Phân tích 'lợi - hại' khi công ty của đại gia Diệu Hiền phá sản

Đa số các luật sư đều cho rằng, nếu là đại diện cho các chủ nợ, đặc biệt là các hộ nuôi cá, họ sẽ không chọn giải pháp yêu cầu tòa án làm thủ tục tuyên bố phá sản đối với Bianfishco.

Sáng 11/4, Luật sư Nguyễn Thị Hồng Ngân cùng với nhiều hộ dân nuôi cá đã đến TAND TP Cần Thơ để nộp đơn yêu cầu Tòa án làm thủ tục tuyên bố phá sản đối với Công ty Cổ phần Thủy sản Bình An (Bianfishco), tọa lạc tại Khu Công nghiệp Trà Nóc 2, TP Cần Thơ.

Luật sư Ngân là đại diện ủy quyền của 20 hộ dân nuôi cá, hiện là chủ nợ trên 100 tỷ đồng của Bianfishco.

Việc các hộ nuôi cá là chủ nợ của Bianfishco nộp đơn yêu cầu Tòa án làm thủ tục tuyên bố phá sản đối với công ty này là một hành động gây ngạc nhiên cho nhiều người, bởi nếu Bianfishco phá sản, đồng nghĩa với việc các chủ nợ nông dân rất khó đòi được tiền. Vậy sao họ lại muốn Bianfishco tuyên bố phá sản?

Theo Luật Phá sản, khi doanh nghiệp không còn khả năng thanh toán được các khoản nợ đến hạn mà chủ nợ yêu cầu thì coi như đã lâm vào tình trạng phá sản.

Theo luật này, có thể thấy Công ty cổ phần Thủy sản Bình An đang trên bờ vực phá sản. Bởi theo cơ quan chức năng tỉnh Cần Thơ, số nợ của Bianfishco tại thời điểm này là hơn 1.500 tỷ đồng, trong đó có hàng trăm tỷ đồng nợ tiền mua cá của nông dân nhưng Bianfishco không còn khả năng để chi trả.

Theo luật sư Nguyễn Hồng Bách, nếu Bianfishco bị tuyên bố phá sản thì các chủ nợ của công ty này sẽ gặp nhiều rủi ro, bởi khi đã phá sản, doanh nghiệp không phải lo lắng về các khoản nợ trước đó nữa (trừ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh, công ty hợp danh). Các chủ nợ chỉ được thanh toán nợ hoặc một phần khoản nợ bằng việc phân chia giá trị các tài sản còn lại của doanh nghiệp theo tỷ lệ tương ứng với số nợ chưa được trả.

Nếu Bianfishco bị tuyên bố phá sản thì doanh nghiệp không phải lo lắng về các khoản nợ trước đó nữa.

Khi đó, sẽ có 1 đơn vị đứng ra định giá các tài sản còn lại của Bianfishco. Sau đó, thứ tự phân chia tài sản sẽ như sau. Thứ nhất là phí phá sản, thứ 2 ưu tiên các khoản nợ lương, trợ cấp thôi việc, bảo hiểm xã hội và các quyền lợi khác theo thỏa ước lao động tập thể và hợp đồng lao động đã ký kết, sau đó đến các khoản nợ có bảo đảm, thế chấp, cuối cùng mới tới các khoản nợ không có bảo đảm cho các chủ nợ. Nợ thuế nhà nước cũng là nợ không có bảo đảm.

Đa số các luật sư đều cho rằng, nếu là đại diện cho các chủ nợ, đặc biệt là các hộ nuôi cá, họ sẽ không chọn giải pháp yêu cầu tòa án làm thủ tục tuyên bố phá sản đối với Bianfishco.

Luật sư Nguyễn Hồng Bách cho biết thêm rằng, nếu mọi việc trôi chảy thì từ khi mở thủ tục phá sản đến khi mở thủ tục thanh lý tài sản của một doanh nghiệp mất ít nhất 6 tháng. Đó là trên lý thuyết, còn thực tế từ khi có Luật Phá sản đến nay, chưa có trường hợp nào trơn tru như vậy. Trường hợp nhanh nhất cũng mất hơn một năm, một khoảng thời gian khá lâu, và sau khoảng thời gian này, chủ nợ nào may mắn mới lấy được nợ.

Còn luật sư Nguyễn Thành Kính, Trưởng văn phòng luật sư Lê Nguyễn cho hay, nếu áp theo Luật Phá sản thì chủ nợ là những nông dân bán cá cho Bianfishco sẽ chịu nhiều thiệt thòi nhất khi công ty này phá sản. Bởi luật ưu tiên phân chia tài sản trước cho những chủ nợ có bảo đảm. Chủ nợ có bảo đảm là chủ nợ có khoản nợ được bảo đảm bằng tài sản của doanh nghiệp hoặc của người thứ ba. Dễ dàng nhận thấy rằng hầu hết các ngân hàng thương mại đều yêu cầu người vay tiền phải có tài sản thế chấp hoặc cầm cố để đảm bảo nghĩa vụ thanh toán trong trường hợp người đi vay không có khả năng trả nợ hoặc trả nợ không đúng hạn. Còn với các hộ nuôi cá, họ không phải là doanh nghiệp hay ngân hàng, nên thông thường trong hợp đồng cho vay không có chức năng cộng vốn thế chấp.

Theo luật sư Kính, nếu phân chia tài sản của doanh nghiệp để trả nợ, thì tài sản đó trước tiên cũng về tay các ngân hàng, sau cùng mới tới nông dân. Có lẽ vì vậy mà trước đó, một số hộ nông dân là chủ nợ của Bianfishco đã không chọn hình thức nộp đơn yêu cầu Bianfishco phá sản mà khởi kiện bằng một vụ án dân sự để đòi nợ. Xét theo lý thuyết thì những vụ kiện như thế các hộ nông dân thường thắng kiện, và tòa sẽ tuyên buộc Bianfishco trả nợ (và lãi) cho các hộ dân. Nếu Bianfishco vẫn không thể thực hiện được bản án thì cơ quan thi hành án sẽ phát mãi tài sản của Bianfishco.

Luật sư Trần Đình Triển, Trưởng văn phòng luật sư Vì Dân, cũng khẳng định: “Nếu tôi là luật sư đại diện cho các chủ nợ nuôi cá, tôi sẽ không tư vấn cho các chủ nợ yêu cầu Tòa án làm thủ tục tuyên bố giải thể đối với Bianfishco”.

Ông Triển giải thích, thứ nhất phía đương sự đưa ra yêu cầu tuyên bố phá sản với 1 doanh nghiệp thì trước tiên họ phải chứng minh được doanh nghiệp đó đủ điều kiện để phá sản, chứ Tòa án không chứng minh việc này. Nghĩa là phía chủ nợ phải chứng minh doanh nghiệp không còn khả năng thanh toán đối với các khoản nợ đã đến hạn. Việc này không hề đơn gian, bởi việc Bianfishco chưa thanh toán nợ đến hạn cho các chủ nợ không có nghĩa họ mất khả năng thanh toán. Phía đương sự đâm đơn phải chứng minh được rằng các khoản tiền Bianfishco vay nợ đã đi đâu, được sử dụng làm gì, có đúng mục đích vay hay sử dụng vào những việc khác… “Theo tôi, nhiều khả năng Công ty Thủy sản Bình An có dấu hiệu vi phạm pháp luật, lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Tôi nghĩ các chủ nợ nên gửi đơn yêu cầu các cơ quan chức năng điều tra việc này, thay vì yêu cầu tuyên bố phá sản với Bianfishco”, ông Triển nhận định.

Cũng theo ông Triển, nếu Bianfishco phá sản, thì chỉ các tài sản còn lại của doanh nghiệp mới được phân chia để trả nợ. Còn nhiều tài sản khác như đất đai, biệt thự, ô tô, khu du lịch… nếu đứng tên cá nhân bà Diệu Hiền hay một cá nhân nào khác, sẽ không thuộc diện bị phân chia để trả nợ. Như vậy thì các chủ nợ khó mà hy vọng sẽ thu hồi được hoàn toàn khoản tiền cho vay của mình. Ngoài ra, trong thời gian đợi làm thủ tục tuyên bố phá sản, nhiều tài sản của doanh nghiệp có thể bị chuyển nhượng, tẩu tán, bị bán đi…, các chủ nợ càng khó thu hồi được. Tất nhiên, trong thời gian này, các chủ nợ có quyền yêu cầu tòa án phong tỏa các tài sản của Bianfishco nhằm tránh tẩu tán, song thực tế khó mà kiểm soát được hoàn toàn việc này.

Đông Nhiên