"Mỗi con kêu mỗi khác, con cá sóc nanh kêu cụp cụp, cá sóc trắng kêu tọc tọc. Lặn xuống dưới nửa mét nước rồi vểnh tai lên nghe, con cá bơi gần tới là nó kêu to lắm. Người đi nghe cá phải có đôi tai thính th́ mới có thể phân biệt được có cá dưới nước, và số lượng bao nhiêu", cao thủ "nghe" cá Bảy Liễu cho biết.
Xóm chài biết "nghe" cá
Sau khi đi thẳng theo một con đường dài lát nhựa phẳng lỳ, tôi t́m đến thị trấn Phước Hải (huyện Đất Đỏ, Bà Rịa - Vũng Tàu) để hoàn tất chuyến đi của ḿnh với cái nghề khá ḱ thú ở đây: Nghe cá.
Lấy làm lạ, bởi từ xưa đến nay tôi chỉ nghe nhiều đến nghề đánh cá, giăng lưới chứ chưa bao giờ nghe thấy ai "nghe" cá cả.
Gặp gỡ các ngư dân đang tích cực sửa chữa, kiểm tra lưới cho chuyến đi buổi sớm, tôi được các anh cho hay, làng chài này có khoảng gần 40 người biết nghe cá, chủ yếu là trai trẻ chứ không có đàn bà phụ nữ. Ḍ hỏi măi, tôi t́m đến nhà anh Nam cũng làm nghề này.
Ngồi tṛ chuyện, anh cho biết: "Cái nghề này học đâu phải dễ dàng ǵ, người b́nh thường th́ làm ǵ nghe được tiếng cá. Phải làm quen với con cá trước, rồi lặn xuống dưới nước ấy, vểnh tai mà nghe, 2 - 3 tháng đầu sai là b́nh thường".
Mới đầu, lặn xuống nước, căng tai nghe cũng chả thấy ǵ, chỉ nghe thấy tiếng máy nổ của thuyền phía trên và tiếng nước ùng ục. Vài tháng đầu tiên th́ hầu như đoán ǵ cũng sai nên không dám đi theo ghe, thuyền, toàn phải tự tập. Đến khi có kinh nghiệm, nghe đúng nhiều rồi th́ mới bắt đầu mới xin đi cùng những chuyến cá lớn để các bậc “tiền bối” chỉ dạy thêm bí quyết.
Làng chài Phước Hải tấp nập buổi chiều muộn
Làm nghề "nghe" cá nhanh giàu, sau mỗi lần đi biển, các thuyền viên khác được một phần th́ người nghe cá được tới bốn phần. Bởi công việc của họ cực khổ mà cũng quan trọng bậc nhất, quyết định cho việc thành bại của cả một chuyến đi.
Đến mỗi vị trí, họ phải lặn xuống trước tiên, sâu khoảng nửa mét dưới ghe để có không gian yên tĩnh nhất. Lúc này, nếu có cá hướng nào th́ luồng nước sẽ mạnh lên hướng đó nên chỉ cần nhắm theo một hướng mà nghe xem số lượng bao nhiêu để báo cho các thuyền viên phía trên giăng lưới.
Gặp cao thủ "nghe" cá
Nghe người dân đây kể, khu phố Hải Trung (thị trấn Phước Hải, huyện Đất Đỏ) có một người nghe cá rất tài, nổi tiếng khắp trong ngoài, đó là ông Bảy Liễu.
T́m đến nhà nhưng ông lại đi vắng. Trong lúc ngồi chờ ông Liễu, tôi nói chuyện với một số người dân xung quanh th́ được hay, ông Bảy Liễu này nghe cá giỏi lắm, nhất khu vực này luôn. Một bà bảo: "Ghe tôi trước cũng mời ổng đi nghe cá giùm, ổng nghe chính xác đến mức biết cả loài cá nào đang tới và số lượng bao nhiêu tấn nên vụ đó trúng cũng khá”. Nhiều người, ai cũng biết đến ông Bảy Liễu v́ cái tài trời phú này.
Một hồi lâu sau, tôi tiếp chuyện với ông, tuy đă ở tuổi 65 nhưng trông ông vẫn c̣n rất nhanh nhẹn. Hết làm việc này xong, ông lại quay sang nói chuyện với người khác, đôi mắt tinh anh, sắc lẹm của ngư dân chài lưới quả không lẫn vào đâu được. Ông cười bảo: “Nghề này vất vả thật nhưng thú vị lắm. Con người không dạy ḿnh nghe cá mà chính con cá nó dạy. Nó kêu vào tai ḿnh, cho ḿnh nghe nó thế là biết.”
Ông Bảy Liễu hào hứng kể về nghề độc đáo của ḿnh
Tên thật của ông là Bạch Văn Liễu, bắt đầu nghe cá từ năm 18 tuổi v́ một thời gian dài, ông theo cha học nghề này trên các chuyến ghe tàu. Trời phú cho ông đôi tai nhạy bén nên người ta mất 2, 3 tháng th́ mới nghe chính xác được tiếng cá, c̣n ông chỉ mất chưa đầy 1 tháng. Cái nghề này theo gắn bó với gia đ́nh ông đă ba đời, từ đời ông nội, truyền lại cho ba, ba truyền lại cho ông.
Ông kể, để nghe cá không cần đồ dùng ǵ cả, chỉ mặc độc có cái quần xà lỏn, nhảy xuống nước, cách bờ 0,5 m. Phạm vi nghe có thể lên tới 50 km, cho nên nếu có cá th́ chỉ cần 1 phút sau, theo nhịp nước chảy là ta có thể đoán được số lượng nhiều hay ít.
Kinh nghiệm cho hay, nước chảy mạnh, có tiếng vù vù th́ cá khá là nhiều nhưng là loài nhỏ, c̣n nước chảy mạnh, đều là cá lớn. Khi cá vào chừng 100 m là có thể nghe rơ tiếng kêu của nó. Mỗi loài cá kêu mỗi khác nhưng không phải cá nào cũng kêu. Loài cá nấu (cá trích, cá thu ẩu) th́ không kêu, chỉ có các loại như sóc nanh, cá ngao vàng đuôi, cá sóc trắng, cá lù đù, cá đỏ dạ mới kêu thôi.
Mỗi loại có tiếng kêu đặc biệt khác nhau, qua đó phân biệt được loài nào với loài nào. Chẳng hạn như cá sóc nanh kêu cụp... cụp, cá sóc trắng th́ tọc... tọc, cá ngao vàng đuôi lại kêu lục đục lục đục. Để phân biệt được như vậy, phải lặn nhiều, nghe nhiều, sai vài lần th́ lần sau tự khắc đúng.
Biết loài cá, nghề này cũng nắm được đến 90% số lượng mỗi đàn bơi vào, qua đó việc giăng lưới thành phạm vi cũng dễ dàng hơn. Cái nghề này cực, 4h sáng phải lặn trước, t́m vị trí, nơi này không có ra nơi khác t́m, nhưng phải lặn t́m ít nhất 5 phút mới đi chỗ khác.
Theo nghề gần 50 năm, ông Liễu không kể hết là đă ra khơi bao nhiêu lần cũng nhu số lần đoán biết cá chính xác. Chỉ biết, khắp người dân vùng này, nhắc đến “Bảy Liễu nghe cá” th́ ai cũng biết đến ông như một bậc thầy cừ khôi vậy. Tuy đă nghỉ hưu nhưng hai con trai của ông cũng đă tiếp bước cha để phát triển nó.
Hiện giờ, ông Liễu vừa đảm nhận chức Trưởng ban Công tác Mặt trận khu phố Hải Tân (thị trấn Phước Hải) vừa là thành viên trong Ban Quản lư Dinh Ông Nam Hải (khu phố Phước An). Gia đ́nh ông có 9 người con nay đều có cuộc sống ổn định, làm việc nhà nước, 2 người con trai của ông cũng đang cho thấy sự xuất sắc không thua kém cha ḿnh trong nghề nghe cá này.
XHCN Việt nam siêu thật. Biết loài cá, nghề này cũng nắm được đến 90% số lượng mỗi đàn bơi vào, qua đó việc giăng lưới thành phạm vi cũng dễ dàng hơn rồi đây hảng sản xuất máy tầm ngư của Nhựt và Mỷ phải sạt nghiệp...
XHCN Việt nam siêu thật. Biết loài cá, nghề này cũng nắm được đến 90% số lượng mỗi đàn bơi vào, qua đó việc giăng lưới thành phạm vi cũng dễ dàng hơn rồi đây hảng sản xuất máy tầm ngư của Nhựt và Mỷ phải sạt nghiệp...
để nghe cá không cần đồ dùng ǵ cả, chỉ mặc độc có cái quần xà lỏn, nhảy xuống nước, cách bờ 0,5 m. Phạm vi nghe có thể lên tới 50 km....
nhà nước c̣n chờ ǵ nữa mà không sản xuất quần xà lỏn...nghe cá
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.