Dưới vỏ bọc du lịch, việc làm, hàng nghìn lao động bị lừa sang khu vực biên giới Lào - Thái Lan - Myanmar, ép lừa đảo trực tuyến, hé lộ băng nhóm tội phạm Trung Quốc và hành trình sinh - tử của các nạn nhân
Sau gần 9 giờ bay, một chuyến bay thương mại từ Ethiopia đáp xuống Bangkok (Thái Lan). Trên chuyến bay có Oly - chuyên gia công nghệ thông tin 39 tuổi người Đông Phi. Anh đến đây để gặp bạn và dự định lưu lại 5 đêm.
Khắp Đông Nam Á, một ngành công nghiệp lừa đảo trực tuyến trị giá hàng tỷ USD đang âm thầm phát triển, với “nhân công” là chính các nạn nhân của nạn buôn người.
Tại những vùng “vô pháp” dọc biên giới Myanmar - Thái Lan, các khu phức hợp do băng nhóm tội phạm Trung Quốc điều hành đang giam giữ hàng nghìn người bị ép lừa đảo trực tuyến để tránh những hình phạt tàn bạo. Theo điều tra của Reuters, Thái Lan đã trở thành điểm trung chuyển chính của các nạn nhân buôn người.
“Cạm bẫy” tại sân bay Bangkok
Tại sân bay quốc tế Suvarnabhumi, Bangkok, Oly kể lại anh bị một phụ nữ mặc đồng phục giống nhân viên xuất nhập cảnh tiếp cận. Người phụ nữ dẫn anh đến gặp một quan chức khác.
Sau vài câu hỏi, hộ chiếu của anh được đóng dấu nhập cảnh bình thường. Nhưng ngay tại băng chuyền hành lý, xuất hiện một người mặc áo có in tên khách sạn anh đặt phòng, nói sẽ đưa anh ra xe.
Oly vẫn nhớ: “Tôi tự hỏi tại sao ‘nhân viên khách sạn’ có thể vào khu vực trả hành lý, vốn cấm người ngoài”.
Cục Xuất nhập cảnh Thái Lan và Công ty Quản lý Sân bay Thái (AOT) không trả lời câu hỏi của Reuters về nghi vấn nhân viên tham gia đường dây buôn người. Sau khi bài báo đăng, ngày 20/9, Cảnh sát xuất nhập cảnh Thái bác bỏ, cho rằng Reuters “bóp méo sự thật”, khẳng định nhân viên khách sạn không thể tiếp cận khu vực hành lý vì kiểm soát nghiêm ngặt.
Thiếu tướng Chengron Rimpadee, Chỉ huy Cục Xuất nhập cảnh 2, cho biết từ tháng 1 đã siết chặt kiểm tra visa, vé khứ hồi, lịch trình, nơi ở và từ chối nhập cảnh 16.538 người có nguy cơ liên quan buôn người.
Trong sảnh, Oly chờ xe hai giờ đồng hồ. Trong lúc đó, có một người lạ mặt đến và nói “bạn anh gặp rắc rối” dù anh đi một mình. Cuối cùng, một nữ tài xế xuất hiện. Quãng đường tới khách sạn đáng lẽ chưa đầy một giờ, nhưng xe chạy vòng vèo.
Mệt mỏi sau chuyến bay dài, Oly ngủ thiếp đi. Khi tỉnh dậy, bảng chỉ đường cho thấy họ đã ở tỉnh khác, cách xa Bangkok. Hai xe bán tải chở nhiều đàn ông có vũ khí xuất hiện, lên xe chở Oly đi.
Họ tới một trạm kiểm soát với nhiều binh sĩ trong quân phục. Oly không biết họ là người Thái hay Myanmar. Khi anh khẳng định mình đi du lịch, kẻ bắt chỉ nói: “Làm theo lệnh của chúng tôi”.
Binh sĩ và kẻ bắt cóc trò chuyện vui vẻ, ký lên bản sao hộ chiếu của Oly rồi cho xe qua. Anh bị đưa thẳng đến Myanmar.
“Chúng ta đang ở biên giới sao?”, Oly hỏi.
“Chúng ta đang ở Bangkok”, một tên trả lời.
“Không, các người đang bắt cóc tôi!”, Oly hét lên, tuy nhiên mọi thứ đều vô vọng.
Cuối cùng, Oly được đưa vào một phòng để ngủ. Anh chưa biết mình đã tới KK Park - “thủ phủ lừa đảo” nổi tiếng mà lực lượng thực thi pháp luật và các nhà ngoại giao đã phải giải cứu nhiều người từ đây.
Địa ngục bên trong KK Park
Từ một khu định cư nhỏ ven sông Moei năm 2020, KK Park đã phình to thành một trong những “hang ổ” tội phạm lớn nhất Đông Nam Á. Bên trong tường cao, dây thép gai là các công ty mờ ám nhắm tới nạn nhân khắp thế giới, được binh sĩ canh giữ.
Theo điều tra của Reuters, KK Park và những khu phức hợp xung quanh do băng nhóm tội phạm Trung Quốc điều hành, được lực lượng địa phương người Myanmar canh gác. Chính quyền quân sự Myanmar nói họ không phê chuẩn các hoạt động phi pháp tại vùng biên do lực lượng sắc tộc kiểm soát.
Naing Maung Zaw - phát ngôn viên "Quân đội Quốc gia Karen" (KNA), một trong hai nhóm hoạt động tại khu vực và đã bị Mỹ trừng phạt - thừa nhận nhóm cho doanh nghiệp thuê đất, cơ sở “phát triển vùng” nhưng các trung tâm lừa đảo “phình to ngoài tầm kiểm soát”.
Theo Liên Hợp Quốc, hàng trăm nghìn người từ nhiều quốc gia đã bị đưa tới các trung tâm lừa đảo ở Đông Nam Á từ đầu thập kỷ này.
Trong số 9 người được phỏng vấn, ngoài Oly, tất cả bị dụ bằng lời hứa việc làm lương cao. 6 người cho biết được “quan chức xuất nhập cảnh” hộ tống qua sân bay quốc tế Bangkok trước khi bí mật chở tới Myanmar.
Một thanh niên 27 tuổi Indonesia kể anh bay qua sân bay Don Mueang, Bangkok hồi tháng 1, được kẻ tuyển dụng yêu cầu gửi ảnh trang phục qua Telegram để “nhân viên xuất nhập cảnh” nhận diện. Anh cũng bị đưa tới KK Park.
Đại sứ Kenya tại Thái Lan, ông Lindsay Kiptiness - người đã hỗ trợ giải cứu hàng trăm công dân khỏi các trung tâm lừa đảo - nói họ luôn kể bị “quan chức” đưa qua sân bay Thái. Ông đã cung cấp thông tin chi tiết cho chính quyền Thái Lan nhưng chưa nhận được phản hồi.
Bộ Ngoại giao Thái Lan cho biết chưa nhận báo cáo nào về cáo buộc trên nhưng sẵn sàng điều tra nếu có “bằng chứng đáng tin cậy”.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho hay đang “tích cực hợp tác” với Myanmar và các nước “xóa bỏ ung nhọt cờ bạc, lừa đảo trực tuyến”.
Tại KK, Oly kể anh cùng 9 người ngủ chung phòng nhỏ có nhà vệ sinh. Họ làm việc từ 3 giờ chiều đến 6 giờ sáng, theo múi giờ phương Tây - nơi đặt mục tiêu lừa đảo.
Anh bị buộc đóng vai “Alicia” - nhà thiết kế thời trang Singapore - tán tỉnh đàn ông trực tuyến, dụ họ rót tiền vào dự án đầu tư giả. Ban đầu các “khách hàng” có lời, càng rót thêm tiền thì băng nhóm biến mất. “Các sếp Trung Quốc” ăn mừng, bắt nhân viên đứng dậy vỗ tay.
Đôi khi “khách” yêu cầu gọi video với Alicia, tại trại có sẵn những cô gái mà “trại trưởng” gọi là “người mẫu”.
Một thanh niên Cameroon 29 tuổi làm cùng Oly kể rằng anh đã phải làm 17-20 tiếng/ngày, ai không đạt chỉ tiêu sẽ bị trừng phạt tàn bạo. “Chúng bảo chúng tôi sẽ không bao giờ được về nhà. Nó giết chết tinh thần anh”, Oly nói.
Tại một khu khác, Md Junaeid Hossan Parbas (tên thường gọi Ariyan), 25 tuổi, người Bangladesh, từng làm khách sạn ở Dubai, nghĩ mình nhận việc IT nhưng lại bị lừa. Không đạt chỉ tiêu, anh bị sốc điện, còng tay, nhốt trong phòng tối. “Trong phòng giam, họ không cho ăn, không cho uống. Họ còn dùng gậy tre đánh người”.
Thậm chí, một đêm, một lao động Pakistan trong nhóm Ariyan bị đánh đến lên cơn đau tim. Không ai dám chạm vào anh ngoài Ariyan.
Cuộc trốn chạy tuyệt vọng
Tại phòng khám, các bác sĩ thông báo tình trạng của Ariyan “rất nguy kịch”. Trong lúc mọi người lơ là, anh lặng lẽ ra ngoài, tay cầm điếu thuốc, chậm rãi tiến về phía con sông.
Chân đã ướt, Ariyan chợt hiểu mình chỉ còn hai lựa chọn: bỏ trốn hoặc chờ trừng phạt. “Tôi cầu nguyện với Chúa của mình”, anh kể.
Ariyan nhảy xuống sông. Một lính gác trên chòi phát hiện, nổ súng… nhưng trượt. Nước chảy xiết, nhưng sau khoảng 45 phút, anh vớ được một cành cây gãy, kéo mình lên bờ.
Ariyan chạy qua hết cánh rừng này tới cánh rừng khác. Anh kể bị truy đuổi bởi những người đi xe máy lùng sục khắp đường nhỏ. Cả đêm anh chạy, khi chó hoang lao tới, anh phải trèo lên cây để trú.
Sáng hôm sau, Ariyan chặn được một chiếc xe máy và được giúp đỡ.
Tháng 1, vụ một nam diễn viên Trung Quốc bị đường dây lừa đảo bắt cóc đã buộc chính quyền Trung Quốc, Thái Lan và Myanmar mở chiến dịch trấn áp. Dưới sức ép, các băng nhóm cùng lực lượng vũ trang Myanmar thả hàng nghìn nạn nhân, trong đó có Oly. Nhưng một số người được “giải cứu” lại bị đưa tới các “trại cứu hộ” do chính các nhóm dân quân quản lý.
Điều kiện ở đây tồi tệ, theo lời nhiều người. Trại có lính dân quân vũ trang canh gác, thức ăn khan hiếm, vệ sinh kém, phụ nữ không có băng vệ sinh. “Chúng tôi chỉ được hai bữa mỗi ngày… Thức ăn không đủ”, Oly nhắn cho Reuters từ trại.
Sau hai tháng, Oly được đưa qua biên giới về Thái Lan trong một nỗ lực giải cứu do nhà chức trách Thái dẫn dắt, rồi lên máy bay về quê sau 5 tháng xa nhà.
KNA - đơn vị quản lý một số trại - nói khoảng 2.000 người vẫn chờ hồi hương vì “thiếu thông tin hoàn chỉnh”, một số cần điều trị y tế. Quan chức Thái thừa nhận hàng nghìn người vẫn mắc kẹt ở Myanmar, nơi các trung tâm lừa đảo tiếp tục hoạt động.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Thái Lan khẳng định nước này cam kết đưa nạn nhân về nhưng cần sự phối hợp của các Đại sứ quán, vốn “thiếu nhân lực và ngân sách” khiến tiến trình chậm trễ.
Oly chia sẻ anh đã mất việc, phải chật vật trả tiền thuê nhà và viện phí cho vợ đang mang thai. Tuy nhiên, anh vẫn nhẹ nhõm vì đã thoát khỏi “nhà tù” lừa đảo, không còn bị cầm chân sau bàn máy tính.
Sách hay về Đông Nam Á
Để giúp độc giả hiểu thêm về Đông Nam Á, Tri Thức - Znews giới thiệu ba cuốn sách của Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia về chủ đề này: “Cạnh tranh Trung - Ấn tại Đông Nam Á”, “Gắn kết và chủ động thích ứng: Tầm nhìn và triển vọng của ASEAN sau năm 2025” và “Đông Nam Á học - Một số vấn đề về ngôn ngữ và văn hóa”.
VietBF@ sưu tập
