Trung Quốc "châm ngòi", các cường quốc Châu Á tăng chi phí quốc phòng

Các cường quốc hàng đầu Châu Á đã tăng chi tiêu quốc phòng lên gấp đôi trong vòng một thập kỷ qua. Cuộc "chạy đua" tăng cường chi tiêu quốc phòng của các nước trong khu vực được cho là xuất phát từ sự bùng nổ chi tiêu quân sự của Trung Quốc. Đây là kết quả của một nghiên cứu vừa được công bố ngày hôm qua (15/10).

Theo báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược, trong khi số lượng binh lính hầu như không thay đổi thì chi tiêu hàng năm cho quốc phòng của các cường quốc hàng đầu Châu Á đã tăng lên tới 224 tỉ USD trong năm 2011. Ngân sách quốc phòng của các nước đặc biệt tăng mạnh vào nửa cuối thập kỷ vừa qua.

Nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược đã theo dõi và phân tích chi tiêu quốc phòng của các cường quốc gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Hàn Quốc và Vùng lãnh thổ Đài Loan. Đây là những nước và vùng lãnh thổ chiếm tới 87% chi tiêu quốc phòng của toàn bộ khu vực Châu Á.

Chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc tăng mạnh nhất trong khu vực, từ khoảng 20% trong năm 2000, tăng vọt lên 40% trong năm 2011. Các tác giả của bản báo cáo nhấn mạnh, con số chính thức mà họ vừa trích dẫn có thể còn thấp hơn nhiều so với số chi tiêu quốc phòng thực sự của Trung Quốc.

Tốc độ phát triển kinh tế chóng mặt kèm theo sự đầu tư mạnh tay vào quốc phòng của Trung Quốc đã khiến nhiều nước láng giềng lo ngại và thu hút sự chú ý của Mỹ - cường quốc số 1 thế giới và cũng là lực lượng từ lâu đang giữ ưu thế vượt trội về mọi mặt ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương. Trung Quốc đã vượt qua cả đồng minh của Mỹ là Nhật Bản để trở thành nước chi tiêu quốc phòng nhiều nhất trong khu vực năm 2005. Theo con số chi tiêu quốc phòng chính thức được Trung Quốc công bố, nước này đã dành 89,9 tỉ USD cho ngân sách quốc phòng năm 2011, đứng đầu khu vực Châu Á. Nhật Bản theo sau Trung Quốc với ngân sách quốc phòng là 58,2 tỉ USD. Ấn Độ đứng thứ 3 với ngân sách quốc phòng đạt 37 tỉ USD.

“Không còn nghi ngờ gì nữa, chính sự nổi lên của Trung Quốc là một phần nguyên nhân thúc đẩy việc tăng chi tiêu quốc phòng” trong toàn khu vực, ông David Berteau, Giám đốc phụ trách chương trình an ninh quốc tế của Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược có trụ sở ở Washington, nhận định. Theo ông Berteau, các nước cũng đang theo dõi những hoạt động tăng cường năng lực vũ khí của các nước láng giềng khác xung quanh họ.

Tuy nhiên, ông Berteau khẳng định, tình hình hiện tại không thể so sánh với kiểu chạy đua vũ trang mà thế giới từng chứng kiến trong cuộc Chiến tranh Lạnh.

“Mức độ tăng cường và tập trung cho chi tiêu quốc phòng hiện tại không hề giống với những diễn biến mà chúng ta từng chứng kiến những năm 1950 và 1960, hoặc thậm chí là những năm 1970 và 1980, giữa phương Đông và phương Tây”, nhà nghiên cứu Berteau đã phát biểu như vậy tại buổi lễ công bố bản báo cáo.

Châu Á sẽ vượt Châu Âu về chi tiêu quốc phòng

Bản báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược đã tính chi tiêu quốc phòng của các nước theo tỉ giá của năm 2011. Và theo báo cáo này, chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc tăng hàng năm ở mức 13,4% - gấp hơn 3 lần so với các nước khác. Vùng lãnh thổ Đài Loan với lực lượng quân đội được thu hẹp đã tăng ở mức độ thấp nhất – 1,8%.

Trong khi chi tiêu quốc phòng ở khu vực Châu Á đang tăng nhanh và mạnh thì chi tiêu quốc phòng ở các nước Châu Âu lại giảm. Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược dự đoán, chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Hàn Quốc và Vùng lãnh thổ Đài Loan sẽ vượt chi tiêu quốc phòng của khu vực Châu Âu trong năm nay. Tuy nhiên, các nước Châu Á vẫn chưa thể vượt qua được Mỹ về chi tiêu quốc phòng.

Với vai trò toàn cầu và tốc độ tăng trưởng kinh tế của Châu Á cùng với việc Trung Quốc đẩy mạnh các hoạt động tăng cường sức mạnh quân sự, chính quyền của Tổng thống Obama đã buộc phải đầu tư thêm nhiều nguồn lực quân sự vào khu vực. Ông Berteau tin rằng, xu hướng này sẽ tiếp diễn dù ai chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 tới. Rõ ràng, cuộc chạy đua vũ trang ở Châu Á sẽ khiến cho Mỹ có thêm động lực và quyết tâm để theo đuổi chính sách chuyển trọng tâm chiến lược của nước này sang khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.

Bản báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược cho biết, việc các nước Châu Á đẩy mạnh chi tiêu quốc phòng hơn nữa trong nửa cuối thập kỷ qua đã báo hiệu các nước này sẽ tiếp tục tăng chi tiêu quốc phòng trong những năm sắp tới. Ấn Độ, Nhật Bản và Hàn Quốc đều đang trong quá trình cấp tập mua sắm thêm nhiều chiến đấu cơ tối tân.

Tuy vậy, chi tiêu quốc phòng sẽ phụ thuộc nhiều vào hoàn cảnh kinh tế và chính trị của các nước. Ông Ben-Ari – một nhà phân tích chuyên nghiên cứu về ngành công nghiệp quốc phòng thuộc Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược, nhận định, trong khi tốc độ tăng trưởng kinh tế ở Châu Á đang ngày một giảm đi thì môi trường an ninh bất ổn trong khu vực và những cuộc tranh chấp lãnh thổ vẫn là lý do khiến các nước Châu Á tăng chi tiêu cho quốc phòng.

Kiệt Linh - (theo AP)