Nguyên nhân ban đầu về cái chết của 3 phu vàng tại Ngách Chụm, thuộc núi Kẽm, xă Tam Lănh, huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam là do cứu lẫn nhau trong lúc chui vào hầm, bị ngạt khí.
Trong đó, có một người là Hội viên Hội Nông dân được công nhân nhiều năm liền là Nông dân sản xuất kinh doanh giỏi.
Chân ướt, ráo bước vào nghề đă gặp nạn
Sáng 6.5, phóng viên tới nhà của phu vàng Trần Viết Hoạt (51 tuổi, trú thôn An B́nh, xă Tam Lănh, huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam) - 1 trong 3 phu vàng chết ngạt trong lúc đang đi t́m nơi khai thác vàng trái phép.
Chị Bùi Thị Thu Tịnh (44 tuổi) vợ của nạn nhân Hoạt kể trong nước mắt: "
Mới chân ước, chân ráo và tập ṭ vào nghề mà đă gặp nạn rồi, sao số của chồng tôi khổ thế này. Nghề của vợ chồng tôi là làm trang trại chăn nuôi ḅ, heo, gà… và trồng rừng".

Người dân đến thắp nhang chia buồn cùng gia đ́nh trước cái chết của ông Hoạt.
Trang trại được thành lập trên 5ha tại chân đồi dốc Dẽo được hơn 5 năm qua. Nhưng do, dịch bệnh liên tục xảy ra làm cho trâu, ḅ, heo nuôi chết hàng loạt… nghề chăn nuôi gặp khó khăn. Nợ các ngân hàng và anh, em trong nhà hơn 100 triệu đồng. Gần đến ngày trả tiền gốc và lăi ngân hàng mà nhà không có tiền, vào tối ngày 2.5, anh Hoạt có bàn với gia đ́nh là sáng hôm sau sẽ đi vào núi t́m nơi để khai thác vàng xem sao.
Sau khi nghe anh Hoạt nói vậy, tôi và hai con can ngăn quyết liệt, đă cảnh báo với anh Hoạt là đă có rất nhiều cái chết thương tâm tại địa phương cũng do đi khai thác vàng trái phép, nhưng vào sáng sớm ngày 3.5 anh Hoạt đă lén lút vợ con cầm một chiếc đèn pin và rủ thêm 3 người khác đi (nay xác định là Hồ Văn Điêu (19 tuổi, trú xă Trà Bui, huyện Bắc Trà My), Hồ Văn Thương (18 tuổi, trú thôn 3, xă Trà Đốc, huyện Bắc Trà My) và Hồ Văn Lợi (SN 1992, trú thôn 2, xă Trà Đốc, huyện Bắc Trà My) đi vào núi t́m nơi khai thác vàng.
Sau hai ngày, không thấy cha trở về và điện thoại cũng không liên lạc được nên cháu Trần Viết Hảo (23 tuổi, con trai đầu anh Hoạt) vào núi t́m cha. Trên đường đi th́ gặp được Hồ Văn Lợi đang trên đường trên núi đi xuống th́ mới biết sự việc đau ḷng trên" - chị Tịnh nấc nghẹn.

Ông Hoạt là một Hội viện Nông dân được công nhận Nông dân sản xuất kinh doanh giỏi nhiều năm liền
C̣n ông Bùi Văn Pháp (60 tuổi), người dân địa phương cho biết: “Khi nghe thông tin Hoạt cùng hai phu vàng khác bị chết ngạt trong hầm do đi t́m nơi khai thác vàng, tôi sửng sốt. V́ lâu nay, vợ chồng Hoạt suốt ngày lo đến trang trại.
Hoạt là một người nông dân làm kinh tế trang trại giỏi của địa phương, được UBND xă Tam Lănh và UBND huyện Phú Ninh công nhận là Nông dân sản xuất kinh doanh giỏi nhiều năm liền. Nhưng chắc do trạng trại gặp khó khăn và thấy người dân giàu do khai thác vàng nên Hoạt mới đi t́m nơi để khai thác vàng tạo thêm thu nhập và trả nợ. Nhưng không ngờ mới lần đầu đi t́m địa điểm đă gặp sự cố đau ḷng trên”.
Đề nghị đánh sập các hầm vàng!
Trao đổi với PV, Thiếu úy Nguyễn Hoàng Cầu, Phó Đồn Công an tại xă Tam Lănh, cho biết:
"Hiện toàn bộ hồ sơ về cái chết của 3 phu vàng, chúng tôi đă chuyển hết về cho Công an tỉnh Quảng Nam thụ lư điều tra. Nguyên nhân xác định ba cái chết trên là do cứu lẫn nhau khi gặp nạn".

Một phu vàng chui vào một hầm vàng tại Ngách Chụm để khai thác vàng
Một số người dân địa phương vào hầm đưa 3 thi thể nạn nhân ra kể lại rằng, khi vào hầm thấy ba thi thể tay nắm chân của nhau, rất có thể là khi nạn nhân đầu vào đến độ sâu khoảng gần 400m th́ gặp phải khí độc do tích tụ thời gian dài trong hầm nên bị ngạt, bất động tại chỗ.
Có thể Ông Hoạt vào kéo nạn nhân bị nạn ra ngoài, nhưng lúc ông Hoạt vừa nắm được hai chân của nạn nhân th́ cũng gặp sự cố tương tự. C̣n nạn nhân thứ ba cũng gặp nạn như trường hợp của ông Hoạt….
Thiếu úy Cầu nói thêm, vào ngày 12.4, Đồn công an tại xă Tam Lănh đă được thành lập, ngay sau khi thành lập Đồn công an đă lập hai điểm chốt chặn tại Đồi Sim - Hố Rấy và điểm ngă ba vào khu vực núi nơi công ty vàng Bồng Miêu đang khai thác.
Sau khi có hai điểm chốt chặn này, tại đây đă giảm hẳn t́nh trạng người dân vào con đường chính. Nhưng trong đó, vẫn c̣n t́nh trạng một số người lén lút t́m lên núi bằng đường rừng, khi có lực lượng chức năng truy quét, các vàng tặc chui rúc lẩn trốn vào trong hầm, nên việc này khó kiểm soát nổi”.

Trạm kiểm soát được lập lên ngăn chặn người dân lên núi khai thác vàng trái phép
Ông Bùi Quang Minh, Chủ tịch UBND xă Tam Lănh, nhấn mạnh: “
Toàn bộ khu vực núi Kẽm đă được giao cho công ty vàng Bồng Miêu quản lư và khai thác. Các hầm vàng này đă có từ thời Pháp, bây giờ bản đồ các ngơ ngách vào các đường hầm không c̣n, có hầm với chiều sâu vào núi hơn 1km và hơn thế nữa.
Khi người dân vào khai thác trái phép, nếu không thuộc các ngơ ngách ra lại, rất dễ bị ngạt khí dẫn đến chết. Nói thật, khi lực lượng đi truy quét chỉ đi dọc triền núi, chứ không ai dám chui vào trong hầm để bắt “vàng tặc”, v́ sợ ngạt khí”.

Một hầm vàng tại Ngách Chụm, núi Kẽm chưa được bịt miệng, đánh sập, nên người dân rất dễ ra vào khai thác trái phép
C̣n ông Huỳnh Tấn Đức, Chủ tịch UBND huyện Phú Ninh, cho biết: “
Việc kiên quyết với khai thác vàng trái phép này đă được chúng tôi liên tục xử lư, nhiều lần đă đánh sập các hầm vàng, bịt các miệng hầm lại bằng bê tông nhưng vàng tặc vẫn t́m cách đục miệng bê tông ra để vào khai thác.
Thời gian đến, UBND huyện yêu cầu công ty vàng Bồng Miêu cần phải cắm biển nguy hiểm và bịt các miệng hầm đă khai thác lại, không th́ phải đánh sập toàn bộ, tránh để xảy ra nhiều cái chết thương tâm như trên. V́ toàn bộ khu vực núi Kẽm đă được giao cho công ty vàng Bồng Miêu”.
TM