Nguyễn Phi Phượng được biết đến là một trong hai nữ tiếp viên đầu tiên của hàng không Việt Nam, cũng là người từng vinh dự có mặt trên rất nhiều chuyến bay của Hồ Chủ tịch. Hơn 50 năm đă trôi qua, những kí ức về vị lănh tụ trang nghiêm, đức độ mà gần gũi, giản dị vẫn sống nguyên vẹn trong bà...
|
Ảnh chụp Bác, đồng chí Vũ Ḱ và Phi Phượng trên một chuyến chuyên cơ |
Vị khách đặc biệt
Nguyễn Phi Phượng năm nay đă ngoài 70, nhưng bà c̣n nhạy bén, trẻ trung. Về những chuyện xưa, bà kể rất rơ ràng, mạch lạc như chuyện mới hôm qua. Trong ngôi nhà nhỏ ở khu sân bay Tân Sơn Nhất, treo trang trọng trên tường và trong tủ kính là những bức ảnh chụp cùng Bác trên những chuyến bay. Hồi ấy, Hồ Chủ tịch đă ngoài 70 nhưng c̣n rất tinh anh, ánh mắt c̣n sáng, nụ cười c̣n tươi, đôn hậu...
"Năm 16 tuổi, tôi đang học tại trường Chu Văn An, Hà Nội th́ được Bộ Công an đến trường tuyển đi làm tiếp viên hàng không. Ngành hàng không hồi ấy c̣n sơ khai, nhân viên ngành thiếu thốn, cực khổ lắm chứ không như bây giờ. Có khi trước giờ bay, tổ lái c̣n ăn cơm độn ḿ. Nhưng chính trong những ngày gian khổ ấy, tôi đă được gặp Bác..." - bà Phi Phượng kể lại.
"Lúc mới nghe cấp trên báo ḿnh được vinh dự có mặt trong tổ lái chuyên cơ chở Bác đi Trung Quốc ngày 2/11/1960, tôi vừa bất ngờ, lại vừa hồi hộp, lo lắng đến không ngủ được. Lo rằng với một vị lănh tụ, ḿnh phục vụ như thế nào cho tốt, lo bao sơ suất xảy ra sẽ khiến Bác phiền ḷng... Nhưng khi gặp Bác rồi, tôi mới thấy những lo lắng của ḿnh là hăo huyền. Người ta kể rất nhiều câu chuyện về Bác, nhiều người c̣n bảo đó gần như là huyền thoại. Nhưng những ai từng bên cạnh Người sẽ hiểu rằng những chuyện kể ấy không được thần thoại hoá, thậm chí c̣n chưa phản ánh hết nhân cách của Người, một vị lănh tụ gần gũi, giản dị đến lạ lùng. Trước Bác, tất cả chúng tôi cảm thấy ḿnh không phải là những tiếp viên, phi công phục vụ cho Người mà là những đứa con, đứa cháu của vị cha già kính yêu..."
|
Phi Phượng thời là tiếp viên đầu tiên của Hàng không Việt Nam |
Bà Phi Phượng, thời ấy c̣n là cô nữ sinh (vừa làm tiếp viên vừa đi học) chưa tṛn 18 tuổi, trong sáng, hiền hậu và nhiệt thành nên rất được Bác yêu mến. Trong những chuyến bay, Bác đều ngồi hỏi han Phi Phượng chuyện gia cảnh, chuyện học hành. Biết Phi Phượng vừa đi làm vừa đi học, Bác dặn ḍ: "Học như thế vẫn chưa đủ đâu, cháu phải học thêm để sau này c̣n tiếp xúc rộng răi với bên ngoài. Việc học là việc suốt đời, Bác bây giờ vẫn c̣n phải học cháu ạ". Lời của Người đă ghi khắc vào tâm khảm non nớt của cô nữ sinh, khiến cô quyết chí, ngày ở sân bay Gia Lâm, đêm đêm đạp xe, hôm không có xe th́ đi bộ vào trung tâm Hà Nội mà học bổ túc, học nâng cao. Sau này, khi chuyển qua pḥng vé, Phi Phượng vẫn miệt mài học tập để nhuần nhuyễn cả ba ngoại ngữ Anh, Pháp, Nga.
Đau đáu với miền Nam
"Bác luôn nghĩ đến mọi người chung quanh trước khi nghĩ đến ḿnh. Trong chuyến bay đến các nước, sau khi Bác yên vị ở nhà khách, vẫn thường bảo anh Vũ Kỳ (Thư kí của Bác) gọi điện sang khách sạn hỏi thăm từng người trong tổ lái xem ăn ở thế nào, có khoẻ không. Tôi cảm động nhất là ḿnh chỉ là một tiếp viên, thế mà Bác thương quư cho tôi ở cùng nhà khách các nước với Bác và các đồng chí lănh đạo. Đi thăm thú các nơi, Bác cũng cho tôi đi theo. Tôi nhớ măi, cứ đến nơi nào, Bác cũng dặn tôi: Cháu nhớ chuẩn bị nhiều kẹo nhé. Kẹo ấy Bác dành để gặp trẻ em th́ phát cho các cháu, gặp người già th́ biếu. Bác rất quan tâm, yêu quư người già và trẻ em. Và, Bác đến đâu cũng được người già quư trọng, trẻ em quấn quưt, yêu mến..." - bà Phi Phượng bồi hồi nhớ.
Bà Phi Phượng cũng c̣n nhớ rằng, Bác Hồ không thích ăn cao lương mỹ vị mà chỉ thích những món ăn quê nhà như canh chua cá quả. Bác dậy rất sớm, và mỗi chuyến đi xa, Phi Phượng đều hiểu thói quen để sáng sáng pha cho Bác một cốc cà phê nóng. Bác ăn mặc lịch sự mà đơn giản, chưa bao giờ Phi Phượng thấy Bác mặc comple, đi giày tây, chỉ có bộ kaki và đôi dép cao su...
Năm 1964, Phi Phượng lập gia đ́nh, bà nghỉ bay trong nỗi tiếc nuối tưởng rằng sẽ không c̣n được gặp người cha già kính yêu. Hồi ấy, gia đ́nh nhỏ của bà thuê nhà ở ngoại thành Hà Nội, c̣n rất vất vả. Một ngày, bà đi làm về, chợt nghe con chạy ra bảo: “Mẹ ơi, có ông nào như ở nhà quê lên đến nhà ta thăm mẹ.” Bà vào nhà, th́ gặp ngay ông... Vũ Kỳ. Phải nói rằng phong thái giản dị của Bác ảnh hưởng sâu sắc đến những người sống gần Bác nên ông Vũ Kỳ đến nhà, bị nhầm là... nhà quê. Hoá ra, Bác phái ông Vũ Kỳ đi xem t́nh h́nh gia đ́nh cô Phi Phượng sống ra sao.
Ông Vũ Kỳ c̣n ra tận sau bếp xem nhà Phi Phượng ăn uống thế nào để về "báo cáo" Bác. Đó cũng là một phần trong chuyến khảo sát cuộc sống người dân nghèo Hà Nội mà Bác thường bảo người thư kí Vũ Kỳ đi khi Bác không có thời gian. Rồi thi thoảng, Phi Phượng vẫn được Người bảo ông Vũ Kỳ gọi đến nhà sàn Bác chơi, hay cùng cả gia đ́nh vào Phủ Chủ tịch xem phim với Bác và các vị lănh đạo...
|
Bà Phi Phượng hiện nay |
"Tôi nhớ rằng, trong những lần bay, những cuộc tṛ chuyện, Bác luôn đau đáu về miền Nam ruột thịt. Bác bảo tôi nấu những món ăn của miền Nam, hát những bài hát của miền Nam. Miền Nam yêu dấu mà Bác luôn mong ngóng, hướng về, luôn day dứt miền Nam chưa được giải phóng... Ngày Bác mất, tôi đamg chạy xe đạp ngoài phố. Bỗng mọi người rộ lên, tin nghe qua radio Bác mất rồi, tôi muốn khuỵu xuống. Rồi mọi người chung quanh, bất kể quen lạ, ôm lấy nhau mà khóc nức nở. Cảm xúc tiếc nuối, ngậm ngùi ấy c̣n quay lại với tôi lần nữa, vào ngày thống nhất đất nước 30/4/1975. Trước niềm vui giải phóng, tôi chợt thấy thiếu trọn vẹn, thấy ḷng chùng xuống: Giá mà Bác kính yêu c̣n sống để thấy ngày miền Nam ruột thịt của Người được giải phóng. Giá mà Bác có mặt trong ngày vui này..." - nước mắt chực rơi trên khuôn mặt c̣n nhiều nhan sắc của Phi Phượng.
Giờ đây, bà Phi Phượng sống cùng con cháu ḿnh trong một căn nhà đầm ấm. Bà tham gia sôi nổi các hoạt động, phong trào địa phương, tham gia Hội Cựu chiến binh, Hội Phụ nữ, các công tác từ thiện xă hội với những bằng khen và sự nể trọng của các lớp con cháu. Cả đời bà học theo gương Bác, luôn trau dồi và phấn đấu. Các con bà cũng kế thừa những điều ấy.
Bà Phi Phượng kể, lần cùng tổ lái đưa Người thăm Trung Quốc, các em thiếu nhi bên ấy tặng Người chiếc khăn quàng đỏ, Bác đă tặng cho Phi Phượng với lời dặn, nhớ quàng lên vai các con của cháu. Chiếc khăn quàng ấy, lần lượt được quàng lên cổ hai người con của bà thuở thiếu thời. Giờ đây, nó nằm ở Bảo tàng Hàng không Việt Nam, như một phần của kí ức bất hủ về Hồ Chủ tịch kính yêu…/.
Ngọc Mai