Chiến dịch tấn công trên bộ vào trung tâm thành phố Gaza cho thấy toan tính chiến lược đầy rủi ro nhưng quyết liệt của Israel. Sau gần hai năm xung đột, Thủ tướng Benjamin Netanyahu tuyên bố đây là 'nỗ lực cuối cùng' nhằm đánh bại Hamas, giải cứu con tin và tước bỏ sức mạnh quân sự của lực lượng này.
Ngày 16/9, xe tăng và quân đội Israel bắt đầu tiến vào trung tâm thành phố Gaza, thành trì chính của phong trào Hamas. Sau khi kêu gọi khoảng một triệu người dân đang sinh sống trong thành phố sơ tán đến các trại tị nạn, Israel đã tiến hành các cuộc không kích vào vùng ngoại vi của thành phố. Thủ tướng Benjamin Netanyahu nêu rõ, kế hoạch giành quyền kiểm soát khu vực này là nỗ lực cuối cùng nhằm đánh bại Hamas sau gần hai năm xung đột.
Biểu tình phản đối Israel chiếm Gaza. Ảnh: Bloomberg
Toan tính của Israel
Quân đội Israel dự đoán, các lực lượng nước này sẽ mất nhiều tháng để chiếm thành phố và cần thêm thời gian để phá hủy cơ sở hạ tầng của Hamas.
Bộ trưởng Giao thông Vận tải Israel Miri Regev nói rằng, nước này đã thu thập thông tin tình báo về vị trí của các con tin, tuy vậy, họ có nguy cơ bị thiệt mạng hoặc bị thương do hỏa lực đối phương nếu quân đội áp sát. "Chúng tôi không tiến quân với tốc độ mà Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) có thể đạt được vì các con tin", bà Regev nhấn mạnh.
Theo Thủ tướng Israel Netanyahu, mục tiêu của chiến dịch tấn công trên bộ này là đánh bại Hamas và giải cứu tất cả con tin. Để đạt được điều đó, các lực lượng Israel, sau khi hoàn tất chiến dịch có thể phải di chuyển từ thành phố Gaza đến các thị trấn trung tâm. Trong trường hợp Hamas đầu hàng trước, hoạt động này có thể không cần thiết.
Erez Winner, cựu tướng của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), người tham gia lập kế hoạch chiến dịch tấn công thành phố Gaza cho rằng, cần phải ngăn chặn các chiến binh Hamas tiếp cận với người dân để tìm kiếm sự hỗ trợ, nguồn cung cấp hậu cần, hoặc phương tiện để trở về nơi ẩn náu. Ông cho biết, điều này đòi hỏi phải phá hủy một cách có phương pháp cơ sở hạ tầng của phong trào Hamas và giữ vững lãnh thổ đã giành được, một chiến lược mà truyền thông Israel gọi là "chinh phục và nghiền nát".
Tình hình ở thành phố Gaza
Thành phố Gaza là một trong những khu vực mà quân đội Israel trước đây tránh xa nhắm mục tiêu vì lo ngại Hamas có thể đang giam giữ các con tin tại đây. Trong số 48 con tin mà Hamas bắt giữ, 20 người được cho là vẫn còn sống.
Xung đột Israel-Hamas nổ ra vào ngày 7/10/2023 khi Hamas tiến hành cuộc tấn công quy mô lớn chưa từng có vào Israel, khiến 1.200 người thiệt mạng. Lực lượng này được cho là đã bắt giữ 250 con tin. Theo cơ quan y tế do Hamas điều hành, các cuộc giao tranh sau đó đã khiến khoảng 65.000 người Palestine thiệt mạng.
Các cuộc tấn công của Israel xung quanh thành phố Gaza diễn ra sau khi chính quyền Thủ tướng Netanyahu thông qua chiến dịch không kích vào ngày 8/8 phá hủy hàng chục tòa nhà cao tầng trong khu vực. Quân đội Israel cho rằng các công trình này đóng vai trò là điểm quan sát của Hamas. Hình ảnh vệ tinh cho thấy ít nhất hai quận ở ngoại ô thành phố Gaza là Zeitoun và Al-Tuffah, đã bị bom đạn san phẳng. Quân đội Israel tuyên bố đã kiểm soát 40% diện tích Thành phố Gaza, chủ yếu là các vùng ngoại vi của một khu vực đô thị rộng khoảng 45 km2.
Vào giữa tháng 8, một tổ chức giám sát do Liên Hợp Quốc hậu thuẫn đã tuyên bố nạn đói ở thành phố Gaza và các vùng phụ cận. Chính phủ của Netanyahu cho rằng tuyên bố này là "dối trá" và dựa trên dữ liệu không đầy đủ. Các cơ quan cứu trợ của Liên Hợp Quốc cho biết, người Palestine không nhận được đủ lương thực và thuốc men cứu trợ.
Thách thức đối với Israel
Lực lượng Hamas ở thành phố Gaza do thủ lĩnh Izz al-Din al-Haddad dẫn đầu. Đây là một chiến binh kỳ cựu, đồng thời cũng là người kế nhiệm thủ lĩnh cấp cao của nhóm này, ông Mohammed Sinwar - người bị ám sát vào tháng 5/2025. Lực lượng Israel cho rằng, dưới sự chỉ đạo của Al-Haddad, Hamas có thể bảo vệ đến cùng tuyến phòng thủ trong thành phố do nhận thức được nguy cơ rủi ro lớn nếu nơi này thất thủ.
Các quan chức Israel ước tính, hiện nay Hamas có 20.000 chiến binh, ít hơn khá nhiều so với con số khoảng 35.000 trước khi xung đột nổ ra. Nhiều người trong số này là tân binh thiếu kinh nghiệm và chưa được huấn luyện bài bản. Tuy vậy, Hamas có một mạng lưới đường hầm và boongke phức tạp, cũng như các ụ súng trên cao để thực hiện các cuộc phục kích chớp nhoáng vào lực lượng mặt đất của Israel. Không giống như các khu vực khác của Dải Gaza, Hamas vẫn giữ lại vũ khí hạng nặng, chẳng hạn như súng trường tấn công, súng phóng lựu và mìn tại thành phố Gaza. Lực lượng này có thể sẽ tìm cách bắt giữ binh lính Israel để tăng thêm số con tin và làm suy yếu tinh thần chiến đấu của đối phương.
Sau nhiều tháng giao tranh ác liệt ở đô thị, Israel đã phát triển các chiến thuật mới, trong đó có cả cách thức xử lý mạng lưới đường hầm của Hamas. Họ có thể cố gắng phá hủy các vị trí trên cao của Hamas bằng những cuộc không kích. Tuy nhiên, do có rất nhiều dân thường sống trong thành phố, nên các cuộc tấn công có thể gây thương vong lớn. Nhiều người dân cho biết, không có nơi nào an toàn để đến và cũng không có đủ lương thực để đi sơ tán tới các nơi khác ở Dải Gaza.
Nhiều cường quốc trên thế giới và các nước Trung Đông đã chỉ trích chiến dịch tấn công trên bộ của Israel vào thành phố Gaza, cho đây là nỗ lực kéo dài xung đột, có thể làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng nhân đạo. Một số ý kiến cho rằng, thông qua chiến dịch này, Israel có thể đang ấp ủ kế hoạch kiểm soát toàn bộ dải Gaza. Tuy vậy, Thủ tướng Netanyahu khẳng định, Israel không muốn kiểm soát lâu dài vùng đất này.
