Mặc Lâm, biên tập viên RFA
Khánh Ly dành cho Mặc Lâm của RFA một cuộc phỏng vấn đặc biệt về những suy nghĩ, thao thức của chị trước con đường về quê vẫn c̣n xa thẳm.
Khánh Ly-Trịnh Công Sơn, Huế, 1967/hoanghuuquyet blog photo
Mặc Lâm: Thắm thoát mà đă ... mấy mươi năm... cái ngày mà chị đặt chân lên đất Mỹ cũng gần trọn đời người... Người họa sĩ khi nh́n lại tranh ḿnh th́ phát hiện thiếu chút ánh sáng chỗ này, một vết cọ không chính xác chỗ nọ. Người làm thơ th́ tiếc đă không dùng một chữ khác đắt ư hơn trong bài thơ nào đó, c̣n là ca sĩ chị thấy điều ǵ đă qua mà ḿnh không nắm được, và nếu được làm lại th́ chị sẽ thay thế hay sửa đổi những vuột mất ấy là ǵ?
Khánh Ly: Trước hết tôi rất cảm ơn quư đài đă nhớ đến tôi. Thưa anh và thưa quư thính giả đang nghe đài, người ta thường nói âm nhạc là ngôn ngữ không có biên giới, và âm nhạc đưa người ta lại gần với nhau. Trong những cảm nghĩ rất tốt đẹp, nhân bản tôi không thấy loại nhạc nào xúi giục người ta nuôi dưỡng hận thù.
Trong ư tưởng đó tôi luôn luôn cảm thấy ḿnh may mắn được thượng đế cho một tiếng hát, và đă nhiều năm dùng tiếng hát này đi khắp nơi cũng không ngoài mục đích được nh́n thấy qua tiếng hát của ḿnh mà mọi người cùng ngồi lại bên nhau. Tuy nhiên tôi cảm thấy h́nh như việc làm của ḿnh chưa đủ. Nó rất nhỏ nhoi đối với những niềm vui tinh thần rất cần thiết cho mỗi người, mà mỗi ngày đang bị văn minh thế giới làm soi ṃn dần. Soi ṃn cả niềm tin, soi ṃn cả con người với nhau. Như vậy có phải rằng những tiếng hát luôn là gạch nối giữa mọi người hay không?
Tôi luôn mong mỏi ngày nào tiếng hát của ḿnh c̣n được sử dụng th́ tôi vẫn ở trong niềm hy vọng là đưa mọi người ngồi lại với nhau.
Mặc Lâm: Tôi t́nh cờ thấy một tấm ảnh đen trắng chụp khi chị c̣n rất trẻ, khoảng 18 hay hai mươi ǵ đó. Ở tấm ảnh này tôi cảm nhận được hơi hướm chiến tranh lẩn khuất phía sau chị rất rơ... Cuộc chiến có ảnh hưởng ǵ tới gia đ́nh chị trước khi rời Việt Nam hay không?
Khánh Ly: Trong gia đ́nh tôi có anh em là chiến sĩ Việt Nam Cộng Ḥa. Tôi có một người anh đă bị thương rất nặng, và cả nhà tưởng anh đă chết khi anh theo binh chủng của anh rời khỏi thành phố Huế. Nhưng rất may mắn mọi chuyện đều ngưng ở đó và sau đó th́ tôi ra đi.
Mặc Lâm: Thật là may mắn v́ dù sao th́ gia đ́nh chị chịu ít thiệt hại nhất trong những gia đ́nh Việt Nam thuở ấy. Thưa chị "Hội quán Cây tre" là nơi một thời sinh viên chúng tôi rất thường tới nghe chị hát. Riêng tôi rất nhớ h́nh ảnh lúc ấy, bởi khi h́nh dung ra nó th́ chừng như một cuốn phim quay thật chậm trong trí nhớ của những ngày Sài g̣n cũ... Tôi không hiểu chị c̣n có kư ức ǵ về những nghệ sĩ từng có mặt trong thời gian ấy hay không?
Khánh Ly: Vâng, tôi khởi đầu tại Hội quán Cây tre khi đi hát với anh Trịnh Công Sơn. Phải nói từ lúc đó tôi mới được mọi người biết đến. Anh Sơn rất chú trọng đến những sinh hoạt học đường, sinh viên và học sinh bởi v́ rơ ràng một điều giới học sinh sinh viên thời đó không phải là giới khách của pḥng trà. Đa số anh em sinh viên học sinh đều không có tiền cho nên chúng tôi hát với tinh thần đến với anh em mà không có một lợi nhuận nào cả.
Tuy nhiên chúng tôi chịu đựng được v́ tôi nghĩ rằng chúng tôi đến gần với anh em sinh viên học sinh trong niềm hy vọng là quê hương đất nước sẽ thanh b́nh, sẽ có ngày không c̣n tiếng súng nữa, Hội quán Cây tre khi thành lập được sự giúp đỡ của các thầy thuộc phái vơ Vovinam mà tôi nhớ rất nhiều đó là thầy Phong mà bây giờ h́nh như thầy không c̣n nữa. Ở đó nhằm tinh thần phục vụ tất cả anh em sinh viên học sinh, những người không có đủ điều kiện, khả năng vào những pḥng trà tráng lệ mỗi đêm để mà nghe nhạc. Ở đó chúng tôi giới thiệu những t́nh khúc, những ca khúc da vàng của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, những t́nh khúc của Vũ Thành An, của Lê Uyên và Phương, của Từ Công Phụng, của anh Ngô Mạnh Thu và tất cả các nhạc sỹ trẻ thời đó…
Chúng tôi được sự đóng góp như của anh Ngô Mạnh Thu, chị Diễm Chi, Ngọc Minh, Lan Ngọc hay Hồng Vân, những người có ḷng với sinh hoạt cộng đồng, với sinh viên học sinh cũng như mọi quân binh chủng thời đó.
Mặc Lâm: Thưa chị b́nh thường th́ người ta nhận ra rằng con chim không thể ở một chỗ măi. Tiếng hót của nó phải tung bay vào không gian rộng lớn hơn. Chị có nghĩ tiếng hát Khánh Ly đă lan tỏa đủ với ước ao của một người xa xứ hay không, khi mà thời đại Internet này, chỉ một tiếng than van là người ta có thể nghe với khoảng cách cả đại dương...
Khánh Ly: Đủ th́ chưa đủ đâu! Người ta thường nói trời sinh ta có đôi chân để đi. Nhà văn Nguyễn Tuân th́ đi đến hết đời mà vẫn c̣n muốn đi. Anh Trịnh Công Sơn cũng đi dữ lắm bởi v́ không bao giờ ngừng lại một chỗ cả… Người ta c̣n đi như thế huống chi là những tiếng hát… nó phải được bay bổng, nó phải được lan trải qua tất cả sông suối, núi đồi, len lỏi trong thị thành cũng như các vùng thôn quê. Ở tất cả mọi nơi tiếng hát đều cần phải đi tới.
Có thể người ta không đi t́m tiếng hát nhưng mà ḿnh là người có tiếng hát th́ ḿnh đi t́m những người nghe ḿnh. Đó là điều rất quan trọng mà một người ca sĩ khi nào c̣n có tiếng hát th́ c̣n có nhu cầu đi tất cả mọi nơi để hát cho tất cả mọi người nghe. Nơi nào cần tiếng hát th́ tiếng hát phải lập tức có mặt ngay!
Mặc Lâm: Ai cũng có ngày về lại quê hương, về lại nơi chôn nhau cắt rún của ḿnh. Khánh Ly cũng là người Việt Nam cũng từng từ đó mà ra đi v́ vậy sự trở về là điều hiển nhiên. Câu hỏi đặt ra là khi có cơ hội cúi xuống hôn mảnh đất yêu dấu và rồi cất tiếng hát th́ bài hát nào sẽ được Khánh Ly chọn? Có lẽ là Diễm Xưa chăng?
Khánh Ly: Thưa anh, anh nói rất đúng: Diễm Xưa. Từ Diễm Xưa nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đă tháp cho tôi một đôi cánh và tôi đă bay bổng giữa những t́nh thương của người Việt Nam trong và ngoài nước dành cho tôi. Dĩ nhiên là những ngày tháng sẽ đi qua, kể cả đời người cũng sẽ qua nhưng Việt Nam th́ một ngàn năm nữa cũng c̣n đó.
Có lẽ người nào th́ cũng phải trở về mà thôi. Nếu không lúc này th́ một lúc nào đó họ sẽ trở về để nằm xuống. Dù có muộn màng đi nữa th́ ít ra được nằm lại trên quê hương của ḿnh cũng là điều rất tốt, là mơ ước của nhiều người. Mặc dù không phải là ai cũng sẽ sống và được như vậy nhưng nếu được th́ một trong những mơ ước của những con người có một quê hương, một tổ quốc th́ ai cũng mơ ước được trở về. Không có ǵ đẹp đẽ cho bằng sự trở về để có nơi mở đầu th́ xin được kết thúc tại cái nơi mở đầu đó. Đó là ước mơ.
Tôi hy vọng là không phải ước mơ chỉ của riêng tôi mà là ước mơ chung của tất cả những người được gọi là người…
Mặc Lâm: Xin cám ơn chị.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
Khánh Ly, con chim vẫn tha thiết ngày về
