CEDAR RAPIDS, Iowa - Một người Việt Nam bị buộc tội bắn người hàng xóm vào năm 2012 nay đă nhận tội, với những cáo buộc nhẹ hơn, và có thể lănh án bảy năm tù. Vụ bắn xuất phát từ việc gia đ́nh Việt Nam bị người hàng xóm kỳ thị trong nhiều năm.
Ông Joseph Phạm trong ṭa cuối năm 2012. (helpjosephpham.word press.com)
Ông Joseph Phạm, 44 tuổi, đă nhận tội, với những tội danh được sửa đổi là tội đe dọa bằng một thứ vũ khí nguy hiểm - một tội đại h́nh - và sử dụng vũ khí một cách bừa băi - một tội tiểu h́nh trường hợp gia trọng. Ông cũng sẽ phải bồi thường một khoản tiền sẽ được xác định sau.
Theo một thỏa thuận đưa đến sự nhận tội, bị can phải đối diện với một bản án 5 năm tù giam cho tội đại h́nh, 2 năm tù cho các tội tiểu h́nh, và những bản án này cộng lại sẽ được thi hành trong 7 năm liên tiếp.
Lúc đầu ông Joseph Phạm bị buộc tội ba tội danh mưu sát, và một tội danh đe dọa bằng một loại vũ khí nguy hiểm, nhưng một cuộc đánh giá về tâm thần đă t́m thấy Phạm bị suy giảm khả năng, và những cáo buộc này sẽ được băi bỏ khi ṭa tuyên án.
Trong buổi điều trần, ông nh́n nhận đă bắn nhiều phát vào hướng nhà một người hàng xóm. Khi vụ nổ súng xảy ra, ba người láng giềng ở bên cạnh nhà ông là Brian Wilson, 39 tuổi, con gái của ông này là Jayde Wilson, và bà Tracy Moses, đều đang ở trong nhà; ông Brian Wilson bị trúng ba phát đạn và bị thương nặng .
Phó biện lư Nic Scott của quận Linn County nói theo rằng chiếu theo luật về trường hợp này, nếu một người nào đó được t́m thấy bị suy giảm khả năng tâm trí, th́ tiểu bang không thể cáo buộc người phạm một tội “cố ư cụ thể,” như tội mưu sát, bởi v́ người đó không có khả năng cố ư gây ra một cái chết.
Sau vụ nổ súng, các thành viên gia đ́nh của Joseph Phạm nói với báo The Gazette rằng v́ là người Việt Nam nên họ đă bị quấy nhiễu, kỳ thị trong nhiều năm qua, lần đầu tiên bởi chồng cũ của bà Moses khi ông ta sống trong căn nhà ấy, và sau đó là bởi ông Brian Wilson, bạn sau này của bà Moses.
Theo hồ sơ cảnh sát, trong năm 2012 đă có một số cú điện thoại do cả hai người láng giềng này gọi tới, than phiền về người kia v́ những chuyện, như mở nhạc nghe to, những cử chỉ thô lỗ, các cửa sổ bị đập bể, một hộp thư bị phá, và phân ném sang nhà.
Báo chí trong vùng từng đưa ra nhận xét rằng gia đ́nh ông Phạm đă bị ức hiếp, quấy phá quá lâu, đưa đến sự nổ súng.
Theo dự trù, Joseph Phạm sẽ bị tuyên án vào ngày 18 tháng 2, 2014 tại ṭa án địa hạt quận Linn County.
Một trang blog được thành lập vào năm 2013 để bênh vực ông Joseph Phạm, được viết bằng tiếng Anh cũng như tiếng Việt. Bản tiếng Việt trên trang “helpjosephpham.word press.com” cho biết thêm một số chi tiết về hoàn cảnh của gia đ́nh họ Phạm. Bài viết được tóm lược như sau.
“Trong bảy năm trời, ngày qua ngày, gia đ́nh anh chị Joseph Phạm đă chịu đựng sự quấy phá của hàng xóm Mỹ trắng. Họ liệng tă và phân chó mèo vào các con anh, liệng bể hai kính cửa sổ nhà anh, đập bể cửa kính xe của anh, và hăm dọa đến tính mạng gia đ́nh anh. Chuyện xảy ra cũng chỉ v́ màu da vàng của gia đ́nh anh, v́ nhạc Việt Nam mà thỉnh thoảng họ nghe được, và v́ mùi đồ ăn Việt Nam.
“Trong bối cảnh căng thẳng ngột ngạt như vậy, khi mà sự cầu cứu của gia đ́nh anh đă bị cả một hệ thống chính quyền địa phương phớt lờ đi, và sự nguy hiểm kề cạnh trong chớp mắt có thể cướp đi tất cả những ǵ ḿnh yêu dấu nhất. Th́ thử hỏi ai sẽ chịu trận để mất đi những người ḿnh yêu thương mà không chống trả để bảo vệ gia đ́nh ḿnh?
“Vào tối thứ Bảy ngày 9 tháng 6 năm 2012, khi Brian Wilson, người hàng xóm kỳ thị chạy qua đập cửa nhà anh Joseph Phạm với lời lẽ chửi rủa giận dữ và hành động muốn gây nguy hiểm đến tánh mạng gia đ́nh anh, đă dồn anh vào quyết định bắn người hàng xóm để bảo vệ cho chính ḿnh và gia đ́nh ḿnh.”
“Joseph Phạm là một thuyền nhân tị nạn đến Mỹ năm 1982, sống ở Cedar Rapids, Iowa với gia đ́nh cha mẹ bảo trợ Moyles. Sau khi tốt nghiệp trung học, anh dọn về California xum họp với cha mẹ ruột. Trong thời gian này anh lấy vợ, Nguyễn Thu Vân, sau đó có ba con, hai gái một trai. Năm 2002, hai thân sinh anh qua đời.
“Năm 2005, Joseph và gia đ́nh dọn về Cedar Rapids, Iowa. Anh ước ao được trở về sống lại những ngày tháng yên b́nh ở thành phố Cedar Rapids nhỏ bé. Anh những tưởng quên đi sự mất mát về cái chết của cha mẹ ḿnh, xây dựng một cuộc sống mới ở Iowa, và để cho các con anh gần gũi với cha mẹ nuôi của anh mà đă một thời nuôi nấng dạy dỗ anh đến trưởng thành.
“Rời Westminster, California, vợ chồng anh và ba con nhỏ vượt đường dài trở về Cedar Rapids, Iowa. Họ t́m mua được căn nhà xinh xắn hợp ư và dọn vào, bên cạnh gia đ́nh Moses. Khốn thay gia đ́nh Moses không hài ḷng với hàng xóm mới da vàng, và đă tạo ra một cơn ác mộng cho gia đ́nh Joseph.
“T́nh hàng xóm bị hoen ố ngay lập tức bởi sự căng thẳng về chủng tộc. Gia đ́nh Joseph Phạm bị quấy phá hăm dọa liên tục. Gia đ́nh Moses chửi rủa, hăm dọa gia đ́nh Phạm với những câu như ‘Tụi tao không muốn chúng mày ở đây’ hoặc ‘Chúng mày không được chào đón ở đây. Hăy cút về quê hương chúng mày đi!’ Những lời hăm dọa dần dần đă trở thành hành động bạo lực.
“Hai cửa sổ nhà của gia đ́nh Joseph bị bể, dấu bánh xe bùn đất của Moses c̣n in hằn trên cỏ nhà Joseph Phạm, thư từ bị trộm cắp, cắt xén, các con của Joseph bị liệng phân vào người, xe cộ bị phá hoại, và hàng loạt những quấy nhiễu vẫn tiếp tục suốt bao năm bằng đủ mọi cách. Tưởng rằng công lư sẽ trị tội gia đ́nh Moses, Joseph Phạm gọi cảnh sát nhiều lần. Nhưng cuối cùng Joseph đă nhận ra sự phớt lờ của chính quyền địa phương và cơ quan công lực.
“Năm 2010, gia đ́nh Joseph Phạm kiện Jamie Moses đă liệng đá vào cửa sổ pḥng của đứa con gái lớn Kathie Phạm khi cháu ngủ vào hai giờ sáng. Kathie và người bạn bị nhiều vết cắt và bầm tím. Vụ kiện này bao gồm bồi thường thiệt hại về cả tinh thần (cảm xúc) lẫn vật chất, thiệt hại tài sản, tiền phạt, và tiền ṭa. Jamie nhận tội, bị phat $190. Ṭa yêu cầu Jamie và Phạm family sẽ không được liên lạc với nhau. Tưởng đă yên, nhưng sự việc lại tiếp tục tái diễn không khác ǵ trước, khi mà Jamie ly dị dọn ra, và Brian Wilson dọn vào.
“Tối 9 tháng 6 năm 2012, gia đ́nh Joseph Phạm về nhà sau buổi tiệc ra trường. Nguy hiểm bao trùm, vẫn một mùi cay đắng của hận thù và kỳ thị. Khi Brian Wilson đập cửa nhà Joseph Phạm và tức giận la lối chửi rủa qua màn đêm, Joseph Phạm đă không c̣n con đường chọn lựa là bảo vệ gia đ́nh anh, và chuyện xảy ra trong cái đêm kinh hoàng sẽ được kể ra trước toà.
“Từng ngày vợ con của Joseph co rúm sợ hăi trong nhà, cửa khóa chặt kín mít. Căn nhà bây giờ như bao trùm trong cơn ác mộng. Người qua đường la hét chửi bới. Đêm đến mẹ con lại tá túc ngủ nhờ nhà bạn bè, ở nơi nào an toàn tánh mạng, trốn tránh sự dọa nạt và hành động thù nghịch kỳ thị của những kẻ giống như gia đ́nh Moses.
“Vợ của Joseph, Thu Vân là một nội trợ ở nhà nấu nướng chăm sóc con cái cho chồng đi làm. Bây giờ chồng ḿnh tù tội, cột trụ của gia đ́nh không c̣n, tiền bac cũng không. Sự sợ hăi hiện thời cộng thêm sự sợ hăi khi các bills hàng tháng gửi về không tiền trả. Và cả tiền mướn luật sư nữa. Có chăng là những giọt nước mắt vô vọng và tương lai đen tối cho các con c̣n thơ dại của chị.”
VD