Phe Cộng ḥa hối thúc Tổng thống Trump khôi phục hỗ trợ quân sự, t́nh báo cho Ukraine, cảnh báo rằng việc đ́nh chỉ kéo dài sẽ gây tác động nghiêm trọng.
Các nghị sĩ Cộng ḥa hôm 7/3 cho rằng Tổng thống Donald Trump có quyền tạm dừng những lô hàng vũ khí tới Ukraine để đánh giá t́nh h́nh, gây sức ép buộc các đồng minh NATO tăng cường đóng góp, cũng như tạo cơ hội đàm phán thỏa thuận ḥa b́nh với Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.
Tuy nhiên, họ cảnh báo việc đ́nh chỉ cung cấp vũ khí, đạn cho Kiev trong thời gian quá dài có thể gây tác động nghiêm trọng đến năng lực chiến đấu của Ukraine, làm suy yếu đ̣n bẩy của nước này trong các cuộc đàm phán với Nga. Họ cũng cho rằng nên khôi phục lập tức chia sẻ thông tin t́nh báo, đặt câu hỏi Mỹ sẽ được lợi ǵ khi khiến Ukraine không có được thông tin t́nh báo chiến trường quan trọng.
"Đó là mối lo ngại của người dân Ukraine. Tôi càng lo lắng hơn về việc những người trên chiến trường sẽ cảm thấy như thế nào", thượng nghị sĩ Thom Tillis, người ủng hộ hàng đầu về hỗ trợ Ukraine, cho hay.
Ông Tillis cảnh báo quyết định tạm dừng viện trợ "có thể giúp ích" cho Nga. "Tôi nghĩ đó là h́nh ảnh không đẹp, và cũng thật khó khăn đối với người dân Ukraine. Tôi vừa ở đó cách đây hai tuần", ông nói.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng ngày 7/3. Ảnh: AFP
Tillis đánh giá việc đ́nh chỉ này vẫn "ổn" miễn đó là "chiến thuật đàm phán ngắn hạn". Theo thượng nghị sĩ này, Ukraine có đủ vũ khí và đạn để giữ vững tiền tuyến hiện tại, song ông hy vọng việc tạm dừng viện trợ quân sự sẽ không kéo dài.
Chủ tịch Ủy ban Phân bổ Ngân sách Thượng viện Susan Collins phản đối ngừng viện trợ quân sự. "Người Ukraine đang đổ máu", bà nói, mô tả thời điểm hiện tại "rất quan trọng đối với Ukraine".
Một số thượng nghị sĩ Cộng ḥa hôm 6/3 bày tỏ bị sốc trước tuyên bố của Tổng thống Trump rằng sẽ ra quyết định thu hồi t́nh trạng pháp lư tạm thời đối với khoảng 240.000 người Ukraine đang sống tại Mỹ.
Một thượng nghị sĩ Cộng ḥa giấu tên gọi lời đe dọa trục xuất hàng ngh́n người tị nạn Ukraine là "h́nh phạt khắc nghiệt". "Chúng ta đă cung cấp cho họ mọi thứ, từ việc làm đến nhà ở, cho đến khi họ có được t́nh trạng pháp lư, và rồi bây giờ lại thu hồi?", nghị sĩ này đặt câu hỏi.
Các động thái của chính quyền Trump đối với Ukraine diễn ra sau khi ông Trump, Phó Tổng thống JD Vance và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tranh căi tại Pḥng Bầu dục hôm 28/2. Trong bài phát biểu trước quốc hội ngày 4/3, ông Trump thông báo đă nhận thư từ ông Zelensky, bày tỏ Ukraine "sẵn sàng" kư thỏa thuận khoáng sản và an ninh "bất cứ lúc nào".
Thượng nghị sĩ Todd Young cho biết ông hy vọng Tổng thống Trump và ông Zelensky có thể nối lại đàm phán và "cùng nhau thu hẹp khoảng cách" về thỏa thuận khoáng sản giữa hai nước.
Ukraine đă cầm chân được lực lượng Nga ở tuyến đầu dù lép vế về nhân lực và vũ khí. Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo lực lượng Ukraine có thể bắt đầu tan ră trước sức ép của Nga trong khoảng 4-6 tháng tới, nếu các đồng minh châu Âu không nhanh chóng huy động để bù đắp sự thiếu hụt vũ khí do Mỹ cung cấp.
Fedir Venislavsky, thành viên ủy ban quốc pḥng của quốc hội Ukraine, ước tính nguồn cung vũ khí của đất nước ông sẽ chỉ kéo dài được 6 tháng nếu không có viện trợ mới của Mỹ.
Lănh đạo phe Cộng ḥa tại Thượng viện John Thune nhấn mạnh quyết định đ́nh chỉ viện trợ quân sự cho Ukraine sẽ chỉ là tạm thời.
"Quan trọng là tạm dừng chứ không phải dừng hẳn. Tôi nghĩ đó là một phần của cuộc đàm phán. Hy vọng cuối cùng mọi người có thể ngồi vào bàn đàm phán và đạt thỏa thuận mang lại giải pháp ḥa b́nh cho cuộc xung đột đă kéo dài ba năm. Tôi cũng hy vọng thỏa thuận đó sẽ tôn trọng chủ quyền của người dân Ukraine", ông cho hay.
Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, người cật lực thúc đẩy thỏa thuận khoáng sản, rất thất vọng trước việc Mỹ tạm dừng chia sẻ thông tin t́nh báo với Ukraine. "Về lâu dài, động thái này rất đáng lo ngại, đẩy Ukraine vào t́nh thế nguy khốn. Hy vọng mọi chuyện sẽ sớm thay đổi", Graham nêu.
Thượng nghị sĩ John Cornyn, thành viên cấp cao của Ủy ban T́nh báo Thượng viện, cho biết "thông tin t́nh báo chúng ta cung cấp cho người Ukraine rất cần thiết để họ có thể tiếp tục chiến đấu".
"Tôi hy vọng quyết định tạm dừng chia sẻ sẽ được dỡ bỏ", ông nói, thêm rằng Tổng thống Trump đang cố gây sức ép với ông Zelensky để đạt được thỏa thuận. "Chỉ là tạm dừng, và tôi hiểu tại sao. Chúng tôi muốn làm như vậy cho đến khi đạt một số thỏa thuận với người Ukraine".
Thượng nghị sĩ Deb Fischer, thành viên Ủy ban Quân vụ Thượng viện, mong rằng vẫn có trường hợp ngoại lệ trong t́nh h́nh hiện nay. "Tôi hy vọng rằng nếu có thông tin t́nh báo nào đó rất giá trị đối với người Ukraine th́ nó vẫn sẽ được chuyển đi", ông nói.
VietBF@sưu tập