Liên tiếp trong thời gian gần đây, trên nhiều địa phương trong cả nước xảy ra nhiều "sự cố" liên quan đến lực lượng công an xă. Có ư kiến c̣n cho rằng đă đến lúc phải nh́n nhận lại tŕnh độ của lực lượng này.
Tiếng chuông cảnh tỉnh
Không ai phủ nhận vai tṛ của công an xă (CAX) trong việc xây dựng và thực hiện phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc ở cấp cơ sở. Song, liên tiếp trong thời gian gần đây, trên nhiều địa phương trong cả nước, liên tiếp xảy ra nhiều vụ do CAX "ra tay" một cách quá mức đối với những người vi phạm hoặc nghi là vi phạm pháp luật. Điều này đang gióng lên hồi chuông báo động trong khâu tuyển chọn, đào tạo lực lượng này.
Lực lượng CAX đang rất cần được "nâng cấp" về nhiều mặt
Sự việc gây xôn xao dư luận suốt những ngày qua khiến hàng trăm hộ dân thuộc các xă Tiên Minh và Quang Phục (Tiên Lăng, Hải Pḥng) như "đang ngồi trên đống lửa" trước sự xuất hiện của một đối tượng "yêu râu xanh" gây ra hàng loạt vụ sàm sỡ, dâm ô với nữ sinh ở địa phương. Lo lắng và bất b́nh, sau nhiều ngày mai phục, chiều 3/11/2012, người dân đă tổ chức vây bắt được một đối tượng được cho là thủ phạm khiến họ mất ngủ bấy lâu.
Sau khi đưa về cơ quan công an, bị các nạn nhân nhận diện, đối tượng đă phải khai tên là Vũ Văn Quỳnh, hiện đang công tác trong lực lượng công an. Sau 3 ngày tập trung điều tra, chiều 6/11/2012, cơ quan cảnh sát điều tra công an TP.Hải Pḥng đă ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam đối với nguyên thượng sỹ Vũ Văn Quỳnh (SN 1989, quê ở xă Hùng Thắng, huyện Tiên Lăng, TP.Hải Pḥng) về tội dâm ô với trẻ em.
Trước đó, giám đốc công an TP.Hải Pḥng đă ra quyết định tước danh hiệu công an nhân dân đối với Vũ Văn Quỳnh.
Gần đây nhất cũng phải kể đến câu chuyện buồn về cái chết của ông Nguyễn Mậu Thuận hôm 30/8/2012 tại trụ sở CAX Kim Nỗ (huyện Đông Anh, Hà Nội) sau khi ông được CAX này mời lên trụ sở làm việc v́ có liên quan đến một vụ xô xát, tranh chấp với người hàng xóm. Khi người nhà ông Thuận có mặt tại trụ sở th́ đă thấy ông Thuận nằm sóng sượt trên giường, tay chân lạnh ngắt, tim ngừng đập, trên người có nhiều vết sưng, bầm, các cổ tay, cổ chân c̣n hằn dấu của c̣ng sắt.
Trước sự phẫn nộ của người dân, ngày 31/8, công an huyện Đông Anh đă khởi tố vụ án cố ư gây thương tích gây hậu quả chết người, đồng thời bắt giữ những người liên quan gồm Hoàng Ngọc Tuyên - Phó Trưởng CAX Kim Nỗ; Nguyễn Trọng Kiên, Đoàn Văn Tuyến, Hoàng Ngọc Thức đều là công an viên (CAV) của xă này để phục vụ công tác điều tra.
Câu chuyện xảy ra ở CAX Kim Nỗ chưa kịp lắng xuống th́ mới đây, đêm 29/9/2012, tại Yên Bái, trưởng công an một xă lại dùng súng truy đuổi và bắn vào người học sinh. Em Hoàng Thị Tú (học lớp 11, ngụ thôn 7, xă Trúc Lâu, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái) vẫn chưa hết hoảng sợ khi nhớ lại cái đêm mà em bị trưởng CAX nă đạn vào chân: Đêm đó khi đang trên đường dự lễ sinh nhật trở về nhà, Tú cùng hai người nữa đi trên một xe máy, đầu không đội nón bảo hiểm th́ bỗng có một xe chạy từ phía sau vượt lên gí súng vào đầu Thọ (người cầm lái) rồi quát tháo ầm ĩ. Ngỡ ḿnh gặp cướp, Thọ vội rồ ga tháo chạy. Sau đó th́ có hai tiếng súng nổ, Tú có cảm giác dưới chân ḿnh ươn ướt, nh́n xuống thấy máu ra lênh láng. Sau khi gia đ́nh đến, Tú mới hay ḿnh bị trúng đạn của ông trưởng CAX Trịnh Văn Hiếu...
Ngay lập tức, Tú được người nhà đưa đến bệnh viện Hữu Nghị 103 để cấp cứu. Chiều 30/9/2012, các bác sỹ bệnh viện này đă tiến hành phẫu thuật, gắp viên đạn cao su ở trong chân Tú ra… Ngay sau khi xảy ra sự việc trên, trưởng công an Hiếu đă phải làm bản tường tŕnh với cấp trên. Được biết, việc kiểm tra giao thông trên tuyến quốc lộ 70 (đoạn qua Yên Bái) cũng không thuộc thẩm quyền của CAX.
Trước đó, trên cả nước cũng xảy ra nhiều sự việc tương tự với kết quả hàng loạt cán bộ CAX bị đ́nh chỉ công tác hoặc bị khởi tố v́ những việc làm gây hậu quả nghiêm trọng. Điển h́nh là trường hợp ông Huỳnh Ngọc Sanh, trưởng CAX Xuân Quang (huyện Đồng Xuân, Phú Yên) bị kỷ luật đ́nh chỉ công tác và cách chức Đảng ủy viên v́ có liên quan đến vụ đánh anh Trương Ngọc Lợi (SN 1993, trú tại thôn Thạnh Đức, xă Xuân Quang 3) vào tối 26/6/2012. Tiếp đó là trường hợp ông Nguyễn Văn Xệ (Phó CAX Tân Phú, huyện Thới B́nh, Cà Mau) cũng bị đ́nh chỉ công tác để làm rơ sơ suất trong lúc thi hành công vụ để đạn súng cao su găm vào bụng anh Trần Thanh Tuấn (người trong xă - PV).
Ngày 7/8/2012, cơ quan CSĐT công an tỉnh B́nh Phước đă khởi tố vụ án, khởi tố bị can, cho tại ngoại đối với Nguyễn Văn Thanh (đại úy, Trưởng công an xă Tiến Thành, thị xă Đồng Xoài) về tội đánh bạc sau khi Thanh bị bắt quả tang đang sát phạt cùng 3 giám đốc doanh nghiệp trên địa bàn.
Thiếu tướng Nguyễn Đ́nh Thuận - cục trưởng cục Xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc - bộ Công an
Bịt lỗ hổng: Cách nào?
Sau một loạt vụ việc CAX có những hành vi vượt quá quyền hạn trong khi thi hành nhiệm vụ, không ít người phải giật ḿnh khi biết rằng, tiêu chuẩn để được tuyển chọn vào lực lượng CAX quá thấp; thậm chí, theo quy định của pháp luật, có nơi chỉ cần học xong chương tŕnh tiểu học cũng có thể trở thành trưởng CAX.
"Đối với miền núi, vùng sâu, vùng xa không có đối tượng tuyển chọn có đủ tiêu chuẩn học vấn theo quy định th́ tŕnh độ học vấn của trưởng CAX, phó CAX và CAV có thể thấp hơn nhưng cũng phải là người đă học xong chương tŕnh tiểu học trở lên" (Nghị định 73/2009/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh CAX).
Cho ư kiến về việc này, ông Nguyễn Du Tân, phó chủ tịch UBND xă Vĩnh Quỳnh (Thanh Tŕ, Hà Nội) cho hay: "Phần lớn CAX hiện vẫn chưa được chuẩn hóa về mặt chuyên môn, nghiệp vụ. Giờ lại giao cho họ thêm quyền sử dụng vũ khí nữa, tôi e là không ổn. Thực tế, một số nơi dù chỉ được sử dụng gậy cao su, dùi cui điện mà có khi c̣n nảy sinh chuyện này, chuyện kia phức tạp lắm".
Thượng tá Nguyễn Đ́nh Thế, phó trưởng Công an huyện Thanh Tŕ (Hà Nội) không ngại ngần khi nh́n thẳng vào thực tế: Vấn đề căn bản nằm ở khâu quản lư, sử dụng lực lượng này, v́ hiện nay từ huyện cho tới cấp ủy chính quyền cơ sở có nơi, có lúc vẫn c̣n buông lỏng quản lư. Do vậy, cần phải quản lư sát sao hơn nữa, đồng thời thường xuyên giám sát, phê b́nh, nhắc nhở công việc của lực lượng công an xă. Nếu sai phạm không được chỉ ra một cách nghiêm túc để họ thấy quyền hạn của ḿnh đến đâu th́ mới hạn chế được t́nh trạng lạm quyền khi thi hành công vụ.
Thượng tá Bùi Quang Vũ, trưởng Khoa nghiệp vụ Quản lư Hành chính về trật tự xă hội (trường trung cấp Cảnh sát nhân dân I - bộ Công an) cho rằng: "Nh́n chung mức độ quan tâm của các địa phương dành cho công tác đào tạo CAX vẫn c̣n hạn chế, do c̣n nhiều khó khăn về nguồn kinh phí, định biên. Tôi đă chứng kiến, có nơi có bí thư Đoàn xă, chủ nhiệm Hợp tác xă hay thậm chí có nơi, một anh kế toán xă không hề có chuyên môn, nghiệp vụ ǵ về lĩnh vực pháp luật, an ninh trật tự cũng được điều sang làm Trưởng, Phó CAX. Nếu không được đào tạo, bồi dưỡng đến nơi đến chốn th́ nguy cơ CAX mắc sai phạm trong công tác là rất cao".
Với kinh nghiệm nhiều năm làm công tác đào tạo, ông Vũ lưu ư, các địa phương cần cân nhắc trong quá tŕnh quản lư, sử dụng, luân chuyển những cán bộ CAX và lực lượng dự nguồn đă qua đào tạo ở tŕnh độ trung cấp. Bởi không dễ ǵ có được một cán bộ có tŕnh độ, chuyên môn đủ khả năng đáp ứng yêu cầu của công tác bảo vệ an ninh trật tự tại địa bàn nông thôn trong bối cảnh mà chế độ, chính sách dành cho lực lượng này c̣n nhiều hạn chế, bất cập như hiện nay.
Trần Quyết