07/31/20
"Who takes control if there is no presidential election this year?"
Alan Dershowitz, opinion contributor of the Hill.
The Hill
Bản dịch: Tiến C. Nguyễn
Mấy ngày vừa qua, tổng thống Donald Trump - sau khi nhận được quá nhiều tin tức xấu cho mình trong các cuộc thăm dò về cuộc bầu cử vào ngày 03.11.2020 – bất chợt vào ngày 30.07, đưa ra ý kiến, muốn trì hoãn cuộc bầu cử nhưng không nói rõ bao lâu, vào ngày nào, với lý do là tình trạng tồi tệ của cơn đại dịch Sars-CoV2 đang tàn phá nước Mỹ sẽ gây khó khăn cho việc bỏ phiếu.
Nhiều người đặt câu hỏi: - Chuyện gì sẽ xẩy ra nếu đại dịch Sars-CoV2 trở nên quá tồi tệ khiến cho cuộc bầu cử ngày 03.11.2020 không thể tiến hành?
Đây là chuyện không thể xẩy ra. Sẽ không có lý do nào được chấp nhận để không thể bỏ phiếu trong một ngày đã được ấn định. Tuy nhiên một tình huống khác có thể xẩy ra ngay cả khi áp dụng hình thức bỏ phiếu qua thư ( Voting by mail), đó là trường hợp nhân viên bưu điện không thể làm việc, chuyển thư đi vì có thể nguy hiểm đến sức khỏe, sinh mạng của họ khi cơn dịch bùng phát, lây lan quá mãnh liệt.
Tuy nhiên cũng cần tìm hiểu hiến pháp Mỹ quy định như thế nào trong trường hợp nhiệm kỳ của tổng thống chấm dứt và cuộc bầu cử không thể diễn ra? Chuyện này chưa bao giờ cóvà cũng khó có thể xẩy ra trong năm nay, mặc dầu vậy,các giáo sư về luật học đã nghĩ đến các giả thuyết.
Alan Dershowitz - giáo sư danh dự tại đại học luật Harvard, cũng là người trong nhóm bảo vệ cho Donald Trump trong cuộc luận tội ông Trump – nhận định như sau:
“Lẽ dĩ nhiên chúng ta phải căn cứ vào bản hiến pháp. Mặc dù những điều khoản trong đó không cho chúng ta câu trả lời dứt khoát nhưng có những chỉ dẫn rất cụ thể, rõ ràng – nhiệm vụ của tổng thống chấm dứt vào thời điểm đã quy định, không có ngoại lệ, không có chuyện tạm thời làm thêm cho đến khi có bầu cử -
Điều này khác với hiến pháp của nhiều nước trên thế giới theo nền dân chủ đại nghị như trường hợp Israel, thủ tướng Benjamin Netanyahu đã tiếp tục làm thủ tướng cho đến khi quốc hội bầu người mới”.
Hơn thế nữa. tu chính án 20 ghi rõ:
“-Nhiệm kỳ của tổng thống chấm dứt vào lúc 12 giờ trưa ngày 20.01, bất kể là người mới có được bầu hay không.” Không có gì có thể rõ ràng, dứt khoát hơn.
Tu chính án này cũng nói thêm:-
Nếu không được bầu lại thì tổng thống đương nhiệm sẽ trở thành một công dân bình thường, cho dù có hay không người kế nhiệm.
Vậy ai sẽ đảm nhiệm tạm thời vai trò tổng thống? Hiến pháp không có câu trả lời rõ rệt. Theo hiến pháp khi tổng thống và phó tổng thống vì lý do nào đó từ chức, bị truất phế, tử nạn
...thì người kế vị sẽ là chủ tịch hạ viện.
Khác với trường hợp tổng thống và phó tổng thống qua đời hay bị truất phế cùng lúc, hiến pháp không hề dự trù trường hợp không có bầu cử.
Khi nhiệm vụ tổng thống, phó tổng thống chấm dứt cũng là lúc chủ tịch hạ viện không còn quyền hạn vì tất cả các dân biểu cũng cần được bỏ phiếu trở lại. Nhưng đã không có tuyển cử thì đương nhiên hạ viện sẽ trống, không có ai, khi nhiệm vụ của dân biểu chấm dứt vào ngày 03.01. Đây chính là điểm thiếu sót trong bản hiến pháp.
Điểm thiếu sót mà những nhà lập pháp Mỹ cho dù thông thái, có viễn kiến cũng không nghĩ ra.
Lúc đó chỉ còn lại thượng viện với số 2/3 TNS chưa đến thời điểm phải tái tranh cử. Đây là điều rất quan trọng vì tổng thống lâm thời sẽ là người lãnh đạo số TNS còn lại trong thượng viện, trong trường hợp này, nếu đảng CH chiếm đa số thì TT lâm thời sẽ là Charles Grassley.
Tuy nhiên nếu không có bầu cử và số TNS của đảng Dân Chủ chiếm đa số thì những ghề thống đốc hoặc lập pháp tiểu bang còn trống sẽ được trám bởi các TNS của đảng DC, điều này sẽ lại trở thành một vấn đề khác nữa
Theo truyền thống thì người phục vụ lâu đời nhất trong khối đa số ở thượng viện sẽ trở thành tổng thống lâm thời.
Trong đảng Dân Chủ sẽ là Patrick Leahy. Đảng Dân chủ cũng có thể chọn bất kỳ ai trong đảng, nếu họ muốn, đó có thể là Elizabeth Warren hay Bernie Sanders.
Khi bầu cử không thể thực hiện, luật kế vị sẽ được thực thi thì người được chọn làm tổng thống lâm thời sẽ trở thanh tổng thống thực thụ. Đây chính là điều mà đảng Cộng Hòa sợ hãi nhất, do đó bằng mọi cách, họ phải giữ cho tiến trình bầu cử xẩy ra đúng như đã quy định.
Thật khó lòng tưởng tượng nổi trong một nền dân chủ như nước Mỹ lại có thể xẩy ra những chuyện khó khăn cho sụ chọn lựa trên. Một đất nước không có tổng thống, không có quốc hội, được vận hành bởi một tổng thống lâm thời không đủ quyền lực hợp pháp.
Không có một biện pháp an toàn nào đủ khả năng thay thế một cuộc bỏ phiếu. Do đó vì lợi ích của toàn dân Mỹ, của chính mình, hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa phải bằng mọi biện pháp giữ cho cuộc bầu cữ diễn ra một cách an toàn, đúng thời hạn đã ấn định.
TCN