Bức vẽ nước dâng và nỗi sợ không tên của bé gái 8 tuổi
Vài tuần trước khi bị dòng lũ dữ ở Texas cướp đi, Eloise “Lulu” Peck – cô bé 8 tuổi với đôi mắt hiền và cuốn sổ nhỏ luôn mang bên mình – đã ngồi lặng lẽ vẽ nên nỗi sợ của chính mình. Trên trang giấy là nước dâng cuồn cuộn, bầu trời đen kịt, một cảm giác bất an khó gọi tên mà trẻ con hiếm khi diễn tả được. Cha mẹ em sau này viết trong đơn kiện: những bức vẽ ấy là “sự phản chiếu lặng lẽ của những nỗi lo vương vấn trong trái tim dịu dàng của con bé”. Và việc Lulu “rời khỏi thế giới này đúng theo cách mà nó sợ nhất” là một sự thật quá nặng nề để bất kỳ người lớn nào có thể mang nổi. Thế nhưng, thay vì một mùa hè đầy tiếng cười, Camp Mystic – trại hè Cơ Đốc dành cho bé gái – đã trở thành nơi Lulu và 26 cô bé cùng các nữ phụ tá khác vẫy vùng trong nước lũ, trong bóng tối, trong hoảng loạn tột cùng, rồi bị cuốn đi mãi mãi.
Đêm Quốc khánh biến trại hè Cơ Đốc thành địa ngục
Rạng sáng ngày 4 tháng 7, trời đổ mưa như trút xuống vùng Hunt và hạt Kerr, miền trung Texas. Trong vài giờ ngắn ngủi, bốn tháng lượng mưa ập xuống, biến con sông Guadalupe hiền hòa thành quái vật nước. Mực nước sông dâng tới 30 feet, cuốn phăng nhà cửa, xe cộ, lều trại, cabin gỗ – và cả những giấc mơ con trẻ. Khi những bé gái ở Camp Mystic còn đang say ngủ trong các cabin sát mép sông, nước lũ đã len lỏi qua bậc thềm, tràn vào dưới chân giường. Trong bóng đêm dày đặc, sấm chớp xé trời, tiếng mưa, tiếng sông gầm hòa vào tiếng hét thất thanh. Chỉ trong vài giờ, 27 bé gái và nữ phụ tá đã chết – một con số vượt xa sức tưởng tượng với một nơi vẫn được quảng cáo là “chốn an toàn để nuôi dưỡng đức tin và tình bạn thời thơ ấu”. Gia đình Lulu, cùng thân nhân của 17 bé gái khác và hai nữ phụ tá, đã đệ đơn kiện Camp Mystic và chủ sở hữu, cáo buộc trại hè “cực kỳ cẩu thả”: không di dời cabin ra khỏi vùng ngập lũ, phản ứng tồi tệ trong khẩn cấp, đặt lợi nhuận lên trên sự an toàn của những đứa trẻ được giao cho họ trông nom. Những dòng đơn kiện ấy không chỉ là thủ tục pháp lý, mà là nỗ lực tuyệt vọng của các bậc cha mẹ muốn tìm lại chút công bằng cho những thân xác nhỏ bé đã chìm trong nước bùn.
Những bàn tay nhỏ bám vào cành cây, mái trần và tiếng kêu cứu trong đêm
Các đơn kiện miêu tả một cơn ác mộng sống thực: những đứa trẻ bị nước lũ cuốn ra khỏi cabin, vùng vẫy trong dòng nước đục ngầu đầy bùn đất và mảnh vỡ, cố bám lấy thân cây, mái nhà, cửa sổ – bất cứ thứ gì còn trồi lên giữa biển nước đen. Có bé bị mắc kẹt trong cabin, nước ngập dần đến ngang ngực, rồi quá đầu, buộc phải leo lên tầng giường trên, lưng dán vào trần nhà, chân vẫn bị dòng nước siết lấy. Có bé chọn lao ra cửa sổ, hy vọng bơi được ra ngoài; có bé đơn giản bị lũ hất tung khỏi giường, cuốn phăng vào màn đêm. Trong hai cabin gần ngọn đồi, một số phụ tá đã phá cửa sổ, kéo các bé ra ngoài, dắt nhau chạy trong mưa xối xả, bùn lầy trơn trượt để leo lên cao. Họ co ro trên đỉnh đồi, run rẩy trong mưa lạnh, lắng nghe tiếng bạn mình ở những cabin khác gào “cứu với” trong vô vọng. Nơi Rec Hall – tòa nhà hai tầng trên cao – một số cabin khác được sơ tán đến đó. Từ ô cửa sổ nhìn xuống, các bé kể đã thấy những tia đèn pin chớp nháy thành tín hiệu SOS từ các cabin dưới thấp, nơi nước sông đang bủa vây. Trong cabin Twins, các bé gái bị đánh thức bởi tiếng sấm, khóc lóc xin được rời đi. Theo đơn kiện, giám đốc trại – Edward Eastland, con trai chủ trại – trấn an rằng “nước sẽ rút, cứ ở yên”. Nước không rút. Nó dâng, chảy xiết, ép những đứa trẻ trên giường tầng sát trần, buộc một số em phải chọn giữa chết ngạt trong cabin hay lao mình vào dòng nước hung dữ. Có nhóm bé và ông Richard “Dick” Eastland – đồng chủ trại – cố chạy trốn trong chiếc Tahoe. Sáng hôm sau, người ta tìm thấy xe bị kẹt vào gốc cây, thân xe bị nước đè bẹp, tất cả đều đã chết.
Trại hè sát mép sông và trò “súng roulette” với sinh mạng trẻ con
Điều khiến các bậc cha mẹ giận dữ đến nghẹt thở là: Camp Mystic không hề “bất ngờ” trước sức mạnh hủy diệt của sông Guadalupe. Lịch sử trại đã gắn với những trận lũ thảm khốc từ năm 1932, 1978, 1984, và thậm chí năm 1987 còn có 10 đứa trẻ ở trại bên cạnh bị cuốn trôi. Chính ông Dick Eastland từng dành nhiều năm cảnh báo về sự nguy hiểm của con sông tưởng như yên bình này, vận động lắp đặt hệ thống cảnh báo lũ sau thảm kịch 1987. Nhưng vài năm sau, hệ thống đó đã trở nên lạc hậu, hỏng hóc và bị tháo dỡ, các nỗ lực thay thế bằng hệ thống hiện đại hơn – kèm còi báo động – nhiều lần bị chặn lại vì ngân sách thấp và thiếu hỗ trợ. Ngay tại Camp Mystic, hầu hết cabin từ lâu từng nằm trong “vùng nguy cơ ngập 100 năm một lần” của FEMA. Thế rồi năm 2013, trại này gửi hồ sơ yêu cầu điều chỉnh bản đồ lũ, loại phần lớn cabin khỏi vùng nguy cơ. Theo đơn kiện, việc này không làm lũ biến mất mà chỉ giúp trại tránh được phí bảo hiểm cao và những chi phí cải tạo, gia cố tốn kém. Đơn kiện của gia đình Lulu viết: “Từ năm 1932, Camp Mystic đã biết những cabin chứa những bé gái bất lực nằm đúng tâm ngắm của lũ sông Guadalupe nhưng không nói một lời với các bậc cha mẹ. Trại tiếp tục chơi trò súng roulette với sinh mạng những cô bé, phớt lờ thảm kịch không thể tránh khỏi khi lũ ập vào các cabin ấy.”
Kế hoạch khẩn cấp dài một trang và lệnh ở yên trong cabin
Trong trí tưởng tượng của phụ huynh, một trại hè đã hoạt động gần một thế kỷ, lại theo đạo Cơ Đốc, hẳn phải có quy trình ứng phó thảm họa nghiêm túc, bài bản. Nhưng các đơn kiện cho biết “kế hoạch khẩn cấp” của Camp Mystic chỉ gói gọn trong… một trang giấy, gom chung mọi tình huống: bão, cháy, lũ. Dòng cuối cùng liên quan đến lũ hướng dẫn trẻ “ở yên trong cabin” và trấn an rằng “tất cả cabin đều xây trên vị trí cao, an toàn”. Đối với cha mẹ, câu chữ đó không khác gì một bản án tử. Bởi trong đêm lũ, chính chỉ dẫn đó đã khiến nhiều cabin không được sơ tán kịp, trong khi ngọn đồi cách Bubble Inn – cabin của những “linh hồn bé bỏng nhất” – chỉ khoảng 20 mét, có thể chạy tới trong vài chục giây. Luật sư của trại phản biện rằng việc “ở yên tại chỗ” là phù hợp với khuyến cáo chính thức, vì di chuyển trong nước lũ rất nguy hiểm. Nhưng khi cabin nằm gần sát mép sông, không có hệ thống cảnh báo sớm, không có bộ đàm, không có quy trình liên lạc rõ ràng, và lũ đã tràn vào tới chân giường trẻ con – thì cái gọi là “ở chỗ an toàn” chỉ còn là lời nói dối tàn nhẫn.
Trại muốn kỷ niệm 100 năm, còn cha mẹ mắc kẹt trong năm thứ nhất của tang tóc
Sau thảm kịch, Camp Mystic tuyên bố sẽ phần nào mở lại vào mùa hè tới để kỷ niệm 100 năm. Khu vực sát sông sẽ bị đóng, nhưng phần mở rộng nằm trên cao – không bị lũ tàn phá – sẽ đón trẻ trở lại. Trong khi đó, ở những căn nhà rất xa Texas, có những căn phòng vẫn để nguyên giường nhỏ, gối nhỏ, món đồ chơi cuối cùng chưa kịp cất. Cha mẹ của Ellen Getten, 9 tuổi, viết trong đơn kiện rằng khi họ còn đang học cách sống chung với chiếc giường trống, thì trại đã quảng bá việc tái mở cửa, kêu gọi đóng góp, chuẩn bị “trở lại như thường lệ”. Họ gọi điều đó là “không thể tưởng tượng nổi – và là một sự xúc phạm đối với ký ức các em nhỏ đã chết”. Nhiều gia đình khác đã nhập đơn, mang theo tên những bé gái 8, 9, 10 tuổi – những đứa trẻ từng còn ngủ với thú bông, cần người giúp buộc tóc, nay chỉ còn được nhắc đến trên bia mộ và trong hồ sơ tòa án. Họ nói họ chưa hề nhận được một lời thừa nhận trách nhiệm thực sự nào, chỉ thấy một hệ thống tìm cách bảo vệ danh tiếng và mô hình kinh doanh của mình.
Khi người lớn đòi “quyền mở cửa lại”, những đứa trẻ đòi lại quyền được sống
Đối với thế giới bên ngoài, Camp Mystic rồi cũng sẽ chỉ là một tin tức cũ: một “thảm họa thiên tai chưa từng có”, một chuyện buồn của năm 2025. Người ta sẽ dần quên, như vẫn thường quên rất nhanh. Nhưng đối với những gia đình ấy, thời gian sẽ mãi dừng lại trong đêm Quốc khánh, khi nước sông dâng lên sát trần cabin, khi những bàn tay nhỏ bé trượt khỏi cành cây, khi những tiếng kêu cứu bị nuốt chửng bởi tiếng nước gầm. Họ không thể “đi tiếp” chỉ bằng vài câu chia buồn và lời hứa “sẽ rút kinh nghiệm”. Những vụ kiện không thể đem Lulu hay các bé gái khác trở về, nhưng ít nhất, đó là cách người lớn tự buộc mình nhìn thẳng vào câu hỏi: đây thực sự là “thiên tai”, hay là thảm họa do con người đã biết trước rủi ro mà vẫn chọn phớt lờ? Và nếu một trại hè tôn giáo, nói về đức tin, tình thương, trách nhiệm, vẫn có thể coi việc giấu nhẹm nguy cơ lũ, đặt cabin sát sông, coi kế hoạch ứng phó dài một trang là đủ – thì chúng ta còn có thể tin vào điều gì ở những nơi tự nhận là “an toàn cho trẻ em”?
Những đứa trẻ đã chết trong đêm lũ Camp Mystic không còn tiếng nói. Chỉ còn lại cha mẹ của chúng kể lại từng chi tiết kinh hoàng, đưa ra từng bằng chứng, buộc xã hội phải nghe, phải nhớ. Bởi một khi chúng ta chấp nhận để nỗi sợ vẽ trên trang giấy của bé Lulu trở thành hiện thực ngoài cửa sổ, rồi lại lặng lẽ cho qua – thì đó không chỉ là lỗi của một trại hè bên bờ sông Guadalupe nữa, mà là lỗi chung của cả người lớn.
