VÀI THẮC MẮC MUỐN CHIA SẺ
Lời đầu tiên phải nói cho rõ là chúng ta không phải là những người làm chính trị, càng không phải là người làm ra luật. Chúng ra chỉ là những người thảo luận về chính trị và có ý kiến về luật. Còn việc đúng sai, thì thời gian sẽ trả lời. Có luật cần vài tháng, vài năm. Thậm chí hàng chục năm mới đi vào thực tế và phát huy tác dụng. Chứ luật không phải là cái máy có máy móc bên trong, turn on hay turn off rồi chỉ cần cắm cầu dao là tức khắc phát huy tác dụng ngay, làm cái đứa làm sai thao tác bị … giật điện để biết mà sửa chữa.
Bước thứ nhì là phải hiểu về chính phủ, và cách chính phủ vận hành. Không hiểu thì cứ dựa cột mà nghe ngóng, tìm hiểu. Không có nói theo ý mình. Vì ý kiến cá nhân thì đó không phải là luật của chính phủ, mà là điều cá nhân mong muốn.
Qua 2 bước đó, thì phải hiểu 3 điều sau:
1. Luật là do quốc hội soạn thảo, có ủy ban soạn thảo riêng. Chứ ông tổng thống không ra luật.
2. Khi soạn xong, phải có những buổi thảo luật, chỉnh sửa. Mỗi người mỗi ý. Khi nào hai bên đồng thuận thì được thông qua. Gởi lên thượng viện. Thượng viện lại thảo luận. Cái nào không vừa ý họ bắt chỉnh sửa lại. Sau đó lại gởi xuống quốc hội để sửa. Vài lần như thế mới xong. Tổng thống chỉ là người ký cuối để xác nhận.
3. Ông tổng thống mong muốn khi tranh cử là 1 chuyện. Ông đề ra luật theo lời hứa là 1 chuyện. Khi vào thực tế, vì nhiều lý do như tranh chấp nội bộ, phá bỉnh, không đồng thuận, và nhất là vì lý do phe phái… nhiều luật phải chỉnh lại hết, cân đo đong đếm lại hết. Chứ không còn y chang như ông muốn nữa. Chỉ là cái ý thì như thế.
Trong các điều khoản vừa được thông qua, tôi chỉ nói 2 chuyện thôi, vì nói hết rất dài. Chúng ta tóm gọn vài dòng, chứ luật bao gồm đến 1,100 trang khổ A4. Họ chỉnh từng chữ 1, ta không nói hết được.
Chuyện thứ 1 là no tax on tip.
Nhiều anh chị nói những cái tip là nhận tiền mặt, có vào hệ thống đâu mà có tax, làm sao mà biết? Bạn nói thế là không làm trong ngành dịch vụ và chưa đi làm waiter ngày nào.
Cách đây vài ngày, có 1 anh giải thích khi nói sở thuế biết chúng ta có tip, nhưng họ im. Rồi vài năm sau, mục tiền tip họ sẽ hỏi. Nếu chúng ta không thành thật, họ tính tiền tip trên 5-10% tổng số thu nhập để truy thu thuế. Vậy nếu luật no tax on tip thông qua, khoảng truy thu này sẽ không có nữa.
Cái này, tôi nghe thì biết vậy, tôi chưa kinh qua nên không dám nói sâu hơn.
Nhưng cái khoảng waiter và dịch vụ thì tôi biết. Như bản thân tôi, khi mới qua Mỹ, họ trả 10 đồng cho 1 ca 6 tiếng. Như vậy, tính ra 1 giờ chưa đến 1,5 đô. Điều này là vi phạm luật, và sẽ bị kiện nếu có waiter nào đó biết luật. Và tôi đã biết có 1 số trường hợp như thế. Cho nên, để bù lại minimum wage là 6.26 đô (lúc đó), ông chủ chuyển tiền tip từ thẻ vào khoảng trả lương để tính thuế với IRS, còn tip tiền mặt, thì ông ta cho mọi người chia nhau. Trong hệ thống, chuyện phân chia này được set úp theo ý chủ, và những người cài đặt chương trình ở nhà hàng họ cứ thế mà làm. Như vậy, nếu bây giờ, ông chủ phải trả cho tôi đúng 6,25 đô/giờ. Còn khoản tip, thẻ trả bao nhiêu, phải đưa lại hết cho tôi.
Nói như Las Vegas, nơi ông Trump đã tranh cử và nhấn mạnh chuyện no tax on tip thì đa số nhân viên nhận tip từ thẻ. Chứ hiếm có tiền mặt. Trong hệ thống, có 2 khoản: tiền khách trả và tiền tip khách bo. Cả 2 khoản này qua sở thuế họ đều truy thu %.
Ví dụ như Las Vegas, Nevada, họ không có income tax. Họ truy thu thế qua sales tax là 6. 85%, property tax là 0.44% và exercise tax (ví dụ như xăng hay thuốc lá gọi là exercise tax).
Nhưng thuế liên bang, họ vẫn truy thu thuế bình thường. Nếu số tiền tip hơn 20 đô 1 tháng, thì người nhân viên phải báo cho chủ, và số tiền đó được tính vào số tiền thu nhập để đóng thuế.
Trung bình, 1 người Mỹ đã cho tip 453, 60 đô/ năm, tức khoảng 17, 80 đô/tháng. Đổ đồng chung cho tất cả những 80 triệu người thường xuyên đi ăn hàng hàng trên khắp nước Mỹ hàng năm. Vậy đây là số tiền thu thuế không hề nhỏ. Chưa kể số du khách đi du lịch từ các nước khác.
Vậy, bạn nghĩ no tax on tip có là nhiều hay ít? Tự bạn tính đi. Tôi dốt toán nên không dám đưa ra con số.
Bước thứ 2 là cho người low income. Khái niệm thế nào là low income rất mơ hồ và tùy từng tiểu bang. Như bản thân tôi, 1 năm khoảng 45k là đủ sống. Lưu ý thu nhập là chưa chi tiêu vào các khoản. Nhưng cái đứa có 100 ngàn/năm vẫn thiếu hụt. Ở Houston, 30k là có thể sống. Nhưng Cali 50k thì vẫn là chưa đủ đâu vào đâu. Nên con số 150k ông Trump đưa ra là con số theo suy nghĩ của ông ấy là đủ sống ở Mỹ. Trong khi thu nhập của Mỹ theo thống kê năm ngoái là khoảng 66, 622 đô/năm.
Khi trình dự luật qua quốc hội, họ nói con số 150 ngàn là gấp đôi con số thu nhập. Vậy, gần như trên 90% dân số không có thuế thu nhập để nộp cho liên bang. Vậy, chính phủ lấy tiền đâu mà chi tiêu?
Đây là mấu chốt để 2 phe dân chủ và cộng hòa cùng tranh cãi quyết liệt. Và từ đó, bên dân chủ tung ra cái tin là ông Trump giảm thuế cho người giàu. Nhưng khi được hỏi điều khoản nào giảm thuế cho người giàu thì họ không chỉ ra được. Họ điều kiện, nếu luật muốn được thông qua thì phải hạ xuống. Nếu không họ sẽ chống đối đến cùng. Và thế là điều ông kia hứa, với luật sẽ có sự chênh lệch.
Cái câu mà anh chị em hay nghe nói ở các nước tư bản là: thà cứ nghèo để hưởng trợ cấp. Hay là cực giàu để sống thông thả. Chứ lỡ dỡ lương ương là đóng thuế sặc gạch. Nước nào cũng vậy. Cái ý ông kia muốn là người có thu nhập từ cái khoản 30-80K được miễn thuế để khỏi phun gạch ra mà trả thuế. Người dưới khoản 30k thì hộ nghèo không nói. Còn người trên 80K thì phải đóng thuế để lo cái hộ dưới đó. Còn khoản giữa thì họ dùng tiền thuế để chi tiêu, làm tăng nâng lực tiêu dùng và dư ra để đầu tư, đẩy mình lên cái ngưỡng trên 80k để đóng thuế.
Có những chuyện anh chị thấy vậy mà không phải vậy. Và như tôi nói nhiều lần, chính trị là cái bãi … phân thối không ai muốn ngửi.
Trong nhiệm kỳ đầu, ông 47 đã thực thi 97% những lời mình hứa. Và những gì ông ấy hứa khi tranh cử, thì ông ta thực thi từng chuyện 1. Mau hay chậm, chứ vẫn được thi hành. Tùy thuộc vào tiến trình thông qua ở 2 viện.
Nhưng người ta khi nghe hứa không nói gì, khi thực hiện thì lại chống đối. Vì họ nghĩ ông ta cũng sẽ như bên dân chủ, hứa là hứa để tranh cử. Thực hiện hay không thì chưa chắc. Và thế là 1 phong trào ngầm nổi lên phá. Nếu điều gì ông kia muốn, mà họ thông qua hết thì họ mất mặt. Nên, dù biết là luật đem lại lợi ích cho người thu nhập thấp, họ vẫn chống. Đừng nói cộng hòa thì bênh nhau hết. Trong nhà mình vài người mà vì cha mẹ thương người này, người kia, hay tranh giành nhà cửa mà còn từ mặt nhau, sứt đầu mẻ trán. Chứ nói gì đến cái quốc hội mấy trăm con người ta.
Cũng như chuyện Medicare vậy. Cắt là cắt gian lận. Những di dân lậu vẫn có medicare. Những người chết vẫn nhận hỗ trợ sức khỏe. Chứ không phải cắt người có đủ tiêu chuẩn. Phải hiểu cho rõ.
Tôi lấy ví dụ như người Scotland nổi tiếng keo kiệt. Họ tính toán rất chi li. Trong sách tiếng Anh kể 1 chuyện hài là có anh chàng Scotland rơi từ tầng 5 xuống. Khi bay qua cửa sổ tầng 2, anh ta la to với vợ:
- Hôm nay em đừng nấu cơm nhé. Anh sẽ ăn cơm ở bệnh viện đấy.
Chuyện hài châm chọc thôi. Nhưng cũng hàm ý với nước Mỹ ngày nay. Khi mà khoản nợ chúng ta đã vọt lên con số ngàn tỉ, thì những gian lận, chết, ngoại lai… phải cắt chứ? Anh kia anh la to cắt phần ăn anh ta, chứ có nói:
- Em ơi, hôm nay đừng nấu cơm vì 2 vợ chồng mình sẽ ăn cơm trong bệnh viện.
… đâu?
Có những chuyện, chúng ta thấy vô lý, mà không làm gì được. Chúa có quyền phép thế mà con người còn chống đối, không tuân theo. Chứ nói gì cái chính quyền hiện nay có phải như Hitler hay Kim Jun In, khi ai cãi là rút súng bắn luôn? Vả lại, giảm rất nhiều mục. Mỗi mục 1 ít để quân bình cho các giới. Chứ giảm hết theo ý mình, thì cái chính phủ hiện nay tiền đâu mà duy trì?
Thời bên dân chủ còn nằm đa số, luật họ ra toàn mấy chục ngàn trang. Họ dùng thế áp đảo bắt mọi người thông qua. Câu nói nổi tiếng của bà Pelosi khi nắm đa số hạ viện là: "We have to pass it so we can find out what is in it". Cứ thông qua đi, rồi sẽ xem xét trong đó nói gì.
Bây giờ ông Trump mà làm thế thì họ nói độc tài, phát xít, Hitler liền. Mà ngày nào cũng chửi ổng ra rả thì độc tài kiểu gì không hiểu. Stalin có lần tổ chức bầu cử giả hình. Mà khi phát hiện ra con số tán thành chỉ … 99,8%, ông đã rất tức giận và ra lệnh cho cơ quan mật vụ phải tìm ra hơn 6000 người đã bỏ phiếu không tán thành chuyện ông ấy làm lãnh tụ.
Đầu mình nhỏ hẹp thì cứ tốt nhất là ngồi im, xem sự biến thiên của việc ấy rồi hãy góp ý vào. Còn mà suy nghĩ cá nhân thì phải ghi rõ là: theo thiển ý mình, có điều này mình còn mơ hồ, ai giúp thêm để mình hiểu. Chứ đừng nghĩ cái mức mình là tuyệt đỉnh công phu rồi đoán xét chuyện người khác.
Thà cứ đừng nói ra để người ta còn nghi ngờ …
Vậy đi ha?
PS: Tôi đi công chuyện, ai thắc mắc gì thêm tôi sẽ viết tiếp.
VÀI THẮC MẮC MUỐN CHIA SẺ
