Câu chuyện thú vị về giá Coca-Cola

Sự biến động liên tục của giá cả vốn được xem là một quy luật kinh tế. Nhưng đã có một thời gian kéo dài suốt 70 năm kể từ khi nước giải khát Coca-Cola ra đời, giá của một chai nước giải khát này cố định ở mức 5 xu Mỹ/chai. Vì sao?

Trang Planet Money cho biết, năm 1886, giá của một chai Coke là 5 xu. Suốt những năm 1900, đến năm 1915, rồi năm 1930, mức giá này không hề thay đổi. Trên thực tế, trong suốt 70 năm kể từ khi chai Coke đầu tiên được bán, giá của loại nước giải khát này không hề suy suyển.

Trong khoảng thời gian đó, 3 cuộc chiến tranh xảy ra, Đại suy thoái ập đến, rồi hàng trăm đối thủ cạnh tranh nổi lên. Những tất cả đều không làm cho giá Coke thay đổi. Nguyên nhân đằng sau sự “bất động” về giá này của Coke trong một thời gian dài như vậy có thể khiến nhiều người tò mò.

Vào năm 1899, Chủ tịch của hãng Coca-Cola nhận được chuyến ghé thăm đầy bất ngờ của hai vị luật sư. Khi đó, Coke đang được bán từ các thùng chứa có vòi, nhưng hai vị luật sư này quan tâm tới một ý tưởng mới là bán Coke trong chai. Thứ họ muốn là mua lại quyền đóng chai cho Coca-Cola.

Chủ tịch Coca-Cola khi đó không để tâm tới chuyện đóng chai. Vì thế ông đã thỏa thuận với hai vị luật sư rằng, ông sẽ để cho họ bán Coke đóng chai, và ông sẽ bán nước giải khát cho họ để họ đóng thành chai. Theo thỏa thuận giữa hai bên, các vị luật sư sẽ được mua nước giải khát của Coca-Cola ở mức giá cố định, mãi mãi.

Ông Andrew Young, chyên gia kinh tế thuộc Đại học West Virginia, cho rằng, Chủ tịch Coca-Cola khi đó có thể đã ký bản hợp đồng trên chỉ để hai vị luật sư nhanh chóng “biến đi”. “Bất cứ khi nào xuất hiện hai luật sư trong văn phòng của bạn, có lẽ bạn đều muốn họ đi sớm”, ông Young nói.

Sau đó, thị trường nước giải khát đóng chai đã cất cánh, còn Coca-Cola thì bị ràng buộc bởi thỏa thuận với hai vị luật sư. Nếu các nhà đóng chai hoặc một cửa hiệu nào đó có tăng giá bán một chai Coke, thì Coca-Cola cũng chẳng lợi lộc gì.

Bởi vậy, rất có thể Coca-Cola đã muốn giữ giá Coke ở mức 5 xu/chai để bán được càng nhiều hàng càng tốt cho các nhà đóng chai. “Điều Coca-Cola có thể làm là quảng cáo khắp toàn quốc với thông tin nổi bật là về cơ bản, Coke có giá 5 xu/chai”, ông Yong nhận định.

Coca-Cola không thể in mức giá 5 xu lên chai Coke, nhưng hoàn toàn có thể tung ra một chiến dịch quảng cáo lớn với nội dung “hãy uống Coca-Cola, chỉ với 5 xu”. “Một khi những quảng cáo này xuất hiện khắp nơi và in sâu vào tâm trí mọi người, khó ai có thể tăng giá Coke được nữa”, giáo sư kinh tế Daniel Levy thuộc Đại học Emory ở Atlanta nhận xét.

Hợp đồng giữa Chủ tịch Coca-Cola và các nhà đóng chai cuối cùng cũng được đàm phán lại. Nhưng giá của Coke vẫn đứng ở mức 5 xu/chai. Và lý do nằm ở một trở ngại khác là chiếc máy bán hàng.

Những chiếc máy bán Coca-Cola đã được làm ra chỉ để nhận đồng xu 5 xu. Theo giáo sư Levy, của Coca-Cola đã tính tới chuyện chuyển đổi máy bán hàng để tiếp nhận đồng 10 xu. Nhưng tăng gấp đôi giá bán Coke sẽ không ổn, nên họ muốn một mức giá vừa phải hơn.

Bởi vậy, Coca-Cola đã đề nghị Bộ Tài chính Mỹ phát hành đồng 7,5 xu. Có lúc, thậm chí Chủ tịch Coca-Cola đã đề nghị Tổng thống Eisenhower giúp đỡ, nhưng không thu được kết quả.

Về sau, lạm phát tăng đã dần đặt dấu chấm hết mức giá 5 xu của Coke. Từ cuối những năm 1940, nguyên vật liệu đầu vào tăng giá khiến một số cửa hiệu đã bán Coke với giá 6 xu/chai. Mức giá 5 xu/chai của Coke chính thức rơi vào dĩ vãng từ năm 1959.

Như vậy, giá bán của Coke đã không đổi ở mức 5 xu/chai trong suốt 70 năm. Nhưng chuyên gia Young cho rằng, mức đó không hề là một chuyện tệ hại đối với Coca-Cola. Chính nhờ vậy mà Coke có mặt ở khắp nơi trên thế giới ngày nay. Vì không thể tăng giá, nên Coca-Cola chỉ làm được một điều duy nhất mà họ có thể là bán càng nhiều Coke càng tốt.

Phương Anh
Theo Planet Money