Tháng Tư, 37 năm và cuộc đời một thợ nail

WESTMINSTER (NV) - “30 Tháng Tư! Tôi nhớ ngày này, 37 năm trước, tôi sang đây. Bắt đầu cuộc đời của một người thợ làm nail từ cuối năm 1975.”

Bà Thuần Lê, một trong 20 phụ nữ gốc Việt đầu tiên học nghề nail tại Hoa Kỳ vào Tháng Năm, 1975. (Hình: (Hình: Ngọc Lan/Người Việt)

Người thợ nail này không ai khác hơn là bà Thuần Lê, một trong 20 phụ nữ gốc Việt đầu tiên theo học làm nail trên đất Mỹ, và hiện tại vẫn còn nặng nợ với nghề này.

“Nhờ nghề nail, tôi để dành được tiền gửi về giúp bố mẹ và gia đình. Nhờ nghề nail mà tôi mang được hết cả gia đình sang đây. Thành ra tôi biết ơn nghề này lắm!”

Câu chuyện của bà Thuần Lê cùng những suy nghĩ, tâm tư của bà giúp người ta hiểu thêm về lịch sử, sự hình thành và phát triển của nghề nail, một nghề như đặc ân mà mảnh đất này dành riêng cho phần lớn người di dân gốc Việt, từ mấy mươi năm qua.

***
Người Việt đầu tiên học nghề nail tại Hoa Kỳ

Thành thực mà nói, cho đến hôm nay, có lẽ không ai có thâm niên đối với nghề nail lâu hơn người phụ nữ này, và cũng không ai khác hơn người phụ nữ này nhìn thấy được sự thay đổi của nghề nail đối với cộng đồng Việt trên xứ Cờ Hoa, trong gần bốn thập niên qua.

Ba mươi bảy năm trước, vào những giờ phút cuối của Sài Gòn, bà Thuần Lê, “khi đó còn trẻ lắm”, cùng chồng mang theo ba đứa con nhỏ, ra đảo Côn Sơn, và bay qua Thái Lan ngay lúc nghe tin “Sài Gòn thất thủ”. Từ Thái Lan, gia đình bà cùng nhiều người Việt khác được đưa sang đảo Guam, rồi đến trại Camp Pendleton, góp mặt vào số người tị nạn đầu tiên đến Hoa Kỳ.

Một tháng sau, gia đình bà Thuần cùng khoảng 80 người khác, dưới sự bảo trợ của hội thiện nguyện “Food for the Hungry,” do nữ tài tử Tippi Hedren sáng lập, được đưa về trại Hope Village ở Sacramento. Trong lúc nhiều người ghi danh vào các lớp học đánh máy hay học may, bà Thuần lại ghi tên vào lớp học làm móng tay, cùng khoảng 20 phụ nữ khác. Và đó có thể xem như những người Việt Nam đầu tiên làm quen với công việc này tại Mỹ.

Bà Thuần Lê nhớ lại những ngày đi học nail bằng sự hoài niệm: “Bà Tippi mang cho mỗi người một bộ dụng cụ làm móng tay. Rồi mỗi cuối tuần, người thợ làm móng tay của bà Tippi từ Beverly Hills bay lên Sacramento để dạy nhóm chúng tôi làm móng tay. Có điều, ngay từ đầu bà nói không dạy làm móng thông thường mà là ‘special macurist’ để kiếm tiền nhiều hơn.”

Học xong thì phải thi. Bà Tippi Hedren, tài tử điện ảnh nổi tiếng từ thập niên 1960 của Hoa Kỳ, lại tìm trường gửi 20 phụ nữ Việt này đến để được huấn luyện đi thi lấy bằng hành nghề.

“Trong trường thì toàn là người Mỹ học tóc, chỉ có nhóm 20 người này là học nghề nail thôi. Lúc đó học toàn bằng tiếng Anh, nên cứ sau giờ ăn là cả nhóm gom lại, người giỏi chỉ người dở để cùng nhau học bài, cứ ráng mà học. Ði học về, tối đến, sau khi lo cơm nước cho chồng con xong, cùng xúm lại học tiếp. Vui lắm, nhưng vừa vui vừa lo vì không biết có đậu không.” bà Thuần kể tiếp.

Trong những ngày tháng chân ướt chân ráo đặt chân đến Mỹ, chuyện kiếm cái quần tấm áo mặc đến trường cũng là những kỷ niệm đáng nhớ với người phụ nữ này. “Lúc đó đi học cũng bắt mặc ‘uniform’ mà tụi này thì làm gì có quần áo trắng đâu, thành ra khi thấy quần áo người ta mang đến trại cho thì mình kiếm coi có cái nào vừa thì lấy mà mặc, rồi cũng phải đi kiếm, đi xin bata mà mang vào để đến trường theo qui định.”

Nghề nail buổi đầu trên đất Mỹ

Dù ghi danh theo học nghề nail mới mẻ này, nhưng từ đầu, chồng bà Thuần đã tiên đoán “học cho có nghề trong tay chứ không có làm ra tiền đâu vì Mỹ cũng tự làm móng tay lấy ở nhà chứ có ra tiệm đâu”.

Chính bà Thuần Lê cũng thừa nhận, “Khi đó ở Mỹ không có nhiều tiệm làm móng tay, ít khách lắm, chỉ có người thật sang mới đến tiệm làm nail thôi. Thành ra nhiều người học nail cùng tôi lúc đó, khi dọn đến những thành phố nhỏ để ở, họ đều bỏ nghề hết.”

Sau khi lấy được bằng hành nghề, bà Thuần cùng gia đình dọn về Santa Monica, miền Nam California, sinh sống. Như kiểu “đưa người phải đưa đến bến,” bà Tippi Hedren, mẹ đẻ của nghề nail cho phụ nữ gốc Việt, lại đưa bà Thuần đi tìm chỗ làm sau khi yêu cầu người thợ mới này thực hành ngay trên móng của nữ diễn viên.

“Bộ móng tay của bà Tippi mới làm đẹp gần chết, vậy mà bà kêu tôi tháo ra hết và làm lại sao cho giống y như vậy để bà dẫn tôi đi kiếm việc,” bà Thuần kể.

Tuy nhiên, theo bà Thuần, “Ông chủ nhận tôi có lẽ chẳng qua là nể bà Tippi thôi, vì tiệm đã có sẵn bốn người thợ Mỹ rồi, mình đến cũng chỉ ngồi không, dù mỗi ngày ông chủ chỉ lấy có $10 tiền mướn ‘station’ mà mình cũng đâu có khách đâu để mà có tiền trả tiền thuê chỗ.”

Cũng theo lời bà Thuần, “Hồi đó trong một tiệm tóc chỉ có một hai người thợ làm móng tay chung với thợ làm tóc chứ không có hẳn một tiệm làm móng tay như bây giờ,” hay “đồ làm móng tay lúc đó còn thô sơ lắm, chỉ có cái bàn, cái đèn, chứ không có những chiếc ghế spa hay những thiết kế tối tân như bây giờ, hóa chất và vật dụng cũng không nhiều”.

Bà Thuần còn nhớ “lúc đó làm gì có móng tay giả, nên mình phải dặn khách nếu như móng tay của họ bị gãy thì phải giữ nó lại, mang đến tiệm để mình dùng keo dán lại. Mà lúc đó cũng có nhiều người nuôi móng tay để mang đến tiệm bán nữa”.

Vắng khách, và điều kiện, phương tiện dành cho nghề nail không nhiều, thế nhưng, khi có được khách thì những người khách đó lại trở thành bạn bè thân thiết của người thợ nail buổi ấy.

“Nhiều khách đến với tôi từ lúc tôi mới ra nghề đến giờ vẫn còn ở lại với tôi khá nhiều. Cũng chính vì vậy mà tôi không nghĩ đến chuyện cần phải mở tiệm. Nhiều khách của tôi giờ đã vào ở viện dưỡng lão và tôi vẫn đi thăm họ. Khách với mình nhiều khi thân thiết như gia đình.” Bà Thuần Lê tâm sự.

Biết ơn nghề

Ba mươi bảy năm theo nghề nail, dù chưa một lần tự mình mở tiệm làm chủ, bà Thuần Lê nói một cách chân tình, “Mỗi người có một cách nhìn khác nhau, tôi không muốn kinh doanh, tôi chỉ muốn có một công việc để phụ giúp gia đình vậy thôi. Nên tôi cảm thấy nghề nail đối xử với tôi cũng tốt, tôi nuôi được ba người con thành tài hết mà không ai theo nghề nail hết.”

Cũng trong dòng hoài niệm, bà Thuần chia sẻ tiếp, “Ngày xưa đi học, tôi không nghĩ là có lúc nghề nail này lại trở nên nổi tiếng như hôm nay. Chỉ nghĩ là học đi làm một thời gian rồi đi tìm việc khác. Nhưng đến khi đi làm thì so sánh với những người đi làm kiếm được $5/giờ, trong khi mình kiếm tiền khá hơn người ta, thì thôi cứ ở lại với nghề nail này vậy. Hơn nữa, khách cũng thương mình, cũng quý mình. Ðám cưới, đi chơi, họ cũng rủ mình. Cho nên, theo tôi, đây không phải là một nghề bạc bẽo, hay không chỉ là nghề làm nail bình thường mà nó còn có tình cảm trong đó nhiều lắm.”

Nhìn lại cuộc đời làm nail, bà Thuần nhận xét, “Cái tốt của ngành nail, theo tôi, là những chủ tiệm nail cung cấp được nhiều công việc làm cho những người ở Việt Nam mới qua, vì họ không cần học nhiều, chỉ lấy bằng là có thể ra làm ngay. Nghề này có thể kiếm tiền nhiều hơn nghề may. Trong lúc làm nghề này, ai có nhu cầu muốn tiến xa hơn thì họ vừa đi làm vừa đi học, rồi cũng ra đại học.”

“Tôi không cảm thấy mặc cảm hay ngượng ngùng gì hết khi đi làm nail. Hãy nghĩ mình cũng là một họa sĩ và hãy tự hào về công việc mà mình đang làm. Hãy làm tốt công việc của mình thì người ta sẽ trân trọng thành quả của mình.” Bà Thuần nói tiếp.

Cũng theo lời kể của bà, sau khi có dịp gặp gỡ và nhìn thấy công việc làm nail của bà vào Tháng Mười Một, 1975, mà vợ chồng ông Diễm Nguyễn, một người bạn của bà Thuần, đã phác họa lên được một kế hoạch từ đi học nail, đến mở tiệm nhỏ và đến năm 1982, họ thành lập trường dạy nail mà đến nay hầu hết mọi người Việt sống tại Hoa Kỳ đều ít nhiều biết đến. Ðó là trường thẩm mỹ ABC (Advance Beauty College) ở Garden Grove.

Kể từ lúc đó, nghề nail tại Mỹ có điều kiện ngày một phát triển, số thợ tăng lên, số tiệm mở càng nhiều, giá làm nail giảm là nguyên nhân lôi kéo thêm được ngày càng nhiều khách đến với tiệm nail. Ðể đến ngày hôm nay, sau 37 năm người Việt đầu tiên bắt tay vào nghề nail, chuyện đến các tiệm làm móng tay đã trở nên bình thường, gần gũi với giới bình dân tại Hoa Kỳ, chứ không còn chỉ là chuyện làm đẹp của giới thượng lưu nhà giàu.

Và cũng từ đó, nghề nail đã làm thay đổi cuộc sống của biết bao gia đình di dân gốc Việt nơi đây.

“Tôi xem bà Tippi là ân nhân, là mẹ đẻ của nghề nail cho phụ nữ gốc Việt. Tôi mang ơn bà rất nhiều, cũng như tôi mang ơn nghề nail rất nhiều.” Bà Thuần Lê kết thúc câu chuyện trước khi bắt tay làm móng cho một người khách quen.

Ngọc Lan/Người Việt

Có cơ hội sao không tự làm chủ tiệm lớn hay nhỏ cũng không sao, 1 vài năm nữa khi hơi lớn tuổi đôi mắt không còn thấy rỏ thì không thể dủa nail đươc nữa thì sẻ làm gì ? khi chưa lảnh được tiền hưu trí ? thank you.