Thổ Nhĩ Kỳ - Syria bên bờ vực chiến tranh

Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ đã bật đèn xanh cho chính phủ tổ chức cuộc tấn công vào biên giới Syria

Thổ Nhĩ Kỳ (TNK) ngày 6-10 đã triển khai một số lớn xe tăng, xe bọc thép và hệ thống tên lửa đến thành phố Suruc thuộc tỉnh Sanliurfa ở miền Đông Nam nước này, dọc theo biên giới với Syria. Hãng tin Anatolia của TNK cho biết một số lượng đông đảo binh sĩ nước này cũng đã được điều đến khu vực biên giới Oncupinar thuộc tỉnh Kilis. Trước tình hình đó, Bộ trưởng Quốc phòng Syria, trung tướng Fahd Jassem al-Freij, nhấn mạnh rằng quân đội Syria đang tham gia một cuộc chiến toàn cầu để bảo vệ tổ quốc và an ninh của công dân.

Thổ Nhĩ Kỳ đưa một số lượng lớn xe tăng, xe bọc thép và tên lửa đến gần biên giới Syria
Ảnh: REUTERS

Căng thẳng giữa hai nước láng giềng đã leo thang sau khi đạn pháo bắn từ Syria làm chết 5 thường dân ở thành phố Akcakale thuộc tỉnh Sanliurfa hôm 3-10. Syria cho biết đang tiến hành điều tra vụ tấn công trên. Đồng thời, Bộ trưởng Thông tin Syria Omran Zoabi cũng đã gửi điện chia buồn đến nhân dân TNK và gia đình các nạn nhân. Tuy nhiên, Thủ tướng TNK Recep Tayyip Erdogan lên án “cuộc tấn công hung bạo” và gọi đó là hành động khiêu khích của Syria đối với an ninh quốc gia của TNK.

Theo Press TV, ngay ngày hôm sau, Syria đưa tin một số binh sĩ đã tử vong trong cuộc pháo kích trả đũa của TNK. Từ đó đến nay, hai bên đã liên tục đấu pháo qua biên giới. Văn phòng Tỉnh trưởng Hatay của TNK thông báo riêng ngày 6-10 đã có 3 đợt đạn pháo từ Syria bắn vào huyện Yayladagi. Không xảy ra thương vong nhưng các lực lượng TNK đã bắn trả ngay lập tức.

Trước diễn biến căng thẳng đó, Thủ tướng TNK Erdogan tuyên bố nước này không muốn chiến tranh nhưng phải sẵn sàng nghênh chiến nếu muốn có hòa bình bởi vì TNK đã tiến đến gần một cuộc xung đột. Ông nhấn mạnh: “Chúng ta không thích chiến tranh… nhưng chiến tranh là chìa khóa để đạt được hòa bình”. Quốc hội TNK cũng đã bật đèn xanh cho chính phủ tổ chức cuộc tấn công vào biên giới Syria.

Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đã lên án vụ tấn công đầu tiên từ phía Syria. Trong khi đó, Nga - đồng minh thân cận của Syria - cho biết đã nhận được bảo đảm từ phía Damascus rằng vụ tấn công vào TNK chỉ là tai nạn nhưng thủ tướng TNK bác bỏ luận điệu đó và khẳng định Syria đã liên tục bắn vào lãnh thổ TNK.

Theo đài NTV của TNK, Syria sau đó đã ra lệnh cho máy bay chiến đấu và trực thăng không đến gần biên giới với TNK trong khoảng 10 km, còn các đơn vị pháo binh không được bắn gần biên giới. Tuy nhiên, phía Syria không xác nhận thông tin trên.

Dù không mặn mà với cách can thiệp dẫn đến việc lật đổ nhà lãnh đạo Muammar Gaddafi của Libya, các nước phương Tây đã tỏ ra ủng hộ hành động của TNK - một thành viên của NATO - đối với Syria. Người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest tuyên bố chính phủ Mỹ tin rằng TNK có đủ lý lẽ để biện minh cho phản ứng của mình. Ông khẳng định: “Mỹ lên án bạo lực và hành động gây hấn của Syria. Chính phủ Mỹ thông cảm với nhân dân TNK trước sự mất mát về sinh mạng vừa qua”. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Victoria Nuland nhận định: “Theo quan điểm của chúng tôi, phản ứng của TNK là thích hợp”.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta đã lên tiếng cảnh báo rằng cuộc đấu pháo vẫn tiếp diễn giữa Syria và TNK làm tăng thêm nỗi lo ngại rằng cuộc xung đột giữa hai nước sẽ leo thang và lan sang các nước láng giềng. Ông Panetta cho biết Mỹ đang sử dụng các kênh ngoại giao nhằm giảm thiểu lo ngại về chiến sự với hy vọng nó sẽ không lan rộng.

TNK ủng hộ phó TT Syria Phát biểu trên kênh truyền hình TRT, Ngoại trưởng TNK Ahmet Davutoglu cho rằng Phó Tổng thống Syria Faruq al-Shara sẽ thay thế Tổng thống Bashar al-Assad đứng đầu chính quyền chuyển tiếp để chấm dứt cuộc nội chiến ở Syria. Ông nói: “Faruq al-Shara là người có lương tâm và không tham gia vào các vụ thảm sát ở Syria. Không ai rành rẽ guồng máy của người Syria hơn ông”.

LỤC SAN