Nền công nghiệp giải trí ở Việt Nam (tạm gọi là thế, thực chất chúng ta chưa có thứ công nghiệp này) đang vận hành không theo một quy tŕnh nào cả. Chính sự nghiệp dư này đang là thứ thuốc độc giết hại nhanh nhất các tài năng thực sự.
Bệ phóng đă hỏng
Vài năm trước, khi sóng truyền h́nh Việt chưa bị xâm chiếm cơn lốc truyền h́nh thực tế, người ta đă mặc định được xuất hiện trong một cuộc thi trên truyền h́nh như
Sao Mai, Sao Mai điểm hẹn và giành giải nghiễm nhiên sẽ trở thành ngôi sao.
Bệ phóng tuyệt vời đó đă hỏng… từ lâu. Đến nỗi,
Sao Mai điểm hẹn, bệ đỡ từng phóng vào làng nhạc Việt hàng loạt tên tuổi hai mùa đầu tiên (2004, 2006), đến nay đă gần như chính thức bị xóa khỏi tầm quan tâm của công chúng hâm mộ các cuộc thi hát. Đó là khi ba mùa liên tiếp (2008, 2010 và 2012 đang phát sóng) nó không thể “khai quật” được một tài năng nào đáng kể cho làng nhạc.
Sao Mai điểm hẹn bị xóa khỏi tâm quan tâm của công chúng .
Sự thất thế của
Sao Mai điểm hẹn trong mùa thứ 5 là hậu quả tất yếu của việc… không biết ḿnh là ai, khi nhà đài đă quá tự tin vào sức mạnh của ḿnh. Một bệ phóng mới đă ra đời và hiện đang gây sốt trong công chúng: Cuộc thi
The Voice, có tên tiếng Việt là
Giọng hát Việt.
Cùng với
Vietnam Idol, The Voice đang được xem là bệ phóng khả quan cho các tài năng âm nhạc trong thời điểm hiện nay. Nói là khả quan, chứ không dám nói là bệ phóng tốt, như việc
Sao Mai điểm hẹn đă làm được trong hai mùa thi đầu tiên, bởi giờ "hàm lượng tài năng" trong các chương tŕnh truyền h́nh thực tế th́ ít, c̣n scandal lại nhiều. V́ vậy, chẳng ai dám chắc những thí sinh lên ngôi tại hai cuộc t́m kiếm tài năng ca hát đ́nh đám trên sẽ trở thành một tài năng… sống được sau cuộc thi.
Nên nhớ,
Vietnam Idol hai mùa đầu tiên được đánh giá là không thành công, đặc biệt mùa thứ 2, bị khán giả quay lưng đến nỗi phải bật khỏi kênh VTV3, sang VTV6. Chỉ đến mùa thứ ba, sau khi đổi nhà sản xuất, với sự kết hợp khéo léo giữa các chiêu tṛ scandal gây sóng gió dư luận và "định hướng" công chúng quá khéo khi giữ được hai thí sinh xuất sắc nhất của cuộc thi là Uyên Linh và Mai Hương cho đến tận đêm thi cuối cùng, mới tạo được hiệu ứng với công chúng.
Giọng hát Việt có format được cho là hấp dẫn nhất thế giới hiện nay đang tạo ra hiệu ứng sâu rộng trong khán giả xem truyền h́nh khi phát hiện ra khá nhiều tài năng ca hát. Nhưng "đường dài mới hay ngựa tốt", chưa đến cuối mùa, chưa dám nói.
The Voice chỉ là cái bệ phóng tài năng tốt khi người chiến thắng trong đêm chung kết vào tháng 12 tới thực sự là một tài năng âm nhạc. C̣n không, mọi hiệu ứng mà cuộc thi làm được, chẳng giúp ích được ǵ cho các thí sinh của họ sau khi rời cuộc thi.
Nh́n vào tần suất của các cuộc thi t́m kiếm tài năng trên truyền h́nh hiện nay, không thể nói chúng ta đang thiếu những bệ phóng cho tài năng tỏa sáng. Nhưng thực tế, cuộc thi nở rộ, tài năng được phát lộ th́ nhiều, nhưng hầu hết các tài năng đều "chết yểu". Điều này chẳng có ǵ khó hiểu khi tài năng trong "thời loạn tài năng" này cũng "vàng thau lẫn lộn".
Đất nào để tài năng Việt nảy mầm?
Câu "hữu xạ tự nhiên hương" giờ đă xưa. Trong thời đại này, dù là tài năng xuất chúng cũng chưa chắc đă sống nổi. Đơn giản bởi chế độ ưu đăi hiền tài đă bị xóa sổ trong một đời sống showbiz thiên về bề nổi như hiện nay.
Lê Cát Trọng Lư, một tài năng âm nhạc được nhắc đến như là hiện tượng trong làng văn nghệ thời gian qua. Vậy mà cho đến giờ cô cũng đang chọn cho ḿnh một lối đi khác, tách biệt khỏi showbiz. Có thể, nó tốt cho cô, nhưng không thể phủ nhận, đó là một thất bại với một tài năng, khi cô chưa được số đông công chúng đón nhận. Nói đến hai chữ "thất bại" với Lê Cát Trọng Lư, tuy hơi nặng, nhưng xét dưới góc độ của một tài năng pop, đó là sự thật. Nếu tài năng, nhưng một người chỉ có độ phủ sóng hẹp, th́ tài năng cũng uổng phí.
Lê Cát Trọng Lư đă chọn một lối đi khác.
Thời gian qua, Lê Cát Trọng Lư nhận được sự hậu thuẫn khá lớn từ giới chuyên môn khi cô được phóng lên từ bệ phóng
Bài hát Việt. Cô cũng là nghệ sĩ độc lập chiếm được cảm t́nh của không ít các nhà báo. Nhưng những thứ trên chẳng giúp cho tài năng này nhiều. Đơn giản, nó chỉ là thứ phụ trợ, âm nhạc của Lê Cát Trọng Lư mới là vũ khí chính giúp cô tỏa sáng.
Nhưng Lư chọn theo ḍng indie. Do đó tính phổ thông của những sáng tác mang tên Lê Cát Trọng Lư dĩ nhiên kém. Nói chuyện của Lê Cát Trọng Lư để thấy hiện tại, showbiz Việt cũng có những tài năng trẻ, chứ không chỉ là những tài năng kiểu "tài năng Việt Nam", như trong một cuộc thi t́m kiếm có tên tương tự.
Từ chuyện của Lê Cát Trọng Lư cũng thấy các tài năng đang rất khó khăn trong việc định h́nh tài năng của ḿnh. Showbiz Việt cho đến giờ vẫn là một cộng đồng "mang nặng tính làng". Sự nghiệp dư đang là thứ thuốc độc giết hại nhanh nhất các tài năng. Nghiệp dư ở đây cần được hiểu theo một ư rất rộng, nghiệp dư khán giả trở đi cho đến nghệ sĩ, đến guồng máy vận hành nền công nghiệp showbiz và cả truyền thông.
Nền công nghiệp showbiz (tạm gọi là thế, thực chất chúng ta chưa có thứ công nghiệp này) đang vận hành không theo một quy tŕnh nào cả. Đơn cử, nền âm nhạc của chúng ta hiện nay hoàn toàn chưa có được một cái chuẩn quốc tế. Chúng ta đang sử dụng một ngôn ngữ riêng, một cách làm riêng.
Tài năng nào cũng phải ngả mũ trước scandal.
Không ở nền công nghiệp showbiz nào mà vai tṛ của các hăng ghi âm, các công ty quản lư tài năng lại bị coi thường như ở Việt Nam. Một quy tŕnh đơn giản cho việc lăng-xê một tài năng âm nhạc ở các nền showbiz phát triển là họ buộc phải có hợp đồng ghi âm với một trong những hàng đĩa lớn hàng đầu.
Để có được hợp đồng này, họ có thể t́m kiếm cơ hội trong hàng trăm các cuộc thi thố trên truyền h́nh, giống ở Việt Nam hoặc theo con đường chính thống, gửi các bản ghi âm tới các hăng đĩa để được chọn. Khi bạn đă lọt vào dây chuyền của nền công nghiệp trên, nếu tài năng thực sự xuất sắc, bạn sẽ tỏa sáng. Đơn giản bởi bạn sẽ được hỗ trợ đủ mọi thứ để trở thành ngôi sao.
C̣n ở ta ngược lại, tất cả các tài năng đều phải tự ḿnh bơi trong cái biển showbiz. Không có sự đỡ đầu của các "mạnh thường quân" là các hăng ghi âm, các tài năng như Lê Cát Trọng Lư khó có đất sống nếu họ không thỏa hiệp chiều theo cái gu của số đông công chúng.
Mặt bằng thưởng thức của khán giả Việt hiện được cho là khá thấp. Những nghệ sĩ có tài thường có thiên hướng chọn cho ḿnh một con đường đi riêng, âm nhạc hay điện ảnh đều thế, để h́nh thành nên ḍng tác phẩm mang tính tác giả.
Với mặt bằng thưởng thực có hạn trên, đương nhiên, những ḍng tác phẩm mang đậm phong vị cá nhân của các tài năng sẽ là "khó nuốt" với đa số công chúng. Cộng vào đó, họ không nhận được bất cứ sự tiếp sức nào "ra tiền". Con đường tất yếu của các tài năng sẽ là đi đến chỗ chết.
Hơn nữa trong cái nhốn nháo của làng showbiz đương thời, bất cứ tài năng nào cũng phải ngả mũ trước các "thảm họa truyền thông". Chính sự nghiệp dư trong cách "chăm bẵm tài năng" của truyền thông đă góp một tay đẩy những tài năng nghệ thuật mau chóng bị dồn vào con đường cùng.
Những thực tế trên đang đẩy các tài năng bật ra khỏi quỹ đạo của guồng quay showbiz, nếu họ không muốn bị đồng hóa với những tṛ lố lăng. Tài năng nào cũng cần một mảnh đất để gieo mầm.
Ở showbiz Việt, kiếm được tấc đất không dễ nên cái giá để trở thành một người tài thực thụ và sống được với cái tài đó đôi khi cũng quá đắt. Trong cái chấp chới của những lo toan cuộc sống thường nhật kia, tài năng nào cũng đến lúc hụt hơi v́ thiếu tiền, thiếu quan hệ, thiếu tư duy… Và chẳng chóng th́ chầy, tài năng sẽ chết. Tiếc lắm! Nhưng biết sao được, khi mảnh đất showbiz Việt, không phải là đất tốt cho những tài năng thực thụ.
Theo VTC News