Nguyễn Văn Trường nổi danh với quần thể hang động Tràng  An và chùa Bái Đính. Nhưng anh là một đại gia kín tiếng, giản dị, ăn  chay trường từ nhiều năm nay.  
                             |          
                      | Chùa Bái Đính. Ảnh: Trần Thanh.  |          
      
  
1.Tôi hỏi: Anh ăn chay v́ sức khỏe hay  v́ thi công chùa Bái Đính? Anh cười hiền: “Tôi chỉ là một phật tử nhưng  cũng ngộ ra nhiều. Tôi ăn chay v́ thấy thứ đồ ăn ấy hoàn toàn thay thế  được thực phẩm thông thường và hợp với ḿnh”.
  
Dưới ṭa Tam Thế của chùa Bái Đính có hẳn một nhà ăn  chay to uỳnh, rộng thoáng, có thể phục vụ cùng lúc hàng trăm người. Đồ  ăn bày theo dạng buffet. Cạnh đó bày bán hàng thủ công mỹ nghệ của Ninh  B́nh: tranh thêu Văn Lâm, tràng hạt đá, ṿng đá Ninh Vân…
 
Nhân viên khách sạn Hoa Lư lắm lúc thấy tôi sốt ruột  đợi anh, bảo: “Anh cứ ăn trước, sếp em không dùng những thứ này. Tối nào  anh ấy cũng qua đây ăn cơm chay rồi mới về nhà”. Có lúc hơn 21 giờ tài  xế mới đỗ xịch chiếc Lexus (hồi trước các đại gia ở Ninh B́nh đều đi  Prado, sau đó lại đồng loạt chuyển sang Lexus), trả anh xuống sảnh khách  sạn. Lúc đó anh mới được ăn tối. 
 
Nhưng 8 giờ sáng hôm sau, Trường đă dậy, lượn một ṿng  từ khách sạn, cà phê Hoa Lư, sang khu văn pḥng. Khu văn pḥng vốn là  trụ sở của Sở Nông nghiệp- Phát triển nông thôn Ninh B́nh. Khu nhà sau  núi Dục Thúy là trụ sở của Sở Du lịch Ninh B́nh. 
 
Khách sạn Hoa Lư trước kia do Sở Du lịch khai thác.  Nay, cả ba công tŕnh trên đều đă được tỉnh giao cho doanh nghiệp Xuân  Trường. Tất cả đều có đường nét hơn sau khi Xuân Trường nhận về tút tát  lại. Khách sạn Hoa Lư to nhất tỉnh trước đây tôi chứng kiến rất hiếm  khách tây chịu qua đêm, nay th́ nườm nượp. 
 
Hồ nước quanh núi Dục Thúy cũng được Xuân Trường xây  kè, cải tạo, trông thơ mộng hẳn lên. Núi Non Nước (Dục Thúy Sơn)  -  thắng cảnh đă đi vào thơ Nguyễn Trăi - bỗng trở thành một điểm đến mới  cho du khách ngay giữa thành phố. 
 
2. Có quần thể hang động Tràng An và  chùa Bái Đính, bản đồ du lịch của Ninh B́nh bỗng thay đổi hẳn. Từ chỗ  chỉ có Tam Cốc - Bích Động, nhà thờ đá Phát Diệm, rừng quốc gia Cúc  Phương, Vân Long- kênh Gà, nay Bái Đính và Tràng An lại đứng đầu bảng về  lượt người tham quan dù chưa hoàn thành. Từ chỗ không có khách lưu trú,  nay lượng khách nghỉ đêm tại khách sạn tăng lên đáng kể, v́ riêng thăm  thú Tràng An và Bái Đính đă mất trọn một ngày. 
 
Niềm vui lớn nhất của Trường đại gia là hàng ngàn người  dân Gia Viễn quê anh có việc làm, thu nhập ổn định khi quần thể hang  động Tràng An và khu du lịch tâm linh chùa Bái Đính đi vào hoạt động.  Chèo đ̣, chạy xe ôm, bán hàng, chụp ảnh. Những thứ việc đó ở Bái Đính và  Tràng An thu nhập gấp 10 lần trồng lúa.
 
Trường ít nói, và không bao giờ chịu để báo chí chụp  ảnh, trừ lúc chẳng thể đặng đừng. Phần lớn tôi phải chụp lén, chụp vội,  khi anh và các nhà sư đưa Ngọc xá lợi Phật từ Ấn Độ về Việt Nam được Phó  Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan đón tại sân bay, khi anh đứng lẫn trong  các bậc tăng ni làm lễ cầu an tại Bái Đính, hoặc khi anh buộc phải lên  sân khấu nhận kỷ lục VN cho nghi lễ cung nghinh Ngọc xá lợi lớn nhất VN,  ngôi chùa nhiều xá lợi Phật nhất VN. 
 
Đợt đón Ngọc xá lợi, Trường đích thân sang Ấn Độ. Ở Nội  Bài, anh đă sắp xếp thuê 3 chiếc xe Limousine, Hummer, Lincoln để chở  xá lợi và cao tăng về Ninh B́nh. Ai cũng biết, Ngọc xá lợi làm tăng tính  thiêng và tăng thanh danh cho ngôi chùa.
 
Nhưng ít ai biết, bất cứ việc nào có lợi cho di sản và  du lịch ở Ninh B́nh, Trường đều sẵn sàng làm. Hội thảo về cố đô Hoa Lư,  lễ hội, hội nghị xúc tiến, anh âm thầm đứng sau tài trợ.  
  
                             |          
                      | Chuông khổng lồ ở Bái Đính.  |          
      
  
3.Trường rất quyết liệt trong công  việc, kể cả bạn bè anh cũng không thỏa hiệp. Doanh nghiệp bạn xin tham  gia thi công một đoạn trong cả con đường mà Xuân Trường trúng thầu. Gần  Tết, doanh nghiệp này có nguy cơ không hoàn thành đúng cam kết. Trường  gọi điện, nói thẳng: Anh không làm xong được th́ ra khỏi chỗ đó ngay.  Tết hay lễ cũng thế thôi.
 
Quyết liệt với công việc, với lời hứa. Nhưng chất của  Trường là thuần hậu, dường như anh không bao giờ muốn chạm đến cái  ngưỡng cuối cùng trong xử thế. Thân ai, cũng không thân quá. Muốn ép ai,  cũng không ép người ta đến đường cùng (dù anh đúng). Có dạo, tôi t́m  hiểu về loạt dự án xi măng bao quanh thành phố du lịch. 
 
Thành phố Ninh B́nh, theo quy hoạch vùng đồng bằng Bắc  bộ đă phê duyệt, đến năm 2020 sẽ mang tên Hoa Lư và trở thành một trung  tâm du lịch của đồng bằng sông Hồng. Thế mà đua nhau mọc lên nhan nhản  nhà máy xi măng gần Tam Cốc, gần làng thêu Văn Lâm, gần hang động Tràng  An. Lạ thật. 
 
Trường gật đầu: Tỉnh và một số lănh đạo cấp cao cũng  đang bức xúc việc này. Nhưng em viết kheo khéo thôi nhé. Kẻo động vào  người thân của anh Hùng (Đinh Văn Hùng – nguyên Bí thư Tỉnh ủy Ninh  B́nh, sau đó bị kỷ luật thôi chức). Anh Hùng cũng đang khó xử. Ḿnh  đúng, nhưng gây buồn cho người quen biết, mà lại là lănh đạo cao nhất  tỉnh, th́ ḿnh cũng khổ tâm.
  
                             |          
                      | Ba pho tuợng đồng ở ṭa Tam Thế, mỗi pho nặng 50 tấn.  |          
      
 
 4.Nhà Trường nằm trên đường Xuân  Thành. Nhà kiêm luôn trụ sở doanh nghiệp. Người dân quanh đó cười bảo:  “Anh Trường th́ chẳng biết có bao nhiêu nhà”. Hai người con của Trường  được cho đi học ở Anh quốc từ nhỏ. Trong nhà c̣n lại anh và vợ cùng cô  giúp việc. Mỗi năm Trường sang Anh thăm con dăm ba lần. 
 
Anh Dung- Giám đốc Sở GD&ĐT Ninh B́nh b́nh luận: Ở  đâu không biết, chứ ở Ninh B́nh tôi thấy hai đại gia Xuân Trường và Xuân  Thành đều chú ư chuyện học hành của con cái. Anh Thành (doanh nghiệp  xây dựng Xuân Thành) học với tôi, 7 đứa con của anh ấy đều học đến nơi  đến chốn, có công việc độc lập không nhờ tiền và tiếng của bố. 
 
Xuân Thành tài trợ xây nhà thờ Thiên chúa giáo ở thành  phố Ninh B́nh, c̣n Xuân Trường đảm nhận thi công chùa Bái Đính ở Gia  Viễn. Xuân Thành đă vươn ra một số tỉnh thành, c̣n Xuân Trường vẫn tập  trung chủ yếu ở mảng xây dựng trong tỉnh. 
 
Cùng với chùa Bái Đính, hang động Tràng An, Xuân Trường  đă trúng thầu và đang thi công nhiều công tŕnh khác. Ninh B́nh đă phê  duyệt dự án quảng trường Đinh Tiên Hoàng rộng 60ha, và doanh nghiệp  trúng thầu không ai khác chính là Xuân Trường.
 
Có lần tôi bảo: Anh làm nhiều quá nên phân tán máy móc,  nhân lực. Đường 10 làm măi không xong, nắng th́ bụi, mưa th́ lầy, người  dân huyện Yên Khánh và Kim Sơn khổ lắm. 
 
Trường không giận, chỉ trầm ngâm: Bái Đính là công việc  lớn nhất trong đời tôi, phải tập trung thôi. Đường 10 đúng là ậm ạch về  tốc độ, nhưng chủ yếu do vài ba hộ dân không chịu di dời. Trong năm nay  sẽ hoàn thiện nâng cấp mở rộng đường 10.
 
5.Đêm. Khách ở Bái Đính đă văn. Gió  lộng thổi trên những hồ nước rừng cây Gia Sinh - Gia Viễn. Tôi nh́n lên  những tượng Phật uy nghi, những đầu đao cong vút của ṭa Tam Thế, Pháp  Chủ, Quan Thế Âm Bồ Tát giữa nền trời đen thẫm, hai hàng la hán 500 vị  500 vẻ mặt con người. 
 
Có thể đi qua hai hàng la hán ấy hàng ngàn lần, nhưng  không phải ai cũng trải nghiệm được đủ sắc thái của con người trong cuộc  đời mênh mông mà hữu hạn. Có lẽ, để có một cái tâm an tĩnh khi đi chùa,  chính là lúc này. 
 Tôi gọi cho Trường. Anh đang nằm viện, điều trị bệnh về  đường hô hấp. Nhiều lần anh ốm, nhưng có khách quan trọng đến, anh vùng  dậy chạy đi ngay, thậm chí cuối ngày c̣n tiễn khách về Hà Nội. Chợt  nghĩ, với con người hối hả tất bật không có mấy thời gian cho riêng ḿnh  ấy, vào bệnh viện lần này có khi lại là quăng nghỉ đúng nghĩa!
 
Trần Thanh, tienphong.vn