(Kienthuc.net.vn) - Ngư lôi, tên lửa chống ngầm và máy bay săn ngầm là vũ khí hiện đại đang được ứng dụng rộng răi trong chiến tranh chống ngầm.
“Tính kế” săn lùng “sát thủ dưới ḷng đại dương” (2)
Chính v́ hạn chế của rocket chống ngầm là tầm bắn ngắn, nên tác chiến chống ngầm đ̣i hỏi phải có những vũ khí có tầm tấn công xa hơn. Cùng với đó, đ̣i hỏi phải đánh chính xác hơn, không rải trên diện rộng như rocket chống ngầm hay bom ch́m.
Ngư lôi và “cánh tay nối dài”
Các nhà khoa học quân sự đă sáng chế ra các loại ngư lôi trang bị đầu tự dẫn, bám theo sóng âm phát ra từ tàu ngầm để tấn công. Ngư lôi chủ yếu sử dụng động cơ điện, ngư lôi tầm xa sử dụng các chất oxy hóa như hidro peroxit H2O2.
Có thể kể ra những loại ngư lôi hiện đại như ngư lôi Spearfish (Anh), ngư lôi hạng nặng Mk-48, ngư lôi chống ngầm hạng nhẹ Mk-54 (Mĩ) và ngư lôi nhanh nhất thế giới VA-111 của Nga…
Tuy nhiên, khi mà tàu ngầm được trang bị rộng răi các tên lửa diệt hạm, th́ ngư lôi chống ngầm cũng trở nên yếu thế. Giải pháp được đưa ra là sử dụng các tên lửa chống ngầm tầm xa.

Ngư lôi chống ngầm hạng nhẹ Mk46 phóng từ hạm nổi.
Tên lửa hành tŕnh chống ngầm được thiết kế như các loại tên lửa b́nh thường. Tuy nhiên, đầu đạn của nó thay v́ sử dụng khối thuốc nổ thông thường th́ lại trang bị quả ngư lôi (hạng nhẹ).
Trong chiến đấu, sau khi phát hiện mục tiêu tàu địch, tên lửa được kích hoạt rời bệ phóng tới vùng có địch. Ở cự ly nhất định, “đầu đạn” ngư lôi sẽ tách khỏi tên lửa rơi xuống nước tự đồng t́m kiếm và tiêu diệt tàu ngầm bằng đầu tự dẫn riêng.
Tên lửa tầm xa chống ngầm đă được nhiều nước chế tạo, sử dụng ống phóng riêng hoặc dùng chung với các ống phóng ngư lôi 533mm và 650mm.
Trong khi Mĩ có RUM-139 VL ASROC (tầm bắn 22 km) trang bị trên hạm nổi, UUM-44 SUBROC (tầm bắn 55km) cho tàu ngầm, th́ Nga có các tên lửa RPK-6 Vodopad (tầm bắn lên đến 120km), RPK-9 Medvedka (tầm bắn 20km) phóng từ hạm nổi và RPK-2 Viyuga (tầm bắn lên đến 45km), RPK-7 Veter (tầm bắn 120km) phóng từ tàu ngầm … Tên lửa tầm xa diệt ngầm đă giúp nâng cao khả năng tấn công tàu ngầm từ xa cho các hạm tàu của hải quân.
“Sát thủ chống ngầm” từ trên không
Cùng với sự phát triển của công nghệ hàng không, máy bay ngày càng có nhiều ứng dụng trong quân sự, và đương nhiên cũng làm thay đổi về cơ bản tác chiến chống ngầm. Bởi tàu ngầm mạnh về đánh hạm nổi, hay săn tàu ngầm, nhưng rất yếu về mặt pḥng không.
Đương nhiên cũng có thể lắp đặt tên lửa pḥng không tầm ngắn cho tàu ngầm, như tàu ngầm Kilo Project 636 của Việt Nam cũng có thể được trang bị tên lửa 9K34 Strela-3, nhưng cũng không v́ thế mà có thể thay đổi được cục diện. Nhất là khi máy bay có tầm bay xa, tốc độ cao, dễ dàng tấn công tàu ngầm chạy chậm bằng ngư lôi và tên lửa chống ngầm tầm xa.

Máy bay tuần tra chống ngầm Il-38.
Chuyên nhiệm săn ngầm tầm xa là các máy bay, thường sử dụng khung thân máy bay vận tải, với yêu cầu bay xa, bay lâu, mang được nhiều vũ khí, khí tài nhưng chỉ cần tốc độ vừa phải. Điển h́nh là máy bay IL-38 của Nga và P-3C Orion của Mĩ. P-3C Orion có tốc độ bay khi làm nhiệm vụ là 610km/h và có thể bay liên tiếp 14 tiếng liên tục, c̣n thông số này đối với IL-38 là 645km/h trong 12 tiếng hành tŕnh.
Các máy bay săn ngầm này sử dụng nhiều biện pháp, ngoài thả các phao thủy âm (IL-38 có thể mang theo 216 phao thủy âm RGB-1 hoặc 144 phao RGB-1 và 10 phao RGB-2 để săn lùng tàu ngầm) c̣n có những biện pháp như sử dụng radar, thăm ḍ từ tính bất thường, trinh sát hồng ngoại, phát hiện vùng biển ấm hơn do có tàu ngầm hoạt động… nên sẽ tăng khả năng phát hiện tàu ngầm đối phương.
Sau đó, với tải trọng vũ khí rất lớn mang theo, chúng có thể sử dụng nhiều phương án tấn công, đánh tầm xa, tầm gần, đánh bằng bom ch́m, ngư lôi, tên lửa … Tàu ngầm có khả năng cơ động rất thấp, nên nếu bị phát hiện th́ khó mà tránh khỏi đ̣n tấn công của máy bay.
Các máy bay này c̣n được trang bị cả tên lửa chống tàu (tên lửa Harpoon trên P-3C) hay tên lửa không đối không để tự vệ (R-73 trên IL-38).

Trực thăng săn ngầm được sử dụng rộng răi, nó có thể phóng ngư lôi hạng nhẹ tiêu diệt tàu ngầm đối phương.
Ngoài các máy bay săn ngầm, nhiệm vụ săn ngầm c̣n được giao cho các trực thăng, tiêu biểu như SH-60B Seahawk của Mĩ, Ka-27 Helix của Nga và AW-101 Merlin của Anh … Chúng có thể được bố trí trên các tàu chiến, và hoạt động xung quanh khu vực biên đội tàu, để làm nhiệm vụ trinh sát chống ngầm.
Trong biên chế Không quân Nhân dân Việt Nam hiện nay có trang bị máy bay tuần tra/chống ngầm M-28 Bryza. Máy bay có khả năng săn lùng tàu ngầm bằng cách ḍ từ trường vỏ tàu ngầm, thu tín hiệu hồng ngoại và thả phao thủy âm. Phát hiện tàu địch, M28 sẽ sử dụng các ngư lôi A244/S của Italy để tấn công diệt tàu.
Ngoài ra, ta c̣n có trực thăng chống ngầm Ka-28, có thể cất hạ cánh trên khinh hạm Gepard 3.9. Ka-28 được trang bị các thiết bị thủy âm để ḍ t́m tàu ngầm, có thể mang cả ngư lôi, bom ch́m chống ngầm.
Lương Minh