Mối hiểm họa từ dịch viêm gan vi-rút

Do số người mắc không ngừng gia tăng, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã coi bệnh viêm gan vi-rút là dịch và xác định vi-rút viêm gan là "kẻ giết người thầm lặng". Ngày 28-7 hằng năm được lấy là Ngày phòng, chống viêm gan vi-rút toàn thế giới. WHO khu vực Tây Thái Bình Dương cam kết "đánh gục" viêm gan vi-rút đối với chín quốc gia trong khu vực, trong đó có Việt Nam.

WHO cảnh báo cho tất cả các quốc gia trên thế giới về tác hại nghiêm trọng của dịch viêm gan vi-rút đối với sức khỏe của toàn thể nhân loại, khi toàn thế giới có hai tỷ người nhiễm vi-rút viêm gan B, 200 triệu người nhiễm vi-rút viêm gan C; hằng năm có hơn một triệu người chết do các loại vi-rút viêm gan...

Việt Nam là một trong chín quốc gia ở khu vực Tây Thái Bình Dương đang phải đối mặt với loại dịch bệnh rất âm thầm, tác hại rất nghiêm trọng của nó không những đối với sức khỏe mà còn đối với đời sống xã hội. Nhà nước cũng như ngành y tế đã có nhiều quan tâm phòng, chống loại dịch bệnh này, vì vậy những năm gần đây chúng ta đạt được nhiều kết quả bước đầu. Trong mười năm trở lại đây, hơn 50% số trẻ sơ sinh được tiêm vắc-xin phòng viêm gan B, do vậy tỷ lệ nhiễm vi-rút viêm gan đã giảm rõ rệt. Ðáng chú ý, phong trào vệ sinh yêu nước được triển khai khá tốt từ thành thị đến nông thôn, vì thế gần 30 năm nay tỷ lệ người mắc viêm gan A và viêm gan E rất thấp. Bên cạnh đó, kỹ thuật ghép gan đã được phát triển ở một số bệnh viện lớn. Năm 2012, lần đầu tiên phong trào toàn dân chung tay "đánh gục" vi-rút viêm gan được phát động trong cả nước. Phong trào đang thật sự đi vào cuộc sống, thu được một số kết quả bước đầu: khám và xét nghiệm cho hơn 2,98 triệu người; phát hiện gần 106 nghìn người nhiễm vi-rút viêm gan B, hơn 13 nghìn người nhiễm vi-rút viêm gan C và 2.383 người ung thư gan nguyên phát. Ðể đẩy mạnh việc chăm sóc và điều trị cho những người nhiễm vi-rút viêm gan B và C, Hội Gan mật Việt Nam phối hợp các chuyên gia đầu ngành lĩnh vực gan mật xây dựng Hướng dẫn điều trị giúp cho các đội ngũ bác sĩ từ trung ương đến địa phương.

Tại nhiều tỉnh, thành phố, Hội Gan mật địa phương đã cùng với các cơ sở y tế tuyên truyền vận động những người chưa được khám và xét nghiệm viêm gan cần đến cơ sở y tế để khám và xét nghiệm, đồng thời tiến hành sàng lọc phát hiện những người đang bị viêm gan vi-rút, xơ gan hoặc ung thư gan để được hướng dẫn điều trị, hạn chế thấp nhất tỷ lệ tử vong. Hoạt động ở các địa phương có nhiều cách tổ chức khác nhau, trong đó có hoạt động của tỉnh Kiên Giang là một mô hình đáng được nhân rộng ra toàn quốc. Tỉnh Kiên Giang có Hội Bảo trợ bệnh nhân nghèo phối hợp với Hội Gan mật của tỉnh và Bệnh viện đa khoa tỉnh điều trị cho 100 người bệnh viêm gan vi-rút C mạn tính miễn phí, trong đó phần lớn là người bệnh nghèo...

Ðể đẩy mạnh phong trào toàn dân chung tay "đánh gục" vi-rút viêm gan, Hội Gan mật Việt Nam phối hợp T.Ư Hội Nông dân Việt Nam phát động cuộc thi tìm hiểu bệnh viêm gan vi-rút trong cả nước. Cuộc thi đã nhận được bài dự thi của đông đảo bạn đọc tham gia, trong đó có nhiều bài dự thi của người cao tuổi, người ở vùng xa xôi hẻo lánh, các vùng dân tộc thiểu số từ Cao Bằng, Lạng Sơn cho đến đất mũi Cà Mau...

Các nước đang cố gắng ngăn chặn đại dịch viêm gan vi-rút, song hiện nay căn bệnh này vẫn đang diễn biến phức tạp, gây nhiều hậu quả nghiêm trọng, chưa thể khống chế sự lây lan, tiến triển bệnh, dẫn đến tử vong. Bệnh ung thư gan nguyên phát do vi-rút B, C ngày càng gia tăng, phần lớn người bệnh khi phát hiện bệnh thì đã muộn, do vậy việc điều trị kể cả nội khoa và ngoại khoa đều gặp khó khăn. Thống kê cho thấy, năm 2008 số người chết vì ung thư gan là 21.748 người, gấp khoảng hai lần số người chết do tai nạn giao thông. Số người mắc viêm gan vi-rút hiện là hơn tám triệu người, trong khi đó số người nhiễm HIV/AIDS là hơn 210 nghìn người (năm 2012).

Tuy nhiên tình trạng người mắc bệnh viêm gan vi-rút cấp, mạn tính dẫn đến xơ gan ngày một gia tăng. Nhiều gia đình cả nhà đều bị viêm gan vi-rút; số người bệnh ở nông thôn, ở vùng sâu, vùng xa, phần đông không có điều kiện chữa bệnh, chi phí chữa bệnh có trường hợp lên đến 200 triệu đồng mỗi năm; một số loại thuốc chữa bệnh cho đến nay vẫn chưa được đưa vào danh mục bảo hiểm y tế. Ðáng chú ý, nhiều người bệnh chưa nhận thức đầy đủ những biến chứng nguy hiểm của căn bệnh này, dẫn đến không tuân thủ đầy đủ hướng dẫn điều trị của các bác sĩ; nhiều bác sĩ chưa được cập nhật đầy đủ phác đồ điều trị chuẩn đối với viêm gan vi-rút... Từ nhiều lý do nêu trên dẫn đến tình trạng xơ gan ngày một gia tăng. Hậu quả của viêm gan vi-rút dẫn đến ung thư gan, xơ gan là rất lớn. Các thể xơ gan cấp và mạn tính phối hợp những bệnh đái đường, tăng huyết áp, suy thận, lao phổi, HIV/AIDS là nguyên nhân gây tử vong cho hơn 100 nghìn người mỗi năm.

WHO đã phải kêu gọi tất cả các quốc gia cùng hành động ngăn chặn đại dịch này trước khi quá muộn. Riêng WHO khu vực Tây Thái Bình Dương cam kết "đánh gục" vi-rút viêm gan B, với mục tiêu hàng đầu là hạ thấp tỷ lệ nhiễm vi-rút viêm gan B ở trẻ em xuống dưới 2%. Chúng ta chung tay góp sức bằng các việc làm cụ thể như: tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục để mọi người nhận thức được sự nguy hiểm của dịch, tự nguyện tham gia phong trào toàn dân chung tay "đánh gục" vi-rút viêm gan. Tiếp tục tiêm vắc-xin phòng bệnh viêm gan B cho tất cả các trẻ sơ sinh và những người có yếu tố nguy cơ cao. Sử dụng các kỹ thuật tiên tiến để phục vụ an toàn trong truyền máu và các sản phẩm máu. Phát hiện và điều trị theo phác đồ chuẩn tất cả các bà mẹ đang mang thai bị viêm gan vi-rút, để giảm tỷ lệ lây truyền từ mẹ sang con trong khi sinh. Chủ động các biện pháp phòng, tránh sự lây lan của căn bệnh này. Thực hiện ăn chín, uống sôi bảo đảm vệ sinh thực phẩm để phòng bệnh viêm gan A và viêm gan E. Sử dụng phác đồ chuẩn trong điều trị viêm gan vi-rút B và C.

Với phương châm phòng bệnh hơn chữa bệnh, có sự chung tay góp sức của tất cả các cấp, các ngành và toàn thể cộng đồng, nhất định chúng ta có thể từng bước đẩy lùi loại dịch viêm gan vi-rút.

TS ÐINH QUÝ LAN Chủ tịch Hội Gan mật Việt Nam