DƯ luận đang rất quan tâm đến vụ án này và mới đây có một vị đại tá công an cho biết là đáng lẽ vụ án sẽ không xảy ra nếu như ai cũng siêu như ông.
Vụ thảm sát kinh hoàng ở B́nh Phước làm 6 người chết đang được dư luận đặc biệt quan tâm. Đại tá, TS Đỗ Cảnh Th́n, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu tội phạm và Điều tra tội phạm, Học viện Cảnh sát nhân dân cho rằng, đó là hiện tượng không b́nh thường và là hệ quả tất yếu của các quá tŕnh tiêu cực trong xă hội. Tuy nhiên, chúng ta hoàn toàn có thể pḥng tránh được.
Hết sức liều lĩnh, không thể lường
- Dư luận đang đặc biệt quan tâm đến vụ trọng án làm 6 người chết ở B́nh Phước. Ông đánh giá thế nào về vụ án này?
- Vụ án gây sự bức xúc, quan tâm của dư luận xă hội bởi tính chất đặc biệt nghiêm trọng của nó, khi có 6 người bị giết và phương thức, thủ đoạn mà bọn tội phạm thực hiện: Đột nhập vào ban đêm, trói rồi đâm nạn nhân đến chết, lục soát và tẩu thoát. Những điều đó cho thấy hoạt động của tội phạm hết sức liều lĩnh, manh động và có tính toán kỹ lưỡng, chặt chẽ khi hành động; thể hiện sự lạnh lùng, chai sạn, quyết tâm thực hiện phạm tội đến cùng, phương thức che giấu tội phạm hết sức tinh vi.
- Với cá nhân ông là người nghiên cứu về tội phạm, ông có tưởng tượng nổi cách thức mà bọn tội phạm thực hiện như vụ thảm án ở B́nh Phước không?
- Những người làm nghiên cứu như chúng tôi luôn quan tâm nghiên cứu về các nguyên nhân, điều kiện, t́nh huống, phương thức hoạt động của tội phạm, qua đó đề xuất những giải pháp pḥng ngừa, đấu tranh hiệu quả. Song ở mỗi vụ trọng án th́ tính chất, hậu quả cũng như phương thức, thủ đoạn thực hiện phạm tội có khác nhau và nhiều khi cũng không lường hết được những hành vi của chúng.Trọng án v́ thiếu kỹ năng bảo vệ
- Đây không phải là lần đầu tiên trọng án có ít nhất từ hai nạn nhân bị giết xảy ra. Mới đây nhất, ở Nghệ An, một gia đ́nh 4 người bị sát hại. Theo ông, điều ǵ khiến cho t́nh h́nh tội phạm nói chung và các vụ trọng án nói riêng có diễn biến phức tạp như thế?
- Một trong những nguyên nhân của t́nh trạng này là sự xuống cấp về đạo đức, lối sống của một bộ phận người dân. Bên cạnh đó những sức ép từ việc làm, đời sống; thói tham lam, ích kỷ, chạy theo đồng tiền bằng mọi giá; tác động tiêu cực của môi trường sống không tốt đă làm nhiều người, nhất là một bộ phận giới trẻ có nhận thức và hành vi lệch chuẩn. Trong khi đó, việc giáo dục, tuyên truyền để nâng cao nhận thức, ư thức chấp hành pháp luật, ư thức và trách nhiệm công dân vẫn chưa thật sự hiệu quả.
Ngoài ra, có một phần nguyên nhân là v́ nạn nhân đă thiếu đi kỹ năng để tự bảo vệ ḿnh.
- Việc thiếu kỹ năng ấy biểu hiện như thế nào?
- Chẳng hạn, nạn nhân không có ư thức, không quan tâm đánh giá về mối nguy hiểm đối với ḿnh trong quan hệ với các đối tác, quan hệ xă hội, những mâu thuẫn, tranh chấp nảy sinh; không t́m hiểu, nghiên cứu về các phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm; lộ liễu, khoe khoang về tài sản; không cảnh giác đề pḥng những t́nh huống bất trắc có thể xảy ra đối với gia đ́nh, cơ sở kinh doanh và bản thân ḿnh...
- Tội phạm, đặc biệt trọng án có chiều hướng gia tăng th́ phải chăng v́ luật pháp của ta chưa đủ mạnh, chưa đủ sức răn đe?
- Tội phạm là hiện tượng xă hội tiêu cực. Pháp luật đặt ra là để mọi người tuân thủ, chấp hành tự giác để xă hội b́nh yên và phát triển. Chính sách h́nh sự của nhà nước ta là đúng đắn, tiến bộ và cũng đủ sức xử lư, răn đe, đấu tranh, pḥng ngừa tội phạm. Tuy nhiên, trên thực tế việc thực thi pháp luật có nơi, có lúc chưa nghiêm, hiệu lực của pháp luật chưa cao; năng lực thực thi pháp luật của một số cơ quan chức năng và người thực thi có khi c̣n hạn chế; nhận thức và ư thức chấp hành pháp luật cũng như ư thức công dân ở nhiều người c̣n thấp.
Tích cực tự bảo vệ bản thân
- Phải chăng bây giờ, cuộc sống đang bất an quá khi trọng án có chiều hướng tăng?
- Tôi cho rằng nghĩ như thế là hơi bi quan và nghiêm trọng hóa vấn đề. Bởi những vụ trọng án chỉ là những hiện tượng mang tính đơn lẻ. Nếu quy các vụ án vào rồi cho rằng cuộc sống đang bất an là sai lầm về tư duy.
- Liệu những vụ án như ở B́nh Phước có tiếp tục xảy ra?
- Không ai nói trước được điều ǵ. Nhưng với t́nh h́nh tội phạm diễn biến phức tạp, nhất là trong quá tŕnh hội nhập, toàn cầu hóa hiện nay (trong đó có toàn cầu hóa tội phạm) th́ dự báo vẫn có thể xảy ra các vụ án với những phương thức, thủ đoạn mới và với hậu quả cũng rất nghiêm trọng.
- Chúng ta có ngăn chặn được trọng án không, thưa ông?
- Chúng ta hoàn toàn có thể ngăn chặn được.
- Bằng cách nào?
- Thực tế, những người giàu có, các cửa hiệu kinh doanh những loại hàng có giá trị như vàng bạc, đá quư... thường là địa chỉ mà tội phạm nhắm tới. Tuy nhiên, đă có không ít người chủ quan, mất cảnh giác.
Do đó, ở những gia đ́nh này, mỗi người phải tích cực tự bảo vệ ḿnh. Đầu tiên, cần đặt thiết bị giám sát camera ở vị trí quan sát tốt nhất, kẻ gian không thể vô hiệu hóa hoạt động; kết nối trực tiếp với cơ quan công an địa phương để pḥng khi có đột nhập; đặt thiết bị báo động tự động; có cửa khóa an toàn (như khóa 2 lớp, khóa điện tử có mă hóa...); lưu ư cửa sổ, ban công, gác tum, sân thượng... để không tạo môi trường cho trộm đột nhập.
Đồng thời, cần thiết kế lối thoát nạn bí mật trong nhà, cửa hàng. Có ám hiệu khi xảy ra t́nh huống bất lợi. Đặc biệt, phải có kỹ năng để ứng phó với tội phạm, cập nhật các thủ đoạn của chúng, từ đó có cách xử trí phù hợp, an toàn khi có kẻ gian đột nhập (cần nhớ rằng tính mạng của con người là quan trọng nhất).
Bên cạnh đó, phải tuân thủ pháp luật như các điều kiện đảm bảo về an ninh trật tự trong kinh doanh; về khai báo tạm trú, tạm vắng... Không nên cho người làm thuê, nhân viên, người mới quen... ngủ lại trong cơ sở kinh doanh, nhà riêng.
- Trân trọng cảm ơn ông!
CHúng ta hăy cố gắng để có thể tự bảo vệ ḿnh và gia đ́nh một cách tốt nhất.
JD
