Ngay sau khi vừa diễn ra cuộc đối thoại Shangri-La lần thứ 15,trung quốc bất ngờ thay đổi thái độ trên biển Đông với Philippines.Philippi nes đă được thả lỏng đánh bắt cá trên biển Đông mà không bị trung quốc cản trở.Điều ǵ đă khiến trung quốc thay đổi chóng mặt như vậy?
Trang South China Morning Post ngày 6/6 dẫn lời một cố vấn Quốc pḥng của Philippines và nguồn tin thân cận với Hải quân Trung Quốc cho biết, lực lượng hải cảnh Trung Quốc đă nới lỏng hoạt động ngăn chặn các ngư dân tiếp cận khu vực băi cạn Scarborough.
Các nguồn tin cho rằng, động thái thể hiện sự thân thiện bất thường của Bắc Kinh dường như là để lấy ḷng Tổng thống mới đắc cử của Philippines Rodrigo Duterte.
Giáo sư Rommel Banlaoi, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu T́nh báo và An ninh Quốc gia Philippines cho biết, tàu cá của Philippines đă có thể trở lại khu vực quanh băi cạn Scarborough để đánh bắt trong 3 tuần qua mà không gặp phải sự cản trở nào từ phía các tàu Trung Quốc.
Phát biểu bên lề Đối thoại Shangri-La diễn ra cuối tuần qua, Giáo sư Banlaoi cho rằng: “Đây là một dấu hiệu tốt cho thấy những tín hiệu tích cực đang diễn ra”.
Ông Banlaoi cũng đề cập đến một “tín hiệu tốt” khác đó là việc Hải quân Philippines giờ đây có thể tiến hành các cuộc tuần tra gần băi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal) do Manila kiểm soát mà không bị tàu Hải cảnh Trung Quốc quấy nhiễu.
Giáo sư Banlaoi cũng cho biết thêm rằng: “Tổng thống mới đắc cử cũng đă gặp Đại sứ Trung Quốc tại Manila”.
Trung Quốc đang ngày càng trở nên quyết đoán hơn với các tuyên bố chủ quyền phi lư ở Biển Đông, điều này đă khiến Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ Ash Carter phải lên tiếng bày tỏ quan ngại rằng, Bắc Kinh đang dựng lên một “Vạn lư trường thành” tự cô lập ḿnh.
South China Morning Post dẫn một nguồn tin thân cận với Hải quân Trung Quốc cho biết, Bắc Kinh đă cố gắng để “hạ bớt tông giọng” với Manila trước khi Ṭa Trọng tài Thường trực (PCA) ở La Hay của Hà Lan ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc liên quan đến tuyên bố chủ quyền phi lư của Bắc Kinh ở Biển Đông.
Trong khi đó, người sáng lập tạp chí quân sự Kanwa Asian Defence Andrei Chang cho biết, Trung Quốc đang thực hiện một cách tiếp cận thận trọng với vấn đề băi cạn Scarborough, đặc biệt sau khi Lầu Năm Góc lên tiếng cảnh báo có thể “hành động” nếu Bắc Kinh thực hiện hoạt động cải tạo băi cạn này.
Ông Chang nói: “Băi cạn Scarborough rất khác so với những rạn san hô khác ở quần đảo Trường Sa… một phần v́ nó rất gần với các căn cứ quân sự của Mỹ tại Philippines”.
Trước đó, phát biểu tại Đối thoại Shangri-La lần thứ 15 vừa diễn ra ở Singapore, Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ Ash Carter cho biết, bất kỳ hành động nào của Trung Quốc nhằm thay đổi nguyên trạng băi cạn Scarborough ở vùng biển tranh chấp sẽ mang lại hậu quả.
Ông Carter nói: “Tôi hy vọng sự việc không đi theo khả năng này bởi v́ nếu điều đó xảy ra, Mỹ sẽ hành động và… các nước khác trong khu vực cũng sẽ hành động. Điều này sẽ không chỉ khiến căng thẳng gia tăng mà c̣n cô lập Trung Quốc”.
Đầu năm nay, Manila đă tuyên bố mở cửa ít nhất 8 căn cứ quân sự của ḿnh cho các lực lượng Mỹ, trong đó có hai căn cứ không quân ở Pampanga, nơi chỉ cách băi cạn Scarborough khoảng 330km.
Theo chuyên gia quân sự Li Jie ở Bắc Kinh, Trung Quốc sẽ cố gắng để duy tŕ quan hệ thân thiện với Philippines trước thời điểm nhậm chức Tổng thống của ông Duterte vào cuối tháng này./.