Cách nay 3 năm, khi Miến Điện c̣n trong chính thể quân phiệt, Thủ tướng VN Nguyễn Tấn Dũng nhân hội nghị thượng đỉnh ASEAN tại Hà Nội có đề cập tới cuộc tuyển cử ở Miến “phải được tự do và dân chủ với sự tham dự của tất cả đảng phái”. Th́ nay, chính VN – chứ không phải Miến Điện – đang lâm vào t́nh trạng tồi tệ về nhân quyền, dân chủ, nhất là vấn đề tù nhân chính trị, tù nhân lương tâm.
Miến Điện và VN đi ngược chiều về nhân quyền
Tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tiếp đón Tổng thống Miến Điện Thein Sein đang thăm chính thức Việt Nam ngày 20/03/2012/Courtesy chinhphu.vn
Hồi tháng 11 năm ngoái, ông Phil Robertson, Phó Giám đốc đặc trách Á Châu của Tổ chức Nhân quyền Human rights Watch có bài tựa đề tạm hiểu là “Cuộc đua đội sổ của Việt Nam: Miến Điện và Việt Nam đi ngược chiều về nhân quyền”, mở đầu rằng Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng viếng thăm Miến Điện hồi tháng Tư năm 2010 đă bảo các lănh đạo Miến rằng VN ủng hộ lộ tŕnh dân chủ hoá Miến Điện. Sau đó, vào lúc kết thúc Thượng đỉnh ASEAN lần thứ 16 được tổ chức tại Hà Nội, ông Nguyễn Tấn Dũng lên tiếng từ ghế chủ tịch luân phiên ASEAN rằng cuộc tuyển cử sắp diễn ra ở Miến Điện phải được tự do và dân chủ…
Nhưng, ông Phil Robertson lưu ư, hiện giờ, 2 chính phủ VN và Miến điện ngày càng giống như 2 chiếc tàu chạy ngược chiều nhau ở đại dương – ngược chiều về nhân quyền.
Trong khi tại Việt Nam, nhất là trong thời gian gần đây, ngày càng có nhiều tù nhân chính trị, tù nhân lương tâm ưu tư vận nước cùng sự sa sút xă hội đă bị gán ghép bằng những điều luật h́nh sự mơ hồ, chung chung để phải vào tù, th́ hôm thứ Hai vừa rồi ( 15/07/2013), Tổng thống Miến Điện Thein Sein lên tiếng tại Luân Đôn rằng ông “bảo đảm” vào cuối năm 2013 sẽ không c̣n tù nhân lương tâm nào nữa ở nước này.
Kể từ khi chính phủ dân sự của Tổng thống Thein Sein nắm quyền hồi tháng Ba năm 2011, hàng trăm nhà bất đồng chính kiến đă được phóng thích. Và ông Thein Sein hồi tháng 11 năm ngoái tuyên bố duyệt xét lại tất cả trường hợp tù nhân chính trị.
Tù nhân Myanmar đi bộ ra khỏi nhà tù Insein trung tâm Yangon ngày 12 Tháng 10 năm 2011. Cho đến nay hàng trăm nhà bất đồng chính kiến đă được phóng thích. AFP
Lời “bảo đảm” từ Luân Đôn của Tổng thống Thein Sein như vừa nêu khiến người ta liên tưởng tới số phận của tù nhân chính trị, tù nhân lương tâm oan khuất tại VN. Từ Sai g̣n, nhà báo Huỳnh Ngọc Chênh nhận xét:
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng viếng thăm Miến Điện hồi tháng Tư năm 2010 đă bảo các lănh đạo Miến rằng VN ủng hộ lộ tŕnh dân chủ hoá Miến Điện. Sau đó...ông Nguyễn Tấn Dũng lên tiếng từ ghế chủ tịch luân phiên ASEAN rằng cuộc tuyển cử sắp diễn ra ở Miến Điện phải được tự do và dân chủ…
ông Phil Robertson
Có lẽ trong Khối ASEAN th́ bây giờ c̣n lại Việt Nam là nước cuối cùng c̣n chế độ toàn trị, và có tù nhân làm chuyện quốc sự, tức bị giới cầm quyền ghép vô tội “chống lại nhà nước” hay là “tuyên truyền chống nhà nước”, “lợi dụng dân chủ”…Th́ đó gọi là những tù nhân lương tâm. Việt Nam sẽ là nước cuối cùng c̣n những người như vậy.
Và, cũng trong chiều hướng nhận xét vừa rồi của Phó giám đốc Á Châu Phil Robertson thuộc Human Rights Watch về 2 con thuyền quốc gia Việt Nam và Miến Điện đang “chạy ngược chiều nhau ở đại dương – ngược chiều về nhân quyền”, kư giả Trương Minh Đức đưa ra so sánh để rồi “rất tiếc” và “rất buồn”:
Miến Điện với VN th́ hiện nay đă khác nhau xa về vấn đề dân chủ hoá. Bởi v́ Miến Điện hiện giờ là một nước dân chủ, đa đảng dù trước đây là một chế độ độc tài khiến cả VN cũng đă từng phê phán. Nhưng hiện nay, trong khi Miến Điện tiến bộ như vậy th́ VN lại đi lùi về dân chủ. Tôi nghĩ chính quyền dân chủ Miến Điện đang phát triển rất tốt, từ đó, Tổng thống Thein Sein quyết định trả tự do cho tù nhân chính trị, và đây là một quyết sách đúng đắn. Nh́n lại Việt Nam, tôi thấy rất tiếc cho chính phủ Việt Nam đă bị công luận thế giới lên án về nhân quyền ngày càng nhiều trong thời gian gần đây. Trong 6 tháng qua, đă có rất nhiều tù nhân chính trị, tù nhân lương tâm cùng những blogger bị bắt bớ. Đây là điều rất tiếc và rất buồn cho VN trong bối cảnh hội nhập toàn cầu!
Thủ tướng Anh David Cameron (trái) chào đón Tổng thống Myanmar Thein Sein. Ông Thein Sein lên tiếng tại Luân Đôn rằng ông “bảo đảm” vào cuối năm 2013 sẽ không c̣n tù nhân lương tâm nào ở Miến Điện (15/07/2013)AFP
Dân chủ VN bị đẩy lùi bởi áp lực của TQ
Trong khi nhà báo Huỳnh Ngọc Chênh bày tỏ mong mỏi rằng sự thay đổi ở Miến Điện sẽ là những gợi ư tốt cho nhà cầm quyền Việt Nam, cho giới lănh đạo Việt Nam suy nghĩ hay làm thế nào đó để thế giới không c̣n quan tâm, không c̣n lo lắng cho số phận những người bị bắt, bị nhốt, những người được gọi là tù nhân lương tâm, th́ nhà báo Trương Minh Đức không quên lưu ư đến “tiến tŕnh dân chủ trong nước rất xấu và diễn tiến ngày càng tồi tệ”, mà một trong những tác động đáng kể là áp lực từ phương Bắc. Kư giả Trương Minh Đức nhận xét:
Vừa rồi, khi ông Trương Tấn Sang sang TQ th́ Bắc Kinh tiếp tục hành động bành trướng ở biển Đông, bắn tàu cá VN, đụng ch́m tàu cũng như bắt bớ, đánh đập ngư dân, tịch thu ngư cụ, hải sản…Điều này cho thấy tiến tŕnh dân chủ của VN một phần bị đẩy lùi bởi áp lực của TQ.
Theo như kế hoạch th́ vào ngày 25 tháng Bảy sắp tới, Chủ tịch Trương Tấn Sang sẽ chính thức viếng thăm Hoa Kỳ theo lời mời của Tổng thống Barack Obama. Và, theo thông báo của Toà Bạch Ốc, nhân quyền sẽ là một trong những đề tài thuộc nghị tŕnh thảo luận, trong đó hẳn là phải có chuyện tù nhân lương tâm. Câu hỏi cần được nêu lên là, về khía cạnh này, công luận mong đợi ǵ ở chuyến đi của Chủ tịch Trương Tấn Sang tại Mỹ sau chuyến “phụng mệnh chiếu chỉ Thành Đô II” của ông ở Trung Nam Hải ? Nhà báo Trương Minh Đức nhận xét:
Vừa rồi, khi ông Trương Tấn Sang sang TQ th́ Bắc Kinh tiếp tục hành động bành trướng ở biển Đông, bắn tàu cá VN, đụng ch́m tàu cũng như bắt bớ, đánh đập ngư dân, tịch thu ngư cụ, hải sản…Điều này cho thấy tiến tŕnh dân chủ của VN một phần bị đẩy lùi bởi áp lực của TQ
Kư giả Trương Minh Đức
Trong t́nh h́nh như hiện nay, chúng tôi cũng không hy vọng ǵ nhiều lắm ở chuyến đi ông Sang. Nhưng những nhà đấu tranh cho dân chủ VN hy vọng chính quyền Hoa Kỳ cũng như Tổng thống Obama nêu lên vấn đề tiến tŕnh dân chủ ở VN th́ may ra các nhà dân chủ trong nước có thể bày tỏ cảm tưởng của ḿnh về tiến tŕnh dân chủ, tránh bớt t́nh trạng bị bắt bớ ? Tôi nghĩ việc này phần nào cũng do ở Tổng thống Obama, cùng sự vận động của tất cả trong và ngoài nước, gởi thỉnh nguyện thư lên Tổng thống Hoa Kỳ.
Nhắc đến “dân chủ”, qua bài “Cuộc đua đội sổ của VN: Miến Điện và VN đi ngược chiều về nhân quyền”, ông Phi Robertson của Human Rights Watch đi đến kết luận rằng tới năm 2015, khi kỳ tổng tuyền cử ở Miến Điện lúc đó có thể mang lại một sự chuyển quyền thật sự phát xuất từ các thùng phiếu, th́ Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng có thể hối tiếc về bài diễn văn hồi năm 2010 của ông khuyến khích Miến Điện đi theo con đường dân chủ - nhất là khi người dân VN tiếp tục tự hỏi rằng không biết khi nào Hà Nội mới chịu theo chân xứ láng giềng của Tổng thống Thein Sein ?
Thanh Quang, phóng viên RFA