Bảy thập kỷ trước, dưới ách thực dân phong kiến, thi sĩ – nhà báo Nguyễn Vĩ viết:
Thời thế bây giờ vẫn thấy khó
Nhà văn An Nam khổ NHƯ chó
Mỗi lần cầm bút nói văn chương
Nh́n đàn chó đói gặm trơ xương
Và nh́n chúng ḿnh h́ hục viết
Suốt mấy năm giời: kiết vẫn kiết!
Quật bằng gậy cao su
Thật ra, chẳng cứ thời thực dân, thời nào và ở đâu cũng vậy, đa số giới cầm bút lương thiện mưu sinh bằng nghiệp viết đều nghèo hoặc chẳng mấy khá giả. Khốn nỗi, nghiệp viết nó thế, người đời thấy văn nghệ sĩ, nhà báo hay lê la chè chén, cứ nghĩ họ đồng ra đồng vào. Trong cuộc mới biết, các cuộc nhậu “hoành tráng” có doanh nhân hay quan chức, các đối tượng này thường giành thanh toán. Giới cầm bút – “viêm màng túi măn tính”, được “tha”.
Nhưng khổ chỉ đâu là nghèo? Và nghèo chưa chắc đă thậm khổ. Nhà thơ Giang Nam từng tả tâm trạng cậu bé chăn trâu vẫn “mơ màng nghe chim hót trên cao”. Phải, cũng phận nghèo, nhà văn và nhà thơ, trong cơi riêng của họ, vẫn có thể bay bổng, mộng mơ, chí ít cũng thỏa măn phần nào khát vọng tự do tâm hồn.
Đấm vào mặt
Nhà báo Việt Nam khổ HƠN… chó
Nhà báo th́ khác. Những nhà báo chân chính tự xác định thiên chức phản ánh sự thật, bảo vệ lẽ phải, bênh vực kẻ yếu, bảo vệ công lư, lên án cường quyền, t́nh trạng bất công, thói đạo đức giả… Do vậy, bên cạnh cái nghèo cố hữu, dưới thể chế toàn trị, bóp nghẹt tự do báo chí, nhà báo chân chính c̣n luôn bị giới chức cầm quyền làm đủ mọi cách cản trở họ thực hiện thiên chức, thậm chí khủng bố, sát hại.
Thật chẳng ngoa, ở những nước báo chí bị xiềng xích, thân phận nhà báo c̣n khổ HƠN… chó. Bị đánh, dù sợ sệt, chí ít con chó c̣n dám “ẳng” lên một vài tiếng. Nhờ đó, cái đau vợi bớt, kẻ ra tay đánh, nghe “ẳng”, có thể động ḷng ngừng tay.
Mới đây thôi, trong bản tin ngày 5-5, Đài BBC cho biết, 2 nhà báo của VOV (Đài Tiếng nói Việt Nam) – cơ quan truyền thông vào hàng “chiếu trên” trong số hơn 700 tờ báo “quốc doanh” – là Trưởng pḥng Kinh tế Ngọc Năm và phóng viên Phi Long đă bị lực lượng cưỡng chế xúm đánh hội đồng bằng tay, chân và dùi cui hết sức dă man, đến trọng thương, phải nhập viện cấp cứu, điều trị, v́ “dám” tiếp cận hiện trường để tác nghiệp trong vụ cưỡng chế ở Văn Giang sáng 24-4. Theo BBC, 2 nhà báo này chính là 2 người đội mũ bảo hiểm màu trắng, trong các đoạn videoclip ghi cảnh lực lượng cưỡng chế đánh người như đ̣n thù hiểm độc (đá thúc mạng sườn) mà người dân bí mật quay được, đă được các báo mạng “ngoài quốc doanh” trong và ngoài nước đăng tải rộng răi mấy hôm nay. Nguồn tin nói với BBC về vụ việc trên xin giấu tên. Đoạn videoclip cũng cho thấy, 2 người bị hành hung chẳng hề có cử chỉ quá khích nào.
Đ̣n hội đồng đấm, đá, đạp, chọc gậy tre, quật gậy cao su
Đến 5-5, 2 nhà báo trên đă ra viện, đi làm trở lại. Thế nhưng, nếu BBC không “khui” vụ việc, có lẽ công chúng không thể biết họ bị hành hung hết sức dă man trong cái buổi sáng 24-4-2012 ở Văn Giang – “vết nhơ lịch sử” ấy. Toàn bộ hơn 700 tờ báo “quốc doanh” bặt tin này. Cũng khó trách các báo, v́ 2 đồng nghiệp có “ẳng” tiếng nào đâu! Sếp và đồng nghiệp ở Đài cũng có “ẳng” tiếng nào đâu! Hội Nhà báo Việt Nam, cơ quan bảo vệ quyền lợi chính đáng của họ cũng có “ẳng” tiếng nào đâu!
Khốn nạn thân họ!
Những ai đă xem các video clip cưỡng chế Văn Giang, mới thấy: nổi lên trong cảnh lửa khói ngút trời, súng nổ kinh hoàng, người dân chỉ có gậy gộc, đất đá và ḷng phẫn uất yếu thế lui dần, hàng ngh́n cảnh sát cơ động, công an ch́m nổi, dân pḥng, xă hội đen… đằng đằng sát khí súng ống, quả nổ, lựu đạn cay, dùi cui, xe ủi… dũi tới… là cảnh 2 người đội mũ bảo hiểm trắng bị đánh hội đồng quá dă man, như thể họ là những kẻ cầm đầu hung hăng trong những hộ dân chống đối. H́nh ảnh gây giận dữ, công luận căm phẫn nhất, chính là đoạn quay 2 người này bị đánh hội đồng.
Trở lại truyền thông và vụ cưỡng chế Văn Giang. Sau vụ cưỡng chế mà thất bại thuộc về người dân Văn Giang mất đất, lẻ tẻ một số báo “quốc doanh” đăng tin ngắn ngủi vô cảm, lạnh lùng như chuyện xứ người. Một số báo phải lập tức bóc onlines. Không được “ẳng”, nhá ! Thiên chức của báo chí – “chút ḷng trinh bạch” cũng “từ nay xin chừa”!
Lẽ đương nhiên, không ít trường hợp báo chí “quốc doanh” phanh phui, cơ quan chức năng c̣n chẳng thèm ngó ngàng. Vụ 2 nhà báo bị hành hung dă man ở Văn Giang, BBC đưa tin, c̣n khuya người ta mới “rờ” tới.
“Nhà báo Việt Nam khổ HƠN… chó”, nói thế có ngoa không?