- Chiến tranh đã lùi xa gần 4 thập kỷ, nhưng cũng từng ấy thời gian những người cựu binh đã hy sinh một phần máu thịt nơi chiến trường đang từng ngày, từng giờ chiến đấu với thương tật. Trong số ấy, có người đã phải xin 2% sức khoẻ để còn được làm người, không phải làm… ma.
Sự thật đau đớn "xin được làm người" mà chúng tôi đã chứng kiến tận mắt cách Hà Nội không xa, chỉ ngoài 60 cây số tại Trung tâm điều dưỡng Thương bệnh binh nặng Liêm Cần (Hà Nam).
Cho tôi… 2%
Cuộc điện thoại gấp của Giám đốc Chu Văn Thung - Trung tâm điều dưỡng Thương bệnh binh nặng Liêm Cần đã khiến chúng tôi cấp tốc lên đường về Hà Nam. Đứng đón đợi ngoài cổng, mắt ông Thung đỏ hoe bảo: "Nhà báo xem, có bác thương binh nặng muốn "xin" 2% sức khoẻ để còn được làm người, trường hợp như thế này chưa bao giờ xảy ra cả".
Ngọn nguồn câu chuyện được Giám đốc Thung kể thế này, đó là trường hợp của người cựu binh Đoàn Quốc Việt, sinh năm 1940 tại Hải Hậu, Nam Định hiện đang điều dưỡng tại Trung tâm Liêm Cần. Từ ngày đến điều dưỡng, người cựu binh ấy luôn là mối quan tâm lớn đối với lãnh đạo và đội ngũ y bác sĩ tại trung tâm.
Theo hồ sơ ghi chép lại, chàng trai Đoàn Quốc Việt nhập ngũ năm 1962 và chiến đấu tại các chiến trường ác liệt nhất thời bấy giờ. Cuối năm 1967, khi đang chiến đấu tại Huế thì ông bị trọng thương trong một trận phục kích. Người lính Đoàn Quốc Việt bị bắn vào đầu và nhiều vết thương nặng trên khắp cơ thể do trúng pháo của địch.
Với những vết thương ấy (đặc biệt vết thương tại đầu) đã mấy lần quật ngã người lính can trường khiến các y bác sĩ trong quân đội buộc phải dùng Morphine để chữa trị và cắt cơn đau cho ông. Sau mỗi lần điều trị, ông Việt lúc mê lúc tỉnh, có khi không nhớ nổi mình là ai, quê quán nơi nào.
Thế rồi, những vết thương nặng đã khiến người cựu binh bị liệt 3 chi rưỡi, tức là chỉ còn tay trái là sử dụng được một cách yếu ớt. Thương binh hạng nặng như ông Việt đã mất hoàn toàn 100% sức khoẻ lại cộng thêm 3 lần mắc nghiện do phải dùng Morphine chữa trị.
Đến năm 1990, được sự chăm sóc tận tình và quyết tâm của bản thân, ông Việt đã cai nghiện thành công. Nhưng điều đáng tiếc do vết thương trên đầu đã khiến ông lâm vào những cơn mê sảng, mất đi trí nhớ. Năm nay, ông Việt đã ở tuổi "ngoại thất tuần", nhưng cứ lúc tỉnh thì lại “xin" cán bộ cho ông 2% sức khoẻ để còn được làm người.
Ông Đinh Công Thuấn, Phó phòng Tổ chức dẫn chúng tôi xuống thăm thương binh Đoàn Quốc Việt, rất may lúc đó ông Việt tỉnh táo nên bảo: "100% sức khoẻ của tôi không còn thì tôi là ma, tôi chỉ xin 2% sức khoẻ để còn làm người. 2% ấy để tôi chiến đấu với bệnh tật, chiến đấu với nỗi đau và để chiến đấu với chính mình, nhà báo ạ!".
Cán bộ trung tâm thăm thương binh "xin 2% để còn làm người".
Yêu sao cho biết đêm dài
Trường hợp như người cựu binh Đoàn Quốc Việt chỉ là một trong số rất nhiều thương binh đang điều dưỡng tại Liêm Cần. Thế nhưng, trong những niềm đau, nỗi buồn vẫn có những tiếng cười hạnh phúc khi những người thương binh nên duyên chồng vợ.
Ông Chu Văn Thung, Giám đốc Trung tâm điều dưỡng Thương bệnh binh nặng Liêm Cần chia sẻ: "Lấy thương binh là chấp nhận vất vả, chấp nhận phải hi sinh và chấp nhận cả thứ hạnh phúc không trọn vẹn. Trung tâm cũng đã tổ chức đám cưới cho nhiều đồng chí nên duyên chồng vợ, hạnh phúc của họ cũng là hạnh phúc chung của cả trung tâm".
Như thương binh 81% - Vũ Văn Nùng người Ý Yên, Nam Định đã kết duyên với cô giáo Lò Thị Dung làm công việc nuôi dạy trẻ tại trung tâm. Giờ họ đã có một gia đình nhỏ với 3 người con xinh xắn khoẻ mạnh.
Hay như thương binh đặc biệt Hoàng Xuân Hùng (bị cụt 2 chân) đã lên duyên chồng vợ với chị Nguyễn Thị Huệ là nhân viên điều dưỡng của trung tâm. Những tháng ngày chăm sóc người thương binh hạng nặng đã khiến trái tim chị Huệ thổn thức trước ý chí, nghị lực và sự can trường của người lính.
Vợ chồng chị sau khi cưới có xin địa phương được một mảnh đất sát cổng trung tâm để làm ăn buôn bán. Chị Huệ bảo: "Làm vợ thương binh thiệt thòi đủ đường, thế nhưng tôi chưa bao giờ so đo tính toán, anh thường bảo tôi, yêu sao cho biết đêm dài, sống với nhau sao cho trọn tình vẹn nghĩa".
Và còn nhiều nữa những mối tình cảm động, có những người thương binh dù không một tờ giấy đăng ký kết hôn nhưng họ sống với nhau bằng cái tình cái nghĩa đồng đội. Họ xây dựng được những gia đình nhỏ, có tiếng khóc, tiếng cười, có tiếng gọi cha, gọi mẹ... âu cũng là một điều hạnh phúc.
Thương binh đặc biệt Hoàng Xuân Hùng và nhiều đồng chí thương binh đã tìm được "một nửa" của mình ngay tại trung tâm.
Không sợ chết, chỉ sợ nhụt chí
Ông Chu Văn Thung cho biết, hiện trung tâm đang điều trị cố định cho 33 đồng chí thương binh. Trong số đó phần lớn là các thương binh nặng, không có điều kiện điều trị tại nhà.
Ngoài ra, mỗi năm trung tâm còn tổ chức nhiều đợt điều dưỡng theo nhiều hình thức khác nhau để các bác thương binh từ khắp nơi được chăm sóc về sức khoẻ. Mỗi năm, năng lực điều dưỡng của trung tâm lên tới 5.000 người.
Tuy nhiên, theo lời giám đốc Thung, hiện cơ sở vật chất của trung tâm đã xuống cấp nghiêm trọng, nhiều khu nhà đã bong tróc phần tường hoặc trang thiết bị trở nên cũ kỹ, lạc hậu.
Đó mới chỉ là phần nổi của những khó khăn vật chất. Theo ông Thung, điều trị cho các đồng chí thương binh không đơn giản chỉ là việc chăm sóc. Số nhiều các bác thương binh đã có tuổi, sức khoẻ yếu nên ngay việc đi lại cũng đã khó khăn. Vì nghĩa tình đồng đội nên các nhân viên tại trung tâm rất nhiệt tình, thậm chí còn cùng nhau quyên góp tiền chữa bệnh cho thương binh như người nhà của mình.
Thương binh xin 2% làm người, ông Đoàn Quốc Việt trong một phút tỉnh táo bảo: "Trung tâm là nhà của mình, không có người nhà chăm sóc thì tôi không sống được. Tôi không sợ chết, chỉ sợ mình nhụt chí khi chiến đấu với bệnh tật, với di họa chiến tranh".
Mỗi năm, trung tâm đều tổ chức những đợt điều dưỡng cho thương binh các địa phương.

"Ở trung tâm này, mỗi đồng chí thương binh là một tấm gương chiến đấu kiên cường, không chỉ ngoài mặt trận đối diện với kẻ thù, mà ngay trong cuộc sống đời thường. Họ đã chiến đấu với bệnh tật, với thương tật và với chính bản thân. Ở trung tâm của tôi, mỗi công nhân viên cũng là một người lính chuyển ngành nên rất đồng cảm với những mất mát, hi sinh mà họ đã dành cho đất nước".
Ông Chu Văn Thung (Giám đốc Trung tâm điều dưỡng thương bệnh binh nặng Liêm Cần)
Trần Hòa
theo bee