Tổng thống Mỹ Donald Trump thất bại trong nỗ lực tái tranh cử.
Trong lịch sử 244 năm của nước Mỹ, chưa từng có vị tổng thống nào từ chối rời Nhà Trắng sau khi thất bại trong cuộc bầu cử.
Sự chuyển giao quyền lực một cách trật tự, hợp pháp và ôn hòa là một trong những dấu ấn đặc trưng của nền dân chủ Hoa Kỳ.
Donald TrumpNGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES
Chụp lại hình ảnh,
Vì lý do này, việc Tổng thống Donald Trump tuyên bố từ chối việc chấp nhận thua cuộc trước Joe Biden đã tạo ra một tình huống mới lạ và làm đảo lộn nước Mỹ.
Và nó đặt ra thách thức cho các nhà phân tích trong việc xem xét các kịch bản không tưởng.
"Còn lâu mới kết thúc"
Trump đang đánh gôn bên ngoài thủ đô Washington DC khi Biden được các hãng tin lớn của Mỹ xướng tên là người chiến thắng trong cuộc bầu cử vào ngày 7 tháng 11.
Ngay sau đó, ban vận động tranh cử của tổng thống đã đưa ra một tuyên bố nhấn mạnh rằng "cuộc bầu cử còn lâu mới kết thúc".
Donald Trump playing golf.
NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES
Chụp lại hình ảnh,
Ông Trump đang chơi đánh gôn khi các hãng tin lớn của Mỹ xướng kết quả cuộc bầu cử
"Tất cả chúng ta đều biết tại sao Joe Biden vội vã giả vờ làm người chiến thắng, và tại sao các đồng minh truyền thông của ông ta đang cố gắng rất nhiều để giúp đỡ ông ta: họ không muốn sự thật bị phơi bày", ông Trump tuyên bố. "Sự thật đơn giản là cuộc bầu cử này còn lâu mới kết thúc", nó vẫn tiếp diễn, cho thấy ông Trump sẽ tiếp tục phản đối kết quả qua các vụ kiện tụng, cáo buộc có gian lận bầu cử.
Hiến pháp Hoa Kỳ hoàn toàn rõ ràng trong việc tuyên bố nhiệm kỳ tổng thống đương nhiệm sẽ chấm dứt "vào trưa ngày 20 tháng 1".
Joe Biden đã giành được đủ các bang để đảm bảo việc ông có được hơn 270 phiếu đại cử tri đoàn cần thiết. Do đó, ông Biden có quyền giữ chức vụ tổng thống trong bốn năm tiếp tới.
Donald Trump vẫn có các nguồn lực hợp pháp và chính danh mà ông có thể sử dụng để thách thức kết quả bỏ phiếu, nhưng trừ khi có sự thay đổi đáng kể tại các tòa án trong tương lai gần, và chỉ khi ông Trump có thể chứng minh những bất thường trong bầu cử mà ông cáo buộc nhưng không đưa ra bằng chứng là thực sự tồn tại, ngày 20 tháng 1 là ngày tổng thống mới tuyên thệ nhậm chức - cũng là ngày mà ông Trump phải rời Nhà Trắng.
Trump with his team in the White House's Oval Office
NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES
Chụp lại hình ảnh,
Vị trí được quảng bá trước
Trump đã cảnh báo rõ ràng trong suốt chiến dịch tranh cử rằng ông sẽ không chấp nhận thua cuộc.
Ông nói đi nói lại rằng ông quyết tâm tiếp tục nắm giữ quyền hành, bất kể các cơ quan bầu cử nói gì, chỉ ra rằng khả năng duy nhất khiến không thất bại là do cuộc bầu cử bị đánh cắp.
Vì vậy, nước Mỹ đã bắt đầu thảo luận về những gì sẽ xảy ra nếu Trump làm lời hăm dọa của mình và cố gắng bấu víu quyền lực.
Giả thuyết này thậm chí đã được Joe Biden đề cập đến suốt cuộc bầu cử.
Trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình ngày 11 tháng 6, diễn viên hài Trevor Noah đã hỏi Biden rằng liệu ông có nghĩ đến khả năng Trump thua cuộc và từ chối rời dinh tổng thống hay không.
"Có, tôi đã nghĩ về điều đó," Biden trả lời và nói thêm ông tin chắc rằng, trong tình huống như vậy, quân đội sẽ chịu trách nhiệm ngăn ông Trump tiếp tục tại và đơn giản chỉ cần đuổi ông ấy ra khỏi Nhà Trắng.
Việc Biden khăng khăng rằng cử tri, chứ không phải ứng cử viên, sẽ quyết định kết quả cuộc bầu cử - điều được xác nhận trong tuyên bố của ban vận động tranh cử của ông hôm thứ Sáu:
"Người dân Mỹ sẽ quyết định cuộc bầu cử này, và chính phủ Hoa Kỳ tuyệt đối có khả năng hộ tống những kẻ vi phạm ra khỏi Nhà Trắng", tuyên bố ghi.
Việc thi hành nhiệm vụ hộ tống Trump ra khỏi dinh tổng thống có thể do Cảnh sát Tư pháp Hoa Kỳ hoặc Sở Mật vụ thực hiện.
Sở Mật vụ là cơ quan dân sự phụ trách an ninh của tổng thống, nhưng theo luật, cơ quan này cũng có nghĩa vụ bảo vệ tất cả các cựu tổng thống và sẽ tiếp tục bảo vệ ông Trump ngay cả sau ngày 20 tháng 1.
NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES
Chụp lại hình ảnh,
Nếu Trump từ chối rời Nhà Trắng, Cảnh sát Tư pháp Hoa Kỳ hoặc Sở Mật vụ có trọng trách hộ tống ông.
Khi lợi thế cuộc bầu cử nghiêng về Biden trở nên rõ ràng và việc tuyên bố ông là người thắng cử gần kề, Sở Mật vụ đã tăng cường các biện pháp an ninh để bảo vệ tổng thống đắc cử.
Một cách có hiệu lực, ông Biden đang được bảo vệ với mức độ an ninh của "tổng thống", bất chấp việc ông Trump khăng khăng rằng đảng Dân chủ bại trận.
Kịch bản không tưởng?
Nếu kết cục tồi tế nhất xảy đến, và Trump vẫn kiên quyết từ chối rời Nhà Trắng, lòng trung thành của lực lượng an ninh với ông có thể cần được suy xét.
BBC đã hỏi các chuyên gia rằng có khả thi không khi Trump cố gắng dùng lực lượng an ninh quốc gia để nắm quyền một cách bất hợp pháp.
Giáo sư Dakota Rudesill, một chuyên gia về chính sách an ninh quốc gia và luật pháp liên đới với Đại học Bang Ohio ở Mỹ nói với BBC:
"Để một tổng thống lạm dụng quyền hạn tổng thống để tiếp tục nắm quyền sau khi thua bầu cử, sẽ là điều khó khăn và sẽ hủy hoại các chuẩn mực quan trọng. Nhưng điều đó không phải là không thể tưởng tượng được".
Ông cảnh báo: "Điều này sẽ gây nguy hại lớn cho đất nước, cho các nguyên tắc cốt lõi của mối quan hệ quân sự-dân sự và triển vọng về nền dân trên toàn cầu.
Tuy nhiên, ông nói rõ rằng, theo quan điểm của mình, kịch bản Trump bám trụ chức vị tổng thống nhờ vào sự hỗ trợ của lực lượng an ninh, khó có thể xảy ra.
"Các quân nhân thề trung thành với hiến pháp, chứ không phải tận tụy với chính trị gia đang nắm quyền. Và sĩ quan quân đội cấp cao nhất quốc gia hiện thời, Tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ, đã nhiều lần nói rằng quân đội không đóng vai trò gì trong cuộc bầu cử này."
Tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ
NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES
Chụp lại hình ảnh,
Tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ nói quân đội không đóng vai trò gì trong cuộc bầu cử này
Giáo sư Rudesill không phải là người duy nhất xem xét những vấn đề này. Keisha Blaine là giáo sư tại Đại học Pittsburgh và là chuyên gia nghiên cứu các phong trào phản kháng xã hội, nói với BBC:
"Việc chúng ta phải tự hỏi chính mình liệu các lực lượng vũ trang có can thiệp vào cuộc bầu cử hay không lộ ra rất nhiều điều đáng buồn về tình trạng của đất nước chúng ta".
"Vào bốn năm trước, hầu hết người Mỹ chẳng ai thắc mắc về điều này. Nhưng khi chứng kiến Trump điều động các đặc vụ liên bang [trong cuộc bạo loạn gần đây] ở Portland và Washington trong những tháng gần đây, đó trở thành một mối quan tâm hệ trọng. Tôi không nghĩ đây là một kịch bản có thể xảy ra, nhưng chúng ta không loại bỏ nó vì đây là một khả năng nghiêm trọng, khi xem xét mọi thứ đã xảy ra trong năm nay," bà nói thêm.
Thật sự suốt thời gian các cuộc biểu tình xã hội nổ ra với phong trào chống phân biệt chủng tộc vào giữa năm nay, Trump đã tính đến việc huy động quân đội để trấn áp các cuộc biểu tình.
Vào ngày 5 tháng 6, New York Times nói rằng Tướng Milley đã thuyết phục Trump không viện dẫn Đạo luật Chống Nổi loạn 1807 để huy động quân đội đang hoạt động trên toàn quốc dập tắt các cuộc biểu tình.
Tờ báo viết rằng đó là "một lằn ranh mà một số quan chức quân đội Mỹ nói họ sẽ không vượt qua, ngay cả khi tổng thống ra lệnh".
Cuối cùng, Trump đã hạ lệnh sử dụng Vệ binh Quốc gia, những người, tùy từng trường hợp, có thể được điều động dưới quyền của tổng thống và/hoặc thống đốc bang.
Trump with Mark Milley, chairman of the Joint Chiefs of Staff
NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES
Chụp lại hình ảnh,
Vào ngày 1 tháng 6, Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ, đã tháp tùng Trump để có một bức ảnh chụp cùng một cuốn Kinh thánh, cách Nhà Trắng vài mét trong bối cảnh biểu tình về cái chết của George Floyd - vài ngày sau, Milley hối hận về quyết định của mình.
Các thành viên của lực lượng an ninh phi quân sự báo cáo với Bộ An ninh Nội địa cũng tham gia vào việc kiềm hãm các cuộc biểu tình ở Washington, Portland và các thành phố khác của Hoa Kỳ.
Vì lẽ đó, một số người suy đoán rằng nếu có khủng hoảng khởi phát từ cuộc bầu cử, có khả năng Trump sẽ ra lệnh triển khai một số nhân viên phi quân sự được trang bị vũ khí.
Tuy nhiên, với giả định lực lượng vũ trang không được phép đặt mình vào vai trò phục vụ cho mưu đồ chính trị của tổng thống thì rất khó để hình dung ông Trump sẽ thành công trong việc tiếp tục níu giữ quyền lực.
Bạo lực trong thời gian chờ đợi?
Giáo sư Rudesill bày tỏ lo ngại về các tình huống liên quan.
"Tôi đã viết về khả năng Tổng thống Trump sẽ cố gắng sử dụng lệnh hành pháp hoặc Bộ Tư pháp vốn được kiểm soát bởi các đồng minh chính trị của ông để cố gắng đưa ra 'chỉ thị', nêu rõ rằng nhánh hành pháp nên coi Trump là người chiến thắng trong cuộc bầu cử đang tranh chấp" chuyên gia nói với BBC, nhưng ông cảnh báo rằng điều này là "hoàn toàn không phù hợp và không thể chấp nhận được."
Ông nói: "Lệnh cho quân đội tiếp tục chào tổng thống sau khi kết thúc nhiệm kỳ vào trưa ngày 20/1 sẽ đặt quân đội vào tình thế bất khả.
A Trump follower in Minnesota on 7 November
NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES
Chụp lại hình ảnh,
Các nhà phân tích cảnh báo rằng một tình huống mà một ứng cử viên thua cuộc trong cuộc bầu cử tổng thống từ chối chấp nhận thất bại có khả năng dẫn đến "rối loạn dân sự nghiêm trọng"
"Một nửa nước Mỹ và nhiều người trên khắp thế giới sẽ nghĩ rằng quân đội Hoa Kỳ vốn phi chính trị đã có lập trường về đảng phái. Quân đội không bao giờ được, không bao chấp hành lệnh đó", Giáo sư Rudesill nói.
Và không kể các trường hợp cực đoan khi mà tính tự trị của quân đội bị thách thức do tranh chấp đảng phái, nhiều người khác cảnh báo tình hình chính trị hiện tại có thể châm ngòi cho bạo lực ở các khu vực khác.
Keisha Blaine nói với BBC rằng một tình huống mà ứng cử viên thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống nhưng từ chối thừa nhận kết quả có khả năng dẫn đến "rối loạn dân sự trầm trọng".
Bà lập luận rằng lối nói hùng hồn của tổng thống "đã làm gia tăng khả năng nổ ra các cuộc biểu tình và thậm chí là bạo lực".
Nhiều thành phố khác nhau ở Mỹ đã chứng kiến tình huống này trong vài tháng gần đây, với những người biểu tình được trang bị vũ khí tận răng bày tỏ sự ủng hộ đối với tổng thống, cũng như sự xuất hiện trên đường phố của các nhóm đối lập cực đoan.
Việc một số người trong nhóm này được trang bị vũ khí là lời gợi nhắc về bạo lực tiềm tàng được dung chứa từ những căng thẳng chính trị hiện tại trong lòng nước Mỹ.
Bầu cử Mỹ 2020: Chuyện gì xảy ra nếu ông Trump không chịu rời Nhà Trắng?
