Nhà văn Nguyễn Đ́nh Thi vốn nổi tiếng v́ tài hoa và vẻ ngoài đẹp trai, phong trần. Gắn với cuộc đời ông là những chuyện t́nh lăng mạn, đẹp đẽ. Mối t́nh của Nguyễn Đ́nh Thi với nữ nhà báo Madeleine Riffaud để lại trong ḷng người nhiều dư vị nuối tiếc, bâng khuâng xen lẫn cảm phục.
Cuộc gặp “sét đánh” giữa đôi trai tài, gái sắc
Vào năm 1951, tại Đại hội liên hoan Thanh niên Quốc tế diễn ra ở Berlin, Nguyễn Đ́nh Thi được cử làm đại biểu của VN. Tại đây, chàng trai 27 tuổi đẹp trai, tài hoa Nguyễn Đ́nh Thi lần đầu gặp được một người phụ nữ rất quan trọng trong đời ḿnh.
Năm ấy, Nguyễn Đ́nh Thi đă nổi tiếng với hai ca khúc
Diệt phát xít và
Người Hà Nội, đang giữ cương vị Tổng thư kư Hội Văn hóa cứu quốc kiêm Ủy viên Thường vụ Quốc hội. Thời điểm này cuộc chiến tranh chống Pháp đang đi vào giai đoạn khốc liệt, tin chiến thắng đến liên tục, nên đoàn đại biểu Việt Nam luôn là tâm điểm của các đoàn quốc tế, truyền thông và báo chí, trong đó, Nguyễn Đ́nh Thi càng được chú ư bởi vóc dáng cao ráo, vẻ đẹp trai rất phong trần và nói tiếng Pháp lưu loát, tư duy sắc sảo.
Thuộc phái đoàn đến từ Pháp, Madeleine Riffaud, phóng viên báo
Nhân đạo cũng không kém nổi bật, không chỉ bởi chị đẹp một cách thanh tú và mê hoặc hay v́ chị là tác giả của tập thơ
Con ngựa đỏ đă được trao giải văn chương Pháp, mà Madeleine Riffaud từng là đội viên du kích chống phát xít, nữ du kích đầu tiên hạ sát một sĩ quan Nazi giữa ḷng Paris; bị Gestapo bắt năm 1944; bị kết án tử h́nh lúc chỉ c̣n 6 ngày nữa là bị hành quyết th́ được giải cứu thành công.
Năm 1946, Madeleine được nước Pháp phong tặng danh hiệu anh hùng và được thưởng huân chương Bắc Đẩu bội tinh, phần thưởng cao quư nhất của nước Pháp. Với một quá khứ ḱ lạ như thế, việc Madeleine Riffaud được nhiều người quan tâm, ngưỡng mộ không phải là lạ.
Trong số những người quan tâm đặc biệt đến Madeleine Riffaud có Nguyễn Đ́nh Thi. Hay nói đúng hơn là họ bị “sét đánh” và say mê nhau từ lần đầu gặp gỡ. Đôi trai tài gái sắc cảm nhau v́ tài, luôn quấn quưt trong đợt liên hoan, mà dù đă cố gắng luôn giữ khoảng cách, luôn khách sáo với nhau, nhưng nhiều nhà văn từ phái đoàn các nước cũng đă nhận ra những “tín hiệu bất thường”, và tác hợp cho họ. Kết thúc kỳ liên hoan, cả hai chia tay trong lưu luyến.
Mối t́nh đẹp, thủy chung
Ở hai đất nước xa xôi, những cánh thư vẫn liên tục đi về kết nối họ với nhau. Nhà thơ Huy Cận, bạn thân của Nguyễn Đ́nh Thi sau này từng kể lại: "Cuối năm 1951, một hôm tôi nhận được bức thư của chị Ma-đơ-len Ri-phô gửi cho anh Thi, nhờ tôi chuyển. Ngoài phong b́ có đề "Xin mở xem thư và nhớ học thuộc ḷng càng tốt, để đọc lại cho anh Thi nghe, nhỡ mà thư có thể trôi mất hoặc ướt khi qua suối qua đèo".
Tôi mở thư ra đọc, bắt đầu bằng hai câu ca dao Việt Nam: "Ông tơ ghét bỏ chi nhau - Chưa vui sum họp đă sầu chia phôi" và "Đôi ta làm bạn thong dong - Như đôi đũa ngọc nằm trong mâm vàng", tiếp theo là thư bằng tiếng Pháp. Cuối tháng anh Thi mới gặp tôi, tôi đọc cả bức thư cho anh Thi nghe rồi mới giao thư...”.
 |
| Nguyễn Đ̀nh Thi thời trẻ |
Nguyễn Đ́nh Thi đă làm nhiều bài thơ tặng người t́nh trong mộng của ḿnh. Một bài thơ Nguyễn Đ́nh Thi từng viết tặng Madeleine Riffaud được nhiều người biết đến, đó là bài thơ
Nhớ viết trên đường hành quân:
Anh yêu em như anh yêu đất nước
Vất vả đau thương tươi thắm vô ngần
Anh nhớ em mỗi bước đường anh bước
Mỗi tối anh nằm mỗi miếng anh ăn
Ngôi sao trong đêm không bao giờ tắt
Chúng ta yêu nhau chiến đấu suốt đời
Ngọn lửa trong rừng bập bùng đỏ rực
Chúng ta yêu nhau kiêu hănh làm người
T́nh yêu xa xôi nhưng không bao giờ thôi cháy trong tim họ. Nhưng lúc này, Nguyễn Đ́nh Thi đă có vợ và ba con nơi quê nhà. Điều này không ngăn cản trái tim Madeleine Riffaud luôn hướng về người yêu và đất nước Việt Nam đang trong bom đạn.
Đến năm 1955, vợ Nguyễn Đ́nh Thi mất, Madeleine Riffaud qua Việt Nam liên tục để gặp gỡ ông. Cả hai đă có những ngày tháng say đắm và hạnh phúc tuyệt vời. Tưởng như không ǵ có thể ngăn cản hai trái tim đang bừng bừng lửa cháy đến với nhau. Tuy nhiên, cuộc chiến vẫn chưa chấm dứt, cùng với t́nh h́nh gian nan của đất nước, ở cái thời ấy, hai người với hai quốc tịch làm sao có thể tiến đến hôn nhân...
Một lần nữa, họ chấp nhận xa nhau. Nói là xa, nhưng với nhớ nhung cháy bỏng của một người đàn bà yêu, cộng với niềm trắc ẩn của một nữ nhà báo cách mạng, chị vẫn thường qua lại Việt Nam, để gặp Nguyễn Đ́nh Thi, và để viết lên những tiếng nói phản ánh cuộc kháng chiến vệ quốc của dân tộc Việt Nam đến bạn bè quốc tế.
Lặn lội khắp chiến trường Nam Bắc, lao vào mưa bom băo đạn, Madeleine Riffaud đă viết nên những bài báo từng đoạt các giải thưởng, gây tiếng vang với truyền thông quốc tế. Chính bà cũng là người đưa các tiểu thuyết của Nguyễn Đ́nh Thi ra khỏi biên giới Việt Nam.
H́nh ảnh quen thuộc của Madeleine Riffaud mà người ta thường thấy, và đến nay vẫn c̣n lưu lại trong các ảnh tư liệu chiến tranh, là chị đứng trong lửa khỏi, quấn khăn rằn rất hiên ngang và rất “Việt Nam”. Có người nói, h́nh ảnh người con gái hiện lên đẹp đẽ trong bài thơ
Lá đỏ, chính là tạc lại từ Madeleine Riffaud:
Gặp em trên cao lộng gió
Rừng lạ ào ào lá đỏ
Em đứng bên đường, như quê hương
Vai áo bạc quàng súng trường
Chưa từng là vợ chồng, nhưng Madeleine Riffaud đă nguyện luôn thủy chung với Nguyễn Đ́nh Thi. Bà chưa hề lấy chồng, ở vậy với những kỉ niệm cho đến cuối đời. Người ta nói, căn hộ của bà ở Pháp đầy ắp h́nh ảnh chụp có, phác họa có, chân dung Nguyễn Đ́nh Thi, được treo trên tường. Những kỷ vật của bà và ông luôn được bà nâng niu trân trọng.
Phần ông, trước lúc mất năm 2003, đă giao lại tập hồ sơ cho người con trai và dặn chỉ mở ra sau khi ông mất. Trong tập hồ sơ ấy có gần 1.000 bức thư, bưu thiếp, những lời yêu thương cháy bỏng họ trao nhau trong suốt cuộc yêu thương gần nửa đời người.
Trân Trân
Nguyễn Đ́nh Thi và mối t́nh không biên giới
