Giải mã bí mật đằng sau hiện tượng cầu vồng

Cầu vồng lửa, cầu vồng song sinh… được lý giải như thế nào?

Cầu vồng là hiện tượng quang học thiên nhiên mà hầu như ai trong chúng ta đều từng được chiêm ngưỡng. Ở nhiều nền văn hóa khác nhau, cầu vồng xuất hiện được coi là mang đến điềm lành cho nhân thế. "Vòng cung rực rỡ" này luôn ẩn chứa nhiều điều lý thú.

Cầu vồng bản chất là sự tán sắc ánh sáng Mặt trời khi khúc xạ và phản xạ qua các giọt nước mưa. Cầu vồng thực ra có rất nhiều màu sắc, trong đó có 7 màu nổi bật là đỏ, cam, vàng, lục, lam, chàm, tím.

Một điều mà nhiều người ít để ý là màu sắc của cầu vồng rất có quy luật: màu đỏ bao giờ cũng nằm trên cao nhất và màu tím luôn nằm ở dưới cùng. Nguyên nhân là vì nó phụ thuộc vào các giọt nước phản xạ.

---

Những giọt nước ở trên cao bao giờ cũng tạo nên màu đỏ, trong khi những giọt thấp hơn lại khúc xạ ra màu lam. Ở các góc độ khác nhau, cầu vồng lại mang những hình thù nhất định khiến ta có cảm giác nó đang di chuyển. Giọt nước càng to thì màu của cầu vồng càng rõ và ngược lại.

---

Không bao giờ có chuyện hai người cùng nhìn thấy một chiếc cầu vồng giống nhau, bởi muốn quan sát cầu vồng ta phải chờ khi mặt trời tạo góc dưới 42 độ so với chân trời, khi cao hơn 42 độ thì ta không thể thấy nó nữa.

---

Bên cạnh đó, vì Trái đất của chúng ta có độ cong nên ta chỉ có thể thấy được một nửa cầu vồng. Chỉ khi nào quan sát bằng vệ tinh hay tàu vũ trụ, cả một vòng cầu vồng mới hiện ra trước mắt. Thật ra thì nếu nhìn từ máy bay hay đứng trên một núi cao nhìn xuống, đôi khi, ta có thể thấy cầu vồng dưới dạng một vòng tròn.

---

Cầu vồng có nhiều dạng: cầu vồng đôi, cầu vồng ba, cầu vồng bốn… Đó là số lượng cầu vồng cùng xuất hiện trên bầu trời, chúng lớn hơn, màu nhạt hơn và thứ tự màu ngược lại so với cầu vồng nhỏ. Giữa các cầu vồng tồn tại khoảng đai vòng tối gọi là dải Alexander.

---

Nhiều người rất hay nhầm lẫn cầu vồng đôi và cầu vồng song sinh. Trên thực tế, cầu vồng song sinh hiếm gặp hơn rất nhiều. Chúng là hai cầu vồng cùng một nhánh chứ không phải những vòng tròn đồng tâm như cầu vồng đôi. Vì thế, thứ tự màu cũng không bị đảo lộn.

---

Cầu vồng đôi thường xảy ra khi có hai cơn mưa rào cùng lúc, tức là khi có sự kết hợp của các giọt nước lại với nhau. Người ta cũng đặt tên cho những giọt nước kì diệu gây ra hiện tượng ấy là “giọt burgeroid” vì chúng giống những chiếc bánh hamburger.

---

Cầu vồng lửa cũng là một điều bí ẩn không kém. Chúng không phải là vòng tròn nhưng có màu giống như cầu vồng đang lan ra bùng cháy nên mới được gọi như trên. Đứng trên khía cạnh khoa học, chuyên gia Les Cowley giải thích rằng, nó đơn giản chỉ là những đám mây bị lạnh đột ngột trên cao, trong thời tiết nắng ráo, hình thành những “lưỡi mây” đa sắc màu như ta thấy.

---

Người ta thường nói “cầu vồng sau cơn mưa”. Câu nói này đúng nhưng chưa hẳn chính xác hoàn toàn. Những màn sương mỏng cũng có khả năng tương tự trong điều kiện không khí bị lạnh đột ngột. Khi ấy hiện tượng xuất hiện gọi là “fogbow” (cầu vồng sương). Thậm chí, không chỉ ánh sáng Mặt trời mà ánh sáng Mặt trăng cũng có thể tạo ra điều kì diệu - “cầu vồng Mặt trăng”.

---

So với cầu vồng song sinh, nó còn hiếm xảy ra hơn nữa. Chỉ khi hội tụ đủ 3 yếu tố trăng thấp, tròn và mưa cùng lúc mới có cơ may được chứng kiến. Trên Trái đất, Vườn Quốc gia Yosemite là nơi hay xảy ra hiện tượng này nhất bởi ở đây, bọt nước ở thác có thể thay thế được những giọt mưa.


THEO mASK