Tục lệ hun khói người chết thành xác ướp

Quá trình hun xác diễn ra trong thời gian từ 1 đến 3 tháng. Lúc này, xác tù trưởng đã quắt lại như một cục gỗ, lên màu đen bóng.

Phải đến những năm 30 của thế kỉ XX, các nhà nghiên cứu mới có cơ hội khám phá nhiều hơn về vùng đảo hoang sơ New Guinea, thuộc phần khu vực của Indonesia. Một trong những khám phá lý thú nhất là việc các nhà khoa học phát hiện ra bộ tộc Dani với phương thức hun khói người chết thành xác ướp. Đó là những xác ướp của các vị tù trưởng của bộ tộc Dani. Các xác ướp này được người Dani coi như báu vật trong đời sống tâm linh của họ.

Xác ướp được cất giữ trong ngôi nhà thiêng.

Xác tù trưởng được đặt trong một ngôi nhà với tên gọi là nhà thiêng. Không ai được bước vào ngôi nhà đó khi chưa có sự cho phép của vị tù trưởng kế vị, nếu ai trái lời, người đó sẽ bị bộ tộc cắt đầu.

Khi tù trưởng chết đi, người thay thế sẽ ướp xác vị tù trưởng cũ của mình. Mục đích của việc ướp xác là nhằm tưởng nhớ công lao vĩ đại của tù trưởng. Bên cạnh đó là để cầu cho bộ lạc gặp may mắn và được linh hồn tù trưởng bảo vệ.

Người Dani có nhiều cách an táng, hầu hết là đem thiêu, rồi chôn tro cốt xuống đất. Chỉ có những tù trưởng vĩ đại, có công lao cực lớn với bộ lạc thì mới được ướp xác. Chính vì vậy, trải qua hàng ngàn năm nay, chỉ có khoảng 10 xác ướp tù trưởng được tìm thấy ở thung lũng Baliem của bộ tộc Dani này.

Nói là ướp xác nhưng sự thực đây là cuộc hun xác bằng khói bếp. Việc hun xác diễn ra ở trong chính ngôi nhà của tù trưởng. Những ngày hun xác, không ai ngoài người kế vị được vào ngôi nhà này. Người kế vị sẽ phải lấy hết nội tạng của tù trưởng ra. Đặt tù trưởng ở tư thế ngồi bó gối, buộc dây cố định vị trí và đưa tù trưởng lên gác bếp (cao hơn bếp khoảng 1 đến 1,5m). Lửa được nhóm phía dưới, cháy suốt ngày đêm. Nước sẽ bốc hơi, mỡ của toàn bộ cơ thể sẽ thoát ra ngoài.

Quá trình hun xác này diễn ra từ 1 đến 3 tháng. Lúc này, xác tù trưởng đã quắt lại như một cục gỗ, có màu đen bóng. Ở đây, có những xác ướp đã tồn tại 500 năm, xác ướp ít tuổi cũng hơn 200 năm. Ngôi nhà chứa thi hài tù trưởng đã được làm lại cả chục lần, song xác ướp thì vẫn giữ hình dáng y như cũ. Người Dani tin rằng, tù trưởng của họ là bất tử, sẽ tồn tại mãi mãi để che chở cho bộ lạc.

Vào các dịp lễ lớn, sau khi vị tù trưởng kế vị làm lễ cúng thì thi hài tù trưởng cũ mới được mang ra ngoài để cả bộ lạc chiêm ngưỡng. Người ta sẽ đeo các vòng trang sức lên cổ tù trưởng để cầu xin may mắn. Chỉ những người có uy tín lớn nhất bộ lạc mới được trông coi, bảo quản xác ướp. Người đó chính là các tù trưởng. Có xác ướp ở cùng, vị tù trưởng mới càng có quyền lực ghê gớm. Do vậy, cộng đồng người Dani nào có xác ướp thì cộng đồng đó có sự tự hào và sức mạnh.


Theo MASK