BlackBerry đã từng là một tiêu chuẩn công nghiệp của ngành, mở đường cho tính năng làm việc từ xa hiện đại.
Mới đây, thông tin về việc các thiết bị BlackBerry về cơ bản sẽ ngừng hoạt động đã làm dấy lên một làn sóng hoài niệm, không chỉ trong ngành di động mà còn trên toàn thế giới.
Hiếm khi việc đóng cửa một dịch vụ công nghệ cũ kỹ, phần lớn đã bị bỏ rơi (trong trường hợp này là BlackBerry Internet Service (BIS)) lại là chủ đề được nhắc nhiều trên báo chí, các phóng sự truyền hình và các cuộc thảo luận trên mạng xã hội. Nhưng chính các phản ứng này đã thể hiện sức mạnh của dòng thiết bị mang tính biểu tượng một thời của BlackBerry.
Sự khác biệt
Vào cuối những năm 2000, các thiết bị di động được thiết kế cho người dùng doanh nghiệp hầu hết chỉ mang tác dụng nâng cao vẻ bề ngoài hấp dẫn của họ, trong khi mức giá đi kèm lại khá cao. Nhưng, BlackBerry đã xuất hiện và trở thành bằng chứng đầu tiên khẳng định với nhiều người rằng điện thoại di động không chỉ để thực hiện cuộc gọi và gửi tin nhắn văn bản.
BlackBerry cung cấp email, hệ thống nhắn tin tức thì và bàn phím vật lý - những khả năng trước đây chỉ giới hạn ở PC. Hơn nữa, BIS cho phép tiêu thụ dữ liệu không giới hạn vào thời điểm mà các gói dữ liệu thường không rẻ. Về cơ bản, BlackBerry đã mang tới một ly cocktail hấp dẫn, cả về chức năng và độ uy tín.
Nhiều người cho rằng tác động của các thiết bị BlackBerry mang lại cho ngành công nghiệp di động có thể tương tự, thậm chí không kém các sản phẩm mang tính biểu tượng khác như Nokia 3310, Motorola RAZR hoặc iPhone đời đầu.
Tuy nhiên, tác động của BlackBerry đối với tính di động và thế giới CNTT doanh nghiệp còn vượt xa hơn thế nhiều. Phần mềm và khả năng bảo mật, những đóng góp của nó đối với các bằng sáng chế tiêu chuẩn ngành và sự đổi mới thiết bị vẫn còn phù hợp cho đến ngày nay.
BlackBerry khởi nguồn từ công ty Research in Motion (RIM) vào năm 1984 tại Canada bởi hai sinh viên kỹ thuật Mike Lazaridis và Douglas Fregin. RIM sau đó nhanh chóng tạo nên tên tuổi trong lĩnh vực kết nối không dây và nhắn tin điện tử, tạo ra máy nhắn tin hai chiều đầu tiên trên thế giới, thiết bị có thể truy cập email và cuối cùng là điện thoại thông minh.
Giờ đây, sau hai thập kỷ phát triển công nghệ, ba thế hệ kết nối di động và một trận đại dịch toàn cầu đã khiến tất cả chúng ta quen với cách làm việc linh hoạt. Nhưng đối với các doanh nhân vào thời điểm hồi đầu thế kỷ này, khả năng truy cập email an toàn từ bất kỳ vị trí nào và trả lời bằng bàn phím QWERTY thay vì bàn phím chữ và số đã thực sự là một cuộc cách mạng.
Cuộc cách mạng doanh nghiệp
Trong thời đại CNTT vẫn bị thống trị bởi máy tính để bàn và việc bảo mật vẫn còn sơ khai, ngay cả đối với những người có quyền truy cập vào máy tính xách tay, các tính năng hậu trường của BlackBerry Enterprise Server (BES) đã biến mọi thứ trở nên khả thi chỉ với một chiếc điện thoại di động. BES có thể quản lý thiết bị, xác thực người dùng và bảo mật việc truyền dữ liệu vượt ra ngoài giới hạn của văn phòng. Nghĩa là mang tới một sự tự do mới cho người dùng, đồng thời chúng cũng không phải trả giá bằng vấn đề bảo mật.
Chức năng, thiết kế và giá cả đã khiến BlackBerry trở thành một thiết bị đáng mơ ước và thu hút người tiêu dùng. RIM đáp lại bằng cách đảm bảo các thiết bị mới nhất của mình có camera tích hợp và bằng cách cập nhật hệ điều hành BlackBerry vài lần trong suốt vòng đời của nó. BlackBerry Messenger (BBM) đã trở thành một trong những điểm bán hàng chính nhờ các tính năng nhắn tin và truyền thông không giới hạn, vượt xa SMS.
Ngay cả khi Apple và Google chuẩn bị ra mắt iPhone và thiết bị Android đầu tiên vào năm 2007, BlackBerry vẫn không có dấu hiệu dừng lại, tiếp tục tăng doanh số và thị phần. Vào cuối năm 2011, cơ sở hạ tầng của BlackBerry bị ngừng hoạt động trong thời gian kéo dài 4 ngày, khiến BBM được đưa vào chế độ ngoại tuyến, đã trở thành tin tức được bàn tán trên toàn thế giới.
Công ty vẫn tiếp tục bám trụ sau đó, nhưng các dấu hiệu suy giảm đang trở nên rõ ràng. Hệ điều hành BlackBerry được thiết kế cho một kỷ nguyên di động trước đó, một kỷ nguyên dựa trên các tiêu chuẩn mạng và phần cứng sơ khai. Khi công nghệ di động trở nên tiên tiến hơn và các mạng di động có nhiều khả năng hơn trong kỷ nguyên 4G, hệ điều hành BlackBerry và các thiết bị của nó ngày càng lỗi thời.
Những nỗ lực để duy trì khả năng cạnh tranh trên thị trường tỏ ra vô ích. BlackBerry Storm với màn hình cảm ứng đã thất bại, và mặc dù BlackBerry 10 được các nhà phê bình đón nhận nồng nhiệt, nhưng nó đã liên tục bị trì hoãn và ra mắt quá muộn vào năm 2013. Trong một thế giới di động ngày càng bị chi phối bởi hệ sinh thái ứng dụng, BlackBerry đơn giản là thiếu đi thứ có thể duy trì sự quan tâm của các nhà phát triển.
Di sản BlackBerry
Vào năm 2013, BlackBerry đã đạt đến đỉnh điểm 85 triệu thuê bao, với nhiều doanh nghiệp vẫn đánh giá cao khả năng quản lý và bảo mật của nó. Tuy nhiên, người tiêu dùng phổ thông đang dần rời bỏ, trong khi nhiều nhân viên văn phòng giờ đây muốn sử dụng cùng một loại công nghệ trong công việc cũng như trong cuộc sống cá nhân. Do đó, họ bất bình với nhiều thiếu sót của thiết bị cầm tay BlackBerry và những hạn chế do công nghệ của nó áp đặt.
Apple, Samsung và Google đã dần làm xói mòn lợi thế bảo mật của BlackBerry và sự trỗi dậy của xu hướng BYOD - sử dụng thiết bị di động cá nhân để giải quyết công việc - được cho là những cái đinh cuối cùng đóng lên chiếc quan tài của hãng công nghệ đầy tham vọng này.
Tiếp theo đó là sự thay đổi tên (từ RIM sang BlackBerry), cắt bỏ và chuyển trọng tâm từ thiết bị cầm tay sang dịch vụ. Nỗi đau của việc suy giảm quy mô đã nhường chỗ cho một tổ chức nhỏ hơn, tập trung hơn và an toàn hơn về tài chính để tiếp tục sinh tồn trong ngành và tối đa hóa giá trị của danh mục bằng sáng chế nó sở hữu. Công ty đã phát hành một số thiết bị mới để phục vụ cơ sở người hâm mộ trung thành (nhưng ít ỏi) của mình, trước khi ngày định mệnh năm 2016 diễn ra. Từ thời điểm đó, các thiết bị BlackBerry duy nhất được bán ra sẽ do các bên thứ ba sản xuất theo giấy phép.
Thật hấp dẫn để mơ tưởng về những gì có thể đã xảy ra nếu BlackBerry 10 ra mắt sớm vài năm, hoặc nếu BBM đã phát triển đa nền tảng trước khi Facebook và WhatsApp lũng đoạn thị trường nhắn tin di động. Dẫu sao, giờ đây khi BlackBerry quyết định thoái lui khỏi ngành để chuyển đổi trọng tâm sang cơ sở hạ tầng di động, nó vẫn là thời điểm thích hợp để kỷ niệm di sản của hãng trong lĩnh vực di động. Không thể phủ nhận, công ty đã giúp thúc đẩy sự hội tụ giữa các ngành công nghiệp di động và CNTT, đặt một số nền tảng cho việc sử dụng thiết bị linh hoạt và buộc các nhà cung cấp khác phải làm theo.
Cũng giống như Nokia chuyển đổi trọng tâm sang cơ sở hạ tầng viễn thông, BlackBerry cũng đang làm việc trên các nền tảng quản lý và bảo mật cho một thế giới CNTT định hướng di động, bao gồm các lĩnh vực mới nổi như Internet of Things (IoT) và ô tô được kết nối.
Và khi cả lĩnh vực di động doanh nghiệp và bản thân BlackBerry đều đã chuyển đổi sang một sân chơi mới, một chương quan trọng trong lịch sử của ngành đã kết thúc.
