Giếng cổ này nằm sát đường đi. Nh́n bề ngoài th́ cấu trúc xây dựng giếng c̣n mới. Nhưng theo người dân nơi đây giếng đă hiện diện hơn 2 thế kỷ...
Giếng Bọng nằm trên đường số 10 phường Trường Thọ, Thủ Đức. Giếng nằm sát đường ngay cạnh nhà dân, hiện đang được bà con nơi đây lập bàn thờ với nhang và hoa.
'Bà thủy' đi, 'bà hỏa' tới
Từ giao lộ Hồ Văn Tư - đường số 10 (P. Trường Thọ, Q. Thủ Đức, TP.HCM) đến giếng chừng 200m. Giếng có tên là giếng Bọng. Có lẽ đây một trong số rất ít giếng c̣n sót lại tại TP.HCM này...
Chúng tôi đến bên giếng nh́n xuống. Nước đầy và trong vắt. Giếng sâu. Trong ḷng giếng có một đường ống nối với một máy bơm. Bên ngoài thành giếng, một b́nh hoa c̣n rất tươi, lư nhang và mấy chén nước thờ cúng. Một người đàn ông trung niên cùng đứng - có lẽ là dân địa phương - cho biết, 'giếng này linh thiêng lắm. Giếng này mà lấp đi th́ chợ Thủ Đức và cả vùng này sẽ bị cháy...'.
Nếu không có lời nói này, có lẽ chúng tôi chỉ nh́n giếng thoáng qua. Nhưng khi sự ṭ ṃ thôi thúc, chúng tôi phải đi t́m hiểu. Người đầu tiên chúng tôi tiếp xúc là đại đức Thích Bửu Thanh, Trù tŕ chùa Linh Bửu - ngôi chùa chỉ cách giếng một con hẻm nhỏ.
Nước giếng trong nhưng nước của công ty cấp nước cung cấp đến tận nhà nên không ai c̣n dùng đến nước giếng. Trong giếng chỉ c̣n một đường ống nối với máy bơm.
Nhà sư xác nhận với chúng tôi không thể biết chính xác giếng có từ khi nào nhưng phải thừa nhận giếng có từ lâu lắm rồi. Lục lại trí nhớ, nhà sư cho biết, trước đây, giếng là nguồn nước cung cấp cho cả vùng Thủ Đức này. Nước giếng dùng trong sinh hoạt và cả để uống. Nguồn nước hầu như vô tận, rất nhiều và rất mạnh.
'Trước 1975, lúc ấy tôi c̣n nhỏ' - nhà sư kể - 'tôi c̣n nhớ có lần vào nửa đêm có một cô gái trẻ nhảy xuống giếng t́m cái chết. May thay, vẫn có người phát hiện và cứu thoát. Những chuyện linh thiêng về giếng th́ có rất nhiều. Người này nói qua người kia nói lại nhưng chưa một ai dám xác nhận ḿnh là chứng nhân. Tất cả cũng chỉ nghe qua lời kể.
Hiện nay giếng được bà con chung quanh bảo dưỡng rất kỹ. Giếng luôn sạch và nhất là luôn được nhang khói quanh năm. Mỗi rằm và mồng một đều có người thắp nhang cúng vái. Đặc biệt, năm nào cũng thế, cứ gần Tết là có người sơn phết lại giếng cho mới và sạch đẹp. Tất cả đều phát xuất từ sự tự nguyện của bà con.
Chúng tôi hỏi nhà sư về việc cháy chợ mà bà con thường nhắc đến, đại đức Thích Bửu Thanh cho biết chuyện ấy xảy ra lâu lắm rồi nên chỉ là câu chuyện truyền miệng. Dựa trên lập luận 'bà thủy đi bà hỏa tới', câu chuyện trở nên sinh động hơn.
Từ giă nhà sư, chúng tôi trở lại giếng. Từ xa chúng tôi đă nh́n thấy một cây nhang cháy dở. Dường như có ai đó vừa ghé đến thắp nhang.
Cần ǵn giữ như một di tích
Ảnh này được đăng trên FB của nickname Nam Tran ngày 29/12/2015. Trong ảnh lúc này cạnh giếng chưa có hoa và nhang. Điều này chứng tỏ việc thờ cúng chỉ mới có trong thời gian gần đây.
Chúng tôi tiếp tục t́m hiểu sự h́nh thành của giếng và mối quan hệ gắn bó với người dân như thế nào. Ông Trần Tấn Đạt, 60 tuổi nhà cách giếng không xa bày tỏ: 'Hồi bà nội tôi c̣n sống đă từng kể cho tôi nghe về lịch sử giếng này.
Bà tôi sinh năm 1890 mà giếng đă có từ trước đó. Theo lời bà, ngày trước miệng giếng rất rộng có thể lên đến 2m - 2,5m. Thành giếng cao được xếp bằng những tảng đá vuông vức. Nước trong giếng sạch và rất nhiều. Thập niên 1950 - 1960 bà tôi đă chứng kiến nước từ giếng trào lên tràn ra đất. Nước giếng cung cấp cho dân trong khu vực và cả chợ Thủ Đức'.
'Giếng Bọng và chợ Thủ Đức b́nh yên cho đến khoảng năm 1972 - 1973 bắt đầu xảy ra cớ sự', ông Đạt nói tiếp. Năm đó, nước giếng nhiều phèn không dùng được. Người dân bắt đầu đổ rác xuống giếng. Mỗi ngày một ít, dần dần th́ giếng đầy rác. Nước trở nên ô nhiễm hôi thối. Thấy vậy, ông Ba Chấu, một nhân viên ở chợ kêu gọi các thanh niên dùng ván đậy miệng giếng không cho đổ rác nữa.
Giếng vừa bị lấp th́ chợ Thủ Đức xảy ra cháy. Điều đặc biệt là chợ không cháy trên diện rộng mà chỉ cháy từng khoảnh kéo dài trong gần một tháng. Cứ vài ba ngày, một dăy chợ ra tro. Thiệt hại đến với tiểu thương không phải nhỏ. Bà con hoang mang không biết làm sao. Lúc này, câu 'bà thủy đi bà hỏa tới' được nhiều người nhắc đến.
Đáng sợ hơn, khi chợ chưa hết cháy th́ một dăy nhà dân cạnh cô nhi viện gần đó cũng bị cháy.
Sau đó, các cụ cao niên đă đứng ra huy động thanh niên trong khu vực vét giếng trong 2 ngày mới hết rác. Hai máy bơm được đưa tới để bơm nước bẩn ra trả sự trong sạch vốn có của ḍng nước.
Giếng hồi sinh, chợ hết cháy. Từ đó, nhắc đến giếng Bọng người dân tại đây đều nhắc đến vụ cháy chợ như một lời cảnh tỉnh không được lấp giếng. Đến khoảng đầu thập niên 1990, do nhu cầu mở rộng ḷng đường, giếng phải chịu thu hẹp như hiện nay. Do giếng cổ tại thành phố c̣n rất ít nên năm 1998 kỷ niệm 300 năm Sài G̣n - TP HCM, các nhà nghiên cứu đă đề nghị bảo tồn giữ lại giếng Bọng như một di tích.
Ông Nguyễn Tường Hiếu, Phó Chủ tịch UBND phường Trường Thọ cho biết giếng Bọng có cùng thời với chợ Thủ Đức (khoảng đầu thế kỷ 19 - PV). Việc cháy chợ xảy ra đă quá lâu nay chỉ c̣n được dư luận kể lại. Việc bà con cúng kiến tại giếng là do ḷng tin của người dân. Hiện nay phường đă báo cáo lên trên để xin có kế hoạch bảo tồn giếng cổ này.
VietBF © sưu tầm
Games
