Tại sao luôn là nông dân?!

Tây Nguyên đang mùa mưa, một ngày ít nhất cũng vài trận mưa rào xối xả, đường đi vào các bản thì lầy lội, nhưng cây cối thì tốt tươi, xanh um một màu. Điều lý thú là trên đường đi, trong một góc vườn của ngôi nhà ven đường tôi còn thấy một cây đào phai nở hoa. Hoa đào nở giữa tháng tám, một điều thật lý thú, cứ tưởng như đang là mùa xuân.
Chưa hết, trên phố còn có những cây hoa ban cũng đang nở hoa. Dường như ở đây, nơi được thiên nhiên ưu đãi đến thế với đất bazan và khí hậu mát mẻ, những loài hoa cũng nở quên mùa.
Nhìn những vườn cây trái xanh tươi trĩu quả, những cây cà phê quả chạt khắp cành, những nọc tiêu xum xuê chi chít những chùm quả, sầu riêng lúc lỉu treo trên các cành, những trái bơ xanh láng bóng... ai cũng chắc rằng hẳn cuộc sống của người dân nơi đây rất ấm no.
Chúng tôi vào thăm một bản ở gần Nhà máy thủy điện Yaly. Nhà chỉ có một bà già với cô gái nhỏ đang địu con, mấy đứa trẻ... còn những người khác đi làm rẫy. Ngôi nhà sàn rộng rãi nhưng chẳng thấy có đồ đạc gì ngoài hai cái giường cũ, có thể chạy từ đầu này đến đầu kia nhà mà chẳng vướng phải thứ gì. Trong bếp chỉ có mấy cái nồi, không thấy bát đũa gì, chị bạn đi cùng giải thích người dân tộc không ăn theo bữa, ai đói thì vào bếp mở nồi mà ăn, không cần bát đũa...
Thấy có khách đến, những đứa trẻ hàng xóm kéo tới rất đông. Có bao nhiêu bánh kẹo trong túi chúng tôi dốc hết ra chia cho chúng. Những đôi mắt to, tròn với hàng lông mi cong vút nhưng ngơ ngác, người lạ hỏi chỉ biết lắc hay gật, trông thật thương. Có đứa còn không biết bóc kẹo.
Giữa thiên nhiên và con người sao lại có sự khác biệt đến thế? Thiên nhiên thì giàu có, đầy sức sống, còn con người dường như đờ đẫn vì nghèo đói. Chị bạn kể, nhìn vườn cà phê tốt thế kia, nhưng có nhà đã bán non cho người ta rồi, để lấy tiền mua phân bón, mua thuốc trừ sâu... nên đến lúc thu hoạch thì cũng vừa hết tiền, đành đứng nhìn người ta tới thu cà phê của mình. Quanh đi quẩn lại cũng không làm sao thoát khỏi cái nghèo.
Tôi đã đi qua nhiều miền quê và yêu vô cùng những đồng lúa xanh, những vườn cây trái xum xuê. Và trong tôi luôn day dứt câu hỏi, tại sao người nông dân, những người làm nên bức tranh đẹp đẽ đó lại luôn là những người nghèo nhất?
vnn