HÀ NỘI (NV) -“Việt Nam yêu cầu Trung Quốc không có bất cứ hành động cản trở hoạt động nghề cá bình thường và hợp pháp của các tàu cá và ngư dân Việt Nam tại các vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam.”

Ngư dân Ðà Nẵng chuẩn bị ra khơi. (Hình: AFP/Getty Images)
Ông Lương Thanh Nghị, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao CSVN, hôm Thứ Năm, 13 Tháng Mười Hai, trả lời câu hỏi của TTXVN như vậy khi được hỏi về thái độ của Hà Nội đối với quyết định của tỉnh Hải Nam cho tàu tuần lục soát tàu ngoại quốc.
“Việc cảnh sát biên phòng của Trung Quốc xét và xua đuổi tàu nước ngoài trên biển Ðông chính yếu chỉ nhằm đối phó với tàu của Việt Nam, đặc biệt là tại khu vực quần đảo Hoàng Sa,” ông Ngô Sĩ Tồn, một viên chức của tỉnh Hải Nam, được báo Wall Street Journal (WSJ) trích lời nói hôm Thứ Tư, 5 Tháng Mười Hai, về quyết định đưa ra gần đây làm nhiều nước trong khu vực phẫn nộ.
Tờ Trung Quốc nhật báo, bản Anh ngữ, hôm 28 Tháng Mười Một, đưa tin cảnh sát biên phòng tỉnh Hải Nam được lệnh lên tàu và khám xét các tàu bị coi là “xâm nhập bất hợp pháp” vào vùng biển thuộc thẩm quyền tỉnh này.
Quyết định, có hiệu từ đầu Tháng Giêng, 2013, đã được nhà cầm quyền tỉnh Hải Nam thông qua hôm Thứ Ba, 27 Tháng Mười Một, cho quyền cảnh sát biên phòng leo lên tàu nước ngoài “xâm phạm bất hợp pháp vùng biển chủ quyền” hoặc ra lệnh cho những tàu đó “hoặc đổi hướng hoặc ngừng chạy.”
Lập tức, nhiều nước liên quan đến biển Ðông đã đả kích mạnh mẽ cái “quyết định” ngang ngược này. Tổng thư ký sắp mãn nhiệm của ASEAN, Tiến Sĩ Surin Pitsuwan, cảnh cáo hành động leo thang gây hấn này có thể sẽ dẫn đến xung đột.
Việc loan báo xét tàu nước ngoài “xâm phạm” của Bắc Kinh diễn ra trong khi dư luận các nước đang phẫn nộ với cái hình bản đồ biển Ðông với “Lưỡi Bò” in trên hộ chiếu của người Trung Quốc.
Sự mù mờ của quyết định lục soát tàu ngoại quốc ở các vùng biển nếu trong phạm vi 12 hải lý của đường cơ sở (biển) với đất liền hay thế nào, không thấy quyết định đó nói ra.
Hiện Việt Nam vẫn luôn luôn tuyên bố chủ quyền lãnh thổ đối với cả hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa và các vùng biển chung quanh “với các bằng chứng lịch sử và pháp lý không thể tranh cãi.” Nhưng quần đảo Hoàng Sa đã bị Trung Quốc đánh chiếm năm 1974 và đến năm 1988 thì Bắc Kinh xua tàu tới cướp một số bãi đá ngầm và đảo nhỏ ở Trường Sa.
Trong bản tin của WSJ, ông Ngô Sĩ Tồn (vừa là giám đốc Sở Ngoại Vụ tỉnh Hải Nam vừa là viện trưởng Viện Nghiên Cứu Biển Nam Hải) nói rõ hẳn là “mục đích chính là đối phó với các tàu đánh cá của Việt Nam hoạt động gần đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa” (mà Bắc Kinh gọi là Vĩnh Hưng đảo thuộc Tây Sa quần đảo).
Ông cũng nói cảnh sát biên phòng Trung Quốc sẽ lục soát và trục xuất những tàu nào xâm phạm vào bên trong đường cơ sở (biển) 12 hải lý. Năm 1996, Bắc Kinh đã loan báo đường cơ sở biển 12 hải lý tại quần đảo Hoàng Sa vì đã cướp trọn rồi, nhưng với quần đảo Trường Sa thì còn vướng nhiều nước khác tranh chấp và cũng chỉ mới cướp được ít bãi đá ngầm nên vẫn chưa dám tuyên bố.
“Ðối với những đảo mà đường cơ sở biển chưa được loan báo vì không thể định nghĩa bề rộng của lãnh hải, vấn đề trên không tồn tại,” ông Ngô Sĩ Tồn nói. “Thế giới bên ngoài không nên phản ứng quá độ về sự nhắc nhở của quy định hoặc hoặc suy luận quá nhiều, hoặc ai đó đưa ra giải thích một chiều hay bóp méo.”
Thật ra, suốt nhiều năm nay, ngư dân Việt Nam đã vô cùng điêu đứng khi khai thác hải sản gần quần đảo Hoàng Sa. Rất nhiều tàu ngư dân Việt Nam đã bị tàu tuần Trung Quốc đâm chìm hoặc bắt giữ, kéo về đảo Phú Lâm đòi tiền chuộc. Không ít ngư dân Việt Nam đã mất nghiệp vì bị Trung Quốc cướp mất tàu.
Hàng năm, Bắc Kinh còn ngang ngược ra lệnh cấm đánh cá trên biển Ðông từ giữa Tháng Năm đến đầu Tháng Tám, mùa đánh cá chính của ngư dân Việt Nam.