trị tự do, dân chủ, nhân văn. Tự do, dân chủ, nhân văn đă trở thành giá trị Mỹ, trở thành tầm vóc cao cả, vĩ đại của nước Mỹ được cả thế giới nh́n nhận như một tài sản của cả loài người, như một ân huệ của tạo hoá ban cho nước Mỹ cũng là ban cho thế giới, ban cho loài người.
Dù đứng đầu thế giới về sức mạnh kinh tế và sức mạnh quân sự nhưng nước Mỹ vĩ đại không bởi sức mạnh quân sự và sức mạnh kinh tế. V́ sức mạnh kinh tế và sức mạnh quân sự là của riêng nước Mỹ. Nước Mỹ vĩ đại bởi nghĩa cử nhân văn với con người và với loài người, bởi lư tưởng tự do dân chủ mà nước Mỹ dẫn dắt loài người đi tới. Tự do, dân chủ, nhân văn mới thực sự là giá trị Mỹ và sức mạnh Mỹ cũng là giá trị và sức mạnh của loài người và của thời đại.
Những tổng thống Mỹ thực sự là tinh hoa của nước Mỹ, thực sự mang tâm hồn và trí tuệ Mỹ đều nhận thức được tự do, dân chủ, nhân văn, làm nên giá trị Mỹ, làm cho nước Mỹ vĩ đại và đều nỗ lực giữ ǵn, lan toả giá trị Mỹ như trách nhiệm của lương tâm con người, như chức năng, như bổn phận đầu tiên không thể thiếu của người dẫn dắt nước Mỹ, cũng là người dẫn dắt thế giới.
3. Các nước châu Âu sớm bước vào xă hội công nghiệp đều đói nguyên liệu sản xuất và thèm khát thị trường tiêu thụ sản phẩm, đều hối hả trang bị cho quân đội vũ khí hiện đại của nền sản xuất công nghiệp và tung quân đi xâm lược thuộc địa. Cùng đi cướp thuộc địa, có nước nhanh chân, có nước chậm chân do đó lănh thổ thuộc địa chiếm được không tương xứng với sức mạnh kinh tế và quân sự, cũng không tương xứng với nỗi thèm khát thuộc địa của các nước tư bản hoang dă châu Âu dẫn đến bùng nổ chiến tranh giữa các nước tư bản hoang dă, giữa các nước đi xâm lược thuộc địa, d́m châu Âu vào tang tóc và tàn phá, gây ra chiến tranh thế giới đầu tiên 1914 – 1918.
Chiến tranh cách xa nước Mỹ cả biển lớn Đại Tây Dương nhưng tổng thống thứ 28 của nước Mỹ Woodrow Wilson với tấm ḷng nhân loại tuyên bố nước Mỹ có trách nhiệm với sự b́nh yên của thế giới và những sư đoàn lính Mỹ liền có mặt ở châu Âu. Những ḍng máu cao cả của những người lính Mỹ, những ḍng máu của những người Mỹ mang tầm vóc nhân loại đă đổ ra ở châu Âu, dập tắt ngọn lửa chiến tranh v́ cuộc sống b́nh yên của châu Âu và v́ cuộc sống b́nh yên của loài người.
Tổng thống thứ 33 của nước Mỹ Harry Truman nhậm chức khi các nước châu Âu lại ngập ngụa trong tro tàn đổ nát và người dân xác xơ nghèo đói sau liên tiếp hai cuộc chiến tranh thế giới thảm khốc và bóng ma cộng sản từ Liên Bang Xô Viết theo bước chân chiến tranh đă lan rộng ra châu Âu, châu Á, đă trở thành hệ thống thế giới, trở thành hiểm hoạ mới của loài người. Chủ nghĩa cộng sản tàn bạo, phản con người, phản tiến hoá đă thành hệ tư tưởng núp bóng khoa học, đă thành hệ thống nhà nước thế giới th́ hiểm hoạ cộng sản c̣n to lớn, lâu dài và khủng khiếp hơn cả hiểm hoạ phát xít quốc xă.
Cách mạng dân chủ tư sản giải phóng cá nhân khỏi bầy đàn nô lệ của lănh chúa phong kiến, tạo ra xă hội công dân của những công dân tự do, tạo ra cả thế giới tự do của văn minh công nghiệp th́ cách mạng vô sản với chuyên chính vô sản sắt máu, không có tính người lại đưa xă hội loài người về thời bầy đàn trung cổ, không c̣n cá nhân. Con người chỉ công cụ đấu tranh giai cấp của đảng cộng sản. Mảnh đất tan hoang, kiệt quệ của các nước châu Âu đă làm cách mạng dân chủ tư sản vừa trải qua hai cuộc chiến tranh thế giới đẫm máu đang đứng trước nguy cơ bị những lớp sóng cộng sản tràn ngập. Những con người tự do trong nhà nước dân chủ tư sản lại đang đứng trước nguy cơ trở thành nô lệ trong thể chế độc tài cộng sản.
Khẳng định nước Mỹ có trách nhiệm bảo vệ thế giới tự do, tổng thống thứ 33 của nước Mỹ Harry Truman cho soạn thảo ngay kế hoạch rộng lớn, lâu dài giúp các nước tan hoang, kiệt quệ trong chiến tranh nhanh chóng phục hồi và giầu mạnh để có đủ sức đề kháng trước hiểm hoạ cộng sản, có sức sống mạnh mẽ không bị hút vào cái bánh vẽ thiên đường xă hội cộng sản mà thực chất là chế độ độc tài cộng sản không có tính người của nhà nước công nông. Đó là kế hoạch Marshall. Bài viết đang nhắc đến những tổng thống Mỹ mang giá trị Mỹ, mang tầm vóc vĩ đại của nước Mỹ cứu văn thế giới nên kế hoạch Marshall xin để lại ở phần sau.
Trước hiểm hoạ cộng sản như đám mây giông băo vần vũ trên bầu trời từ Đông Âu đến châu Á, tổng thống 34 của nước Mỹ Dwight D Eisenhower xác định rơ với người dân Mỹ vai tró, trách nhiệm của nước Mỹ: Nếu chúng ta để một quốc gia rơi vào chủ nghĩa cộng sản, các quốc gia khác sẽ sụp đổ như quân cờ domino.
Người sau kế tiếp người đi trước, các tổng thống Mỹ đều ư thức được sứ mệnh lịch sử của nước Mỹ với thế giới, với loài người. Kế tiếp tổng thống Dwight D Eisenhower, ngay sau khi trở thành tổng thống thứ 35 của nước Mỹ, tổng thống John F. Kennedy mạnh mẽ nói với người dân Mỹ cũng là nói với cả thế giới: Nước Mỹ sẵn sàng trả bất kỳ giá nào, gánh chịu bất kỳ phí tổn nào, vượt qua bất kỳ khó khăn nào, ủng hộ bất kỳ người bạn nào, chống lại bất kỳ kẻ thù nào, để bảo đảm sự sống c̣n và thành công của tự do.
Với sứ mệnh lịch sử đó, tổng thống Mỹ thứ 34 Dwight D Eisenhower, tổng thống Mỹ thứ 35 John F. Kennedy đều nỗ lực thực hiện kế hoạch Marshall được thảo ra và ráo riết triển khai từ đời tổng thống Mỹ thứ 33 Harry Truman.
Kế hoạch Marshall vô tư san sẻ lưng vốn Mỹ, san sẻ trí tuệ khoa học kỹ thuật tiên tiến Mỹ giúp châu Âu xây dựng lại cơ đồ, giúp nước Đức, nước Ư ở châu Âu và giúp nước Nhật ở châu Á, ba nước gây chiến và bại trận thê thảm trong chiến tranh thế giới thứ hai, giúp cả Nam Hàn từ đống tro tàn, giúp Đài Loan từ băi biển hoang sơ chỉ sau hai, ba nhiệm kỳ tổng thống Mỹ đă trở thành nước có nền kinh tế phát triển hàng đầu thế giới, chỉ sau Mỹ. Anh, Pháp, Đức, Ư ở châu Âu và Nhật ở châu Á được kế hoạch Marshall dựng dậy nền kinh tế từ đống tro tàn ngày nay đều có mặt trong nhóm G7, bảy nước kinh tế phát triển giầu mạnh nhất thế giới.
Kế hoạch Marshall là tấm ḷng bao dung rộng lớn của người dân Mỹ với đồng loại làm ấm ḷng cả loài người trong giá lạnh chiến tranh, mang lại sức sống mới cho thế giới hoang tàn. Kế hoạch Marshall là sức mạnh to lớn của trí tuệ, tài năng Mỹ nâng đỡ con người đồng loại trong hoạn nạn chiến tranh. Kế hoạch Marshall là bằng chứng hiển nhiên về sự vĩ đại của nước Mỹ.
Không phải chỉ san sẻ đồng tiền bát gạo ân t́nh của người dân Mỹ cho cả loài người đau thương trong và sau chiến tranh, v́ sự b́nh yên của thế giới, những ḍng máu Mỹ cao cả đă đổ ra lênh láng từ châu Âu sang châu Á để dập tắt những cuộc chiến tranh đẫm máu cách xa nước Mỷ cả biển lớn Đại Tây Dương và Thái B́nh Dương.
Dập tắt ḷ lửa chiến tranh thế giới thứ hai, cứu châu Âu thoát khỏi hoạ phát xít quốc xă, hơn ba trăm ngàn xác lính Mỹ rải khắp châu Âu. Ngăn chặn hoạ cộng sản tràn ngập châu Á, ba mươi bảy ngàn người lính Mỹ trai trẻ bỏ mạng ở bán đảo Triều Tiên, hơn năm mươi tám ngàn gia đ́nh người Mỹ phải nhận nỗi đau v́ người thân yêu của gia đ́nh họ chết trong cuộc chiến ngăn chặn hoạ cộng sản ở Việt Nam.
Không quên sứ mệnh cao cả của nước Mỹ dẫn dắt loài người đi đến giá trị tự do, dân chủ, nhân văn, nước Mỹ thời tổng thống nào cũng đóng góp phần lớn tiền bạc, trí tuệ và công sức cho các tổ chức quốc tế chăm lo cho sự sống lành mạnh của loài người như: Tổ chức Liên Hiệp Quốc, United Nations, duy tŕ mối quan hệ b́nh đẳng, công bằng, thân thiện giữa các quốc gia. Tổ chức Y Tế thế giới WHO, chăm lo sức khoẻ con người. Tổ chức Thoả Thuận Paris Về Khí Hậu đối phó với nguy cơ biến đổi khí hậu đang đe doạ sự sống trên trái dất. Tổ chức Liên Minh Quân Sự Bắc Đại Tây Dương NATO là tập hợp sức mạnh lương tri, sức mạnh tự do dân chủ của thế giới tự do đối phó với nguy cơ chiến tranh thế giới …
Chi viện máu người dân Mỹ cứu văn thế giới và chi viện nguồn vốn lớn, kỹ thuật cao của nước Mỹ giúp thế giới giầu mạnh nhưng không có tổng thống Mỹ nào đ̣i nước được giúp phải biết ơn nước Mỹ. Làm việc nghĩa là nhu cầu của lương tâm, không phải là sự ban ơn. Làm việc nghĩa với thế giới là lẽ tự nhiên của người dân Mỹ mang vóc dáng con người nhân loại. Làm việc nghĩa với thế giới là sứ mệnh lịch sử của nước Mỹ vĩ đại. Từ thời dựng nước Mỹ đến nay, không có tổng thống Mỹ nào nhỏ nhen, bần tiện, hạ thấp nước Mỹ, làm nhục nước Mỹ khi đ̣i hỏi nước nhận sự giúp đỡ phải biết ơn nước Mỹ vĩ đại.
Không có tổng thống Mỹ nào đo lọ nước mắm, đếm củ dưa hành với thế giới rồi lu loa rằng bị thế giới lợi dụng, bóc lột nước Mỹ. Không có tổng thống Mỹ nào đặt nước Mỹ lên trên các quốc gia, các dân tộc khác mà luôn đặt nước Mỹ cùng chung số phận với thế giới. Tổng thống Mỹ thứ 34 Dwight D Eisenhower nhắc nhở người dân Mỹ rằng giúp thế giới chính là tự giúp ḿnh, làm cho ḿnh có thêm sức mạnh: “Chúng ta có thể là đất nước giàu có và hùng mạnh nhất nhưng vẫn thua trong cuộc chiến thế giới nếu chúng ta không giúp các nước trên thế giới bảo vệ quyền tự do, thúc đẩy tiến bộ xă hội và kinh tế của họ”.
4. Các đời tổng thống Mỹ nối tiếp nhau gieo trồng hạt giống tự do, dân chủ, công bằng, bác ái, gieo hạt giống cao cả vĩ đại của nước Mỹ ở mọi nơi trên thế giới. Loài người c̣n tồn tại, loài người c̣n đinh ninh trong dạ ghi nhớ ơn sâu nghĩa nặng của nước Mỹ đóng góp cho cuộc sống tốt đẹp của loài người, đóng góp cho cuộc sống b́nh yên của thế giới. Biết ơn là một đạo lư không thể thiếu của con người chân chính, là lẽ đương nhiên của văn hoá sống, văn hoá ứng xử trong xă hội văn minh. V́ vậy không có tổng thống Mỹ nào nhỏ nhen, bủn xỉn, bần tiện và hạ nhục nước Mỹ khi mở mồm nằng nặc đ̣i hỏi thế giới phải biết ơn nước Mỹ.
Nhưng ngày 28.2.2025, qua sóng internet, cả thế giới phải sững sờ chứng kiến sự nhỏ nhen, bần tiện, thô bỉ, sỗ sàng, thấp hèn của người đứng đầu nước Mỹ, chứng kiến nỗi nhục của người dân Mỹ khi người đàn ông mang cà vạt đỏ ở vị trí tổng thống Mỹ cùng cấp phó đang là chủ ngôi nhà quyền lực hành pháp tối cao của nhà nước Mỹ tiếp tổng thống của đất nước Ukraine đang v́ tự do của con người, đang v́ b́nh yên của cuộc sống mà trần ḿnh chiến đấu chống quân Nga xâm lược.
Khi độc tài Vladimir Putin, tổng thống nước Nga, có diện tích rộng nhất thế giới, ngày 24.2.2022 tung đội quân hùng mạnh có kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới xâm lược đất nước nhỏ bé Ukraine là lịch sử loài người đang lặp lại trang sử nghiệt ngă đau thương, lặp lại sự kiện mở đầu chiến tranh thế giới thứ hai khi độc tài Adolf Hitler ngày 1.9.1939 tung đội quân phát xít quốc xă hùng mạnh nhất thế giới xâm lược nước láng giềng Ba Lan bé nhỏ.
Không khuất phục trước sức mạnh bạo lực phát xít như đất nước Ba Lan hiền hoà ở thế kỷ 20, dù nhỏ bé, đơn độc, những ḍng máu Ukraine bất khuất đă đổ ra chặn đứng đội quân xâm lược của độc tài Putin. Máu người lính và người dân Ukraine đổ ra ngăn chặn đội quân phát xít quốc xă thế kỷ 21 xâm lược, bảo vệ lănh thổ độc lập của đất nước Ukraine, bảo vệ cuộc sống tự do của người dân Ukraine cũng là bảo vệ lănh thổ độc lập của cả châu Âu, bảo vệ giá trị tự do của cả loài người. Giá trị độc lập của mọi quốc gia, giá trị tự do của mọi người tử tế trên thế giới đều biết ơn những ḍng máu Ukraine đă đổ ra ngăn chặn hiểm hoạ phát xít thế kỷ 21.
Tiếp tổng thống Ukraine mặc đồ chiến trận từ chiến hào chống độc tài phát xít Putin đến toà nhà quyền lực của nước Mỹ, thay v́ nói lời cảm ơn người dân Ukraine đổ máu hy sinh chiến đấu ngăn chặn hiểm hoạ phát xít quốc xă thế kỷ 21 th́ tổng thống, phó tổng thống Mỹ lại hằn học gây sự, hạch xách đ̣i ơn huệ của nước Mỹ với tổng thống Ukraine, vị khách mời của nhà nước Mỹ, người lính trên tuyến đầu chống hiểm hoạ phát xít đang đe doạ cả thế giới, người anh hùng đang được cả thế giới ngưỡng mộ và biết ơn.
Chứng kiến căn pḥng quyền lực của nước Mỹ trở thành trận địa phục kích, trở thành pḥng lấy cung và tổng thống, phó tổng thống Mỹ trở thành tên lính biệt kích truy sát ư chí kháng chiến giữ nước của người dân Ukraine, trở thành viên cảnh sát khảo cung để khủng bố tinh thần tổng thống Ukraine, tôi lại nhớ những lần công an các cấp, cấp thành phố, cấp bộ, cấp cục an ninh mạng thuộc bộ công an liên tiếp gặp tôi, truy chụp những bài viết của tôi trên các trang mạng xă hội về sự thật thân phận người dân và đất nước Việt Nam hôm nay. Công an các cấp nhưng đều một khẩu khí kể công và trấn áp. Nhờ có công ơn trời biển của cách mạng, của đảng, đất nước mới có ngày hôm nay. Tôi phải biết ơn cách mạng, biết ơn đảng. Không viết được như vậy, tôi không được viết và đăng bài các trang mạng xă hội nữa.
H́nh ảnh tổng thống, phó tổng thống Mỹ trong căn pḥng quyền lực của nước Mỹ gợi cho tôi nhớ đến h́nh bóng những viên công an, công cụ bạo lực của nhà nước cộng sản. Tổng thống, phó tổng thống Mỹ hành xử trước bàn dân thiên hạ mà thô thiển, nhỏ mọn, tầm thường đến thảm hại như hành xử của một công cụ bạo lực nhà nước cộng sản đàn áp sự thật, đàn áp đạo lư th́ nước Mỹ đâu c̣n vĩ đại nữa!
Thô thiển, nhỏ mọn, tầm thường, từ bỏ tâm thế con người nhân loại của người dân Mỹ, từ bỏ sứ mệnh dẫn dắt thế giới của nhà nước Mỹ, vừa ngồi vào chiếc ghế quyền lực nhà nước Mỹ liền bộc lộ căn tính hèn mọn, bủn xỉn của kẻ chỉ quen đo lọ nước mắm, đếm củ dưa hành, chiếc cà vạt đỏ liên tiếp đưa ra những tuyên bố thu gom lại vai tṛ dẫn dắt thế giới, thu gom lại tầm vóc nước Mỹ vĩ đại đang bao trùm thế giới. Liên tiếp tuyên bố rút nước Mỹ ra khỏi những thiết chế quốc tế bảo vệ trái đất, bảo vệ con người, bảo vệ sự b́nh yên của thế giới.
Tuyên bố rút nước Mỹ ra khỏi Thoả Thuận Paris về khí hậu trái đất. Rút nước Mỹ ra khỏi tổ chức Y Tế Thế giới WHO. Nhiều lần tị nạnh về mức đóng góp tiền bạc với các nước thành viên NATO rồi chiếc cà vạt đỏ lăm le doạ rút nước Mỹ ra khỏi liên minh sức mạnh dân chủ thế giới ngăn chặn chiến tranh xâm lược, ngăn chặn độc tài nô dịch thế giới! Sự vĩ đại của nước Mỹ như ngôi sao rực sáng trên bầu trời thế giới hơn hai trăm năm qua bỗng vụt tắt như một ánh sao băng. Ngôi nhà nước Mỹ bề thế, nguy nga trở thành đơn độc với thế giới, lạc lơng với loài người văn minh. Nước Mỹ không c̣n vĩ đại nữa!
Là nước khởi xướng và là thành viên sáng lập ra các tổ chức quốc tế có chức năng giữ b́nh yên cho thế giới và an toàn cho con người, các đời tổng thống Mỹ đều tự nguyện đảm nhiệm phần đóng góp to lớn, đóng góp tiền bạc, đóng góp cả máu và đảm nhiệm vai tṛ dẫn dắt các tổ chức quốc tế như là hiện thân của lương tri con người, của công lư, của lẽ phải và luật pháp quốc tế. Bủn xỉn, tị nạnh về tiền bạc đóng góp, chiếc cà vạt đỏ rút nước Mỹ ra khỏi các tổ chức quốc tế là thiết chế để duy tŕ một thế giới tự do, dân chủ, công bằng, an toàn và b́nh yên. Từ bỏ vai tṛ, sứ mệnh dẫn dắt thế giới dân chủ, tự do, nước Mỹ không c̣n vĩ đại nữa!
Thế giới tự do, dân chủ đă tin cậy giao cho nước Mỹ vai tṛ tập hợp và thống nhất lực lượng tư do, dân chủ và những người Mỹ là tinh hoa nước Mỹ mang tầm vóc nhân loại Woodrow Wilson, Harry Truman, Dwight D Eisenhower, John F. Kennedy, Jimmy Carter, Ronald Reagan, … Joe Biden ở vị trí tổng thống nước Mỹ cũng đều vững vàng, kiên định, mưu lược trong cương vị tư lệnh lực lượng tự do, dân chủ thế giới, ngăn chặn chiến tranh, ứng phó hiệu quả với những thảm họa thiên tai và cả thảm hoạ do con người gây ra.
Đưa ra chiêu bài lừa bịp MAGA, Make America Great Again, Làm Cho Nước Mỹ Vĩ Đại Trở Lại, như đă từng đưa ra những chiêu bài lừa bịp để trốn thuế, chiếc cà vạt đỏ lừa được số đông người dân Mỹ tạo ra những đợt sóng cuồng MAGA và những đợt sóng cuồng MAGA đă đưa được gian thương mang cà vạt đỏ vào làm chủ toà nhà quyền lực nước Mỹ khi thế giới lại xuất hiện những thế lực độc tài có sức mạnh kinh tế và sức mạnh quân sự to lớn lăm le xâm lược bành trướng lănh thổ, phân chia lại thế giới giữa các nước độc tài để cùng nô dịch loài người.
Là chủ ngôi nhà quyền lực nước Mỹ, thay v́ vững vàng dẫn dắt thế giới tự do dân chủ loại bỏ hiểm hạo độc tài phát xít mới, chiếc cà vạt đỏ đă từ bỏ sứ mệnh lịch sử vĩ đại của nước Mỹ, đưa nước Mỹ đảo ngũ khỏi thế giới tự do, dân chủ, bỏ lại khoảng trống của nước Mỹ trong các tổ chức quốc tế cho thế lực độc tài nhảy vào thay thế.
Phản bội lại lịch sử nước Mỹ, phản bội lại những giá trị Mỹ, phản bội cả những đồng minh lâu đời đă cùng nước Mỹ đổ máu hi sinh loại bỏ những chế độ độc tài phát xít, những đồng minh lâu đời đă cùng nước Mỹ dập tắt những ngọn lửa chiến tranh bùng lên trên khắp thế giới. Và sự phản bội đê tiện, nhục nhă, ghê tởm nhất là ngày 24 tháng 2 năm 2025, trong khi 93 nước trên thế giới bỏ phiếu đồng thuận với nghị quyết của Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc lên án Nga xâm lược Ukraine, yêu cầu Nga rút quân và phải chịu trách nhiệm về tội ác chiến tranh để lại trên đất nước Ukraine th́ đại diện nước Mỹ ở Liên Hiệp Quốc thời chiếc cà vạt đỏ làm chủ toà nhà quyền lực nước Mỹ đă cùng Nga bỏ phiếu chống lại nghị quyết Liên Hiệp Quốc, chống lại tiếng nói của lương tri loài người, tiếng nói của công lư cuộc đời.
Là tổng thống Mỹ, chiếc cà vạt đỏ đă đưa nước Mỹ đứng vào hàng ngũ độc tài phát xít thế kỷ 21.
__________________
The Following User Says Thank You to Gibbs For This Useful Post:
Đừng nh́n vào thứ hàng hóa Trung Quốc làm ra. Nước Mỹ họ vẫn làm chủ đại dương, đứng đầu về hàng không, không gian vũ trụ, về công nghệ sinh học, mọi phát minh tiên tiến đều là của họ.
Bản chất thương chiến của Mỹ không phải là thuế, đó là Mỹ t́m cách rút các doanh nghiệp nước ngoài sản xuất hàng hóa ra khỏi Trung Quốc, và đóng cửa với doanh nghiệp nội địa, tạo ra một chuỗi cung ứng mới không lệ thuộc Trung Quốc.
Trung Quốc mở cửa tiếp nhận tốt chuyển giao công nghệ từ Mỹ và phương Tây, nhưng cũng chỉ là những thế hệ cũ cho nên muôn đời vẫn là kẻ đi sau. Ngoài ra tệ nạn ăn cắp công nghệ, vi phạm bản quyền tạo ra cho họ có những đột phá nhất định, nhưng đấy là tử huyệt bóp chết sự sáng tạo của người Trung Quốc, chính vậy mà không có người Trung quốc cộng sản nào được giải thưởng Nobel về khoa học.
Hàng không Trung Quốc sẽ ra sao khi không nhập máy bay và phụ tùng thay thế từ Mỹ và Châu Âu? Có thể h́nh dung như thế nào trong thời đại ngày nay một quốc gia mà ngành hàng không tê liệt?
Mới đây có 1 tin đăng Mỹ sẽ cấm tất cả các sinh viên và nghiên cứu viên Trung Cộng sang Mỹ để học hoặc tu nghiệp trong các ngành về khoa học, điện tử. Lư do là bọn này tất cả đều do chính quyền Trung Cộng tuyển dụng rồi đưa sang Mỹ để ăn cắp những kỹ thuật tiên tiến của Mỹ, rồi về nước chế tạo nhái lại những kỹ thuật đó. Bọn Ba Tầu khoe khoang chúng nó giỏi, nhưng mấy ai biết "cái giỏi" đó toàn là ăn cắp của Mỹ qua những tên sinh viên Ba Tầu qua do thằng Tập Cận B́nh đưa qua.
Qua bao nhiều đời tổng thống của bọn Dâm Chủ không tên nào dám làm những chuyện này, chỉ v́ họ đớp tiền tham nhũng của thằng Tập Cận B́nh rồi nên không tên nào dám làm ǵ cả. Thật là khốn nạn cho đất nước Mỹ. Ông Trump thật xứng đáng là vị cứu tinh cho đất nước Mỹ.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
