Rừng Mai Long, huyện Nguyên B́nh (Cao Bằng) là một trong những khu rừng nổi tiếng với nhiều loại gỗ quư như cẩm chỉ, đinh, nghiến…Trong số này nhiều nhất vẫn là nghiến. Cách đây vài năm, trong một chuyến công tác với Sở giáo dục cao Bằng, tôi c̣n bắt gặp rất nhiều cây nghiến có đường kính hơn 1-2 m. Và rừng nghiến nguyên sinh ngút ngàn dường như là niềm tự hào mà người dân xă Mai Long vẫn tự hào mỗi khi nói chuyện với khách phương xa về chuyện núi rừng. Tuy nhiên, khoảng 3 năm trở lại đây, do công tác quản lư rừng lỏng lẻo nên niềm tự hào ấy giờ đây chỉ c̣n trong dĩ văng, cả một rừng nghiến nguyên sinh bạt ngàn đă bị xóa sổ hoàn toàn.
Những chiếc thớt nghiến là một trong những nguyên nhân khiến rừng nghiến bị phá
|
Nếu như chỉ đứng ở trên đường nh́n lên th́ rừng nghiến Mai Long có vẻ rất b́nh yên, nhưng khi luồn rừng chui vào mới thấy rừng nghiến bị tàn phá một cách nghiêm trọng. Rất nhiều cây nghiến có đường kính trên 1 m đă bị đốn hạ nằm trơ gốc với cành, lá vừa mới héo. Đáng ngại nhất là lâm tặc không chỉ chặt những cây nghiến to mà ngay cả những cây nhỏ chỉ 20 - 30 cm chúng cũng không tha. Qua t́m hiểu chúng tôi được biết, từ đầu năm 2010 đế nay t́nh trạng khai thác gỗ nghiến trái phép xảy ra nóng bỏng nhất là tại các xóm Khuổi Hẩu, Lũng Thích, xă Mai Long nhưng không được ngăn chặn kịp thời. Khi các cơ quan chức năng pháp hiện th́ rừng nghiến gần như đă tan hoang. Chỉ tính riêng số gỗ nghiến mà lâm tặc chưa kịp mang đi do cơ quan chức năng kiểm đếm và thu giữ đă là 328 khối, khi bán đấu giá thu được gần 2 tỷ đồng. Có thời điểm toàn xă Mai Long có khoảng hơn 100 máy cưa lốc để phục vụ việc khai thác gỗ trái phép. Đối tượng phá rừng chủ yếu là người dân địa phương, họ thường tập chung theo nhóm và bố chí cả người canh gác để đối phó với lực lượng chức năng. Các đối tượng này thường chọn những địa bàn có nhiều nghiến nhưng xa khu dân cư để đốn hạ, cắt khúc hoặc xẻ thành tấm rồi tập kết vào một điểm và chờ đầu lậu đến thu mua.
Một điều làm chúng tôi hết sức khó hiểu là khi làm việc với ông Nguyễn Văn Ngân, Chủ tịch xă Mai Long, ông cho rằng xă đă làm hết trách nhiệm như đă tuyên truyền vận động đến người dân về chính sách bảo vệ rừng, đă làm quy ước hương ước trong thôn, xóm…Ông cho rằng do ư thức người dân chưa cao, cộng với địa h́nh rộng và hiểm trở nên khó quản lư. C̣n khi được hỏi vậy trách nhiệm thuộc về ai th́ lănh đạo xă Mai Long lại cho rằng: Rừng th́ đă giao cho xóm nên trách nhiệm phải thuộc về xóm và lực lượng kiểm lâm. Nhất là sự phối kết hợp giữa kiểm lâm và xă cũng chưa cao, khi có sự việc xảy ra cần phối hợp ngay th́ kiểm lâm lại không có mặt.
C̣n ông Nguyễn Hùng Quốc, Phó hạt trưởng Hạt kiểm lâm Nguyên B́nh th́ lại khẳng định: Đối với hạt kiểm lâm, trong thời gian qua đă cử cán bộ bán địa bàn chặt chẽ, phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền, giáo dục, ngăn chặn và xử lư một số vụ vi phạm lâm luật. Theo luật định, chính quyền xă phải có trách nhiệm trong việc quản lư, bảo vệ và phát triển rừng tại địa phương. Tuy nhiên, c̣n nhiều xă ở Nguyên B́nh chưa làm tốt công việc này. C̣n về nguyên nhân rừng Mai Long bị tàn phá trên diện rộng th́ ông Quốc lại cho rằng: V́ địa h́nh phức tạp và hiểm trở, trong khi toàn hạt chỉ có 8 cán bộ, mỗi cán bộ phải quản lư từ 2-3 xă nên không xuể.
Như vậy, có thể thấy xă th́ đổ trách nhiệm cho kiểm lâm và lănh đạo xóm, c̣n kiểm lâm lại lại cho rằng xă chưa có trách nhiệm trong việc bảo vệ rừng. C̣n lực lượng chức năng của huyện chỉ biết sự việc khi người dân trong xă tự tố cáo nhau v́ mâu thuẫn quyền lợi (người được làm và người không được làm). Điều đó chứng tỏ cả kiểm lâm và xă đều làm chưa hết trách nhiệm.
Ông Bế Xuân Tiến, Chủ tịch UBND huyện Nguyên B́nh th́ cho rằng: Trong những năm qua công tác quản lư và bảo vệ rừng luôn được huyện và các cấp ban ngành luôn chú trọng, với nhiều nỗ lực và kiên quyết xử lư nghiêm minh mọi trường hợp vi phạm. Tuy nhiên, sự phối hợp giữa kiểm lâm và chính quyền xă c̣n chưa chặt chẽ và hiệu quả nên việc nắm t́nh h́nh xử lư c̣n chưa kịp thời. Trong thời gian tới huyện sẽ tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền đến người dân để người dân nâng cao ư thức bảo vệ rừng. Đồng thời tăng cường công tác kiểm tra giám sát và xử lư nghiêm những trường hợp vi phạm lâm luật.
Trên đường từ Mai Long ra thị xă Cao Bằng, bác chủ quán cơm ven đường th́ đưa ra một ư kiến khiến chúng tôi ai cũng phải băn khoăn, đại ư là: Nếu dân đói th́ đến cỏ mà bán được tiền th́ họ cũng vặt sạch chứ đừng nói đến gỗ quư. Cái chính là phải tóm được những kẻ đầu nậu đứng đằng sau... Không có người mua th́ ai c̣n chặt gỗ mà bán nữa. Nhưng quan trọng hơn, từ huyện Nguyên B́nh ra đến ngoài thị xă chỉ duy nhất một con đường, nhưng biết bao xe gỗ vẫn đi ra một cách trót lọt th́ có thể thấy rằng sự quản lư của cả tỉnh là lỏng lẻo chứ đâu phải chỉ riêng huyện Nguyên B́nh.
Xem ra các cơ quan chức năng của huyện Nguyên B́nh nói riêng và cả tỉnh Cao Bằng nói chung cần xem xét ư kiến này để có biện pháp hữu hiệu hơn trong công tác quản lư, bảo vệ rừng để sớm chấm dứt t́nh trạng chảy máu tài nguyên rừng như hiện nay./.
Minh - Hà
Tan hoang rừng nghiến Mai Long
