Sáng ngày 1/6/2016, khi công nhân đang làm việc tại một công trường ở thành phố Tô Châu, Giang Tô, Trung Quốc th́ phát hiện một sự việc lạ. Lúc đó, máy xúc đang đào đất tại khu vực cần thi công th́ đào trúng một hố sâu khoảng 4-5m so với mặt đất, trông giống như một chiếc giếng cổ. Công nhân thấy vậy th́ lập tức dừng công việc để kiểm tra.
“Khi quan sát kỹ hơn, chúng tôi nhận thấy chiếc giếng cổ này không giống những chiếc giếng thông thường, nó khá độc đáo. Miệng giếng không phải h́nh tṛn mà là một h́nh bát giác đều đặn, viền được làm bằng gốm. Khu vực xung quanh giếng được lát gạch xanh mang đậm phong cách Giang Nam.
Sau khi đào sâu thêm, chúng tôi càng ngạc nhiên hơn khi phát hiện ra rằng có một số lượng lớn đồng xu cổ xâu thành chuỗi được giấu ở trong đó. V́ vậy, tôi đă nhanh chóng thông báo sự việc cho cảnh sát và chính quyền địa phương. Hiện trường nhanh chóng được phong toả. Các chuyên gia của Viện Khảo cổ Thành phố Tô Châu cũng đă được mời đến đến thẩm định", một công nhân có mặt tại hiện trường cho biết.
Sau quá tŕnh thu thập, các chuyên gia phát hiện có tổng cộng hơn 80 túi tiền cổ, mỗi túi nặng hơn 50kg, tổng trọng lượng khoảng 4 tấn. Chúng được xác định là những đồng tiền cổ thời Bắc Tống của Trung Quốc. Theo ước tính của các chuyên gia, lô tiền xu cổ này phải hơn 200.000 đồng xu và có sự khác nhau ở lớp phía trên và phía dưới.
Theo mô tả, các đồng xu phía trên lớn hơn một chút, được sắp xếp rất ngay ngắn và được khắc ḍng chữ "Sùng Ninh Trọng bảo". Trong khi những đồng xu phía dưới nhỏ hơn một chút và được khắc ḍng chữ "Nguyên Phong Thông Bảo" và "Thiệu Thánh Nguyên Bảo".
Đặc biệt, trong quá tŕnh khai quật, các chuyên gia cũng phát hiện ra đồng xu “Thánh Tống Nguyên Bảo” thuộc thời Hoàng đế Huy Tông nhà Tống (Trung Quốc). Đây là một loại tiền cổ không đặt tên theo thời đại và được làm bằng bạc, rất quư giá.
Theo phân tích sơ bộ của nhóm khảo cổ, nền kinh tế Tô Châu tương đối phát triển vào thời Bắc Tống, những đồng tiền cổ rất có thể đến từ một thương gia đă vội vàng giấu chúng ở đây khi gặp chiến tranh loạn lạc. Các chuyên gia cũng cho biết mỗi đồng xu được phát hiện đều có giá trị kinh tế và giá trị lịch sử rất to lớn. Chúng là h́nh ảnh tượng trưng về quá tŕnh phát triển của Trung Quốc ở một giai đoạn lịch sử nhất định.
Trước đó vào tháng 5 năm 2005, một kho báu hơn 900 năm tuổi cũng đă được t́m thấy ở một đoạn sông Dương Tử chảy qua huyện Tung Dương, tỉnh An Huy. Khúc sông này vốn có ḍng chảy xiết và các rạn san hô dày đặc. Đặc biệt, khu vực này c̣n là nơi có nhiều tàu khai thác cát nhỏ đang hoạt động. Một số công nhân trên tàu phát hiện số cát khai thác được có trộn lẫn với một số đồng tiền cổ rất lạ. Trong đó, một số tiền xu nằm đơn lẻ, một số th́ được xâu thành chuỗi, có màu xanh lục.
Nghi ngờ đây có thể là di vật văn hóa, các công nhân đă báo các chuyên gia khảo cổ tới thẩm định. Ngay sau đó, 28 chiếc tàu khác cũng được huy động để thu thập những đồng tiền cổ nói trên. Sau hơn một tháng khai quật, chiếc tàu lớn nhất đă t́m được hơn 6.000 kg tiền xu, chiếc tàu nhỏ nhất cũng t́m được hơn 500 kg loại tiền tương tự. Theo Kknews.cc, tổng cộng, hơn 32.000 kg đồng xu đă được trục vớt thành công.

Ảnh minh hoạ: Sohu
Nhóm chuyên gia nghiên cứu này cũng cho biết lô đồng xu này được chôn dưới lớp trầm tích của đáy sông sâu hơn 20m. Sau khi làm sạch, họ phát hiện ra rằng những đồng xu cổ này về cơ bản đều là đồng xu Sùng Ninh Thông Bảo thời Bắc Tống. Điều quan trọng nhất là t́nh trạng của chúng vẫn rất tốt, bề mặt nhẵn, sạch sẽ, chữ khắc rơ nét, không có dấu hiệu bị ăn ṃn. Điều này có thể là do khi bị rơi xuống sông, chúng nhanh chóng bị cát chôn vùi. Cộng với áp lực mạnh từ độ sâu 30 - 40m, trong điều kiện đặc biệt không có oxy nên sau hơn 900 năm vẫn không bị hư hại. Khi được vớt ra khỏi ḷng sông, những đồng xu được xâu thành chuỗi đều được tách thành từng mảnh riêng lẻ.
Các chuyên gia suy đoán rằng lô đồng xu Sùng Ninh Thông Bảo này chưa được lưu hành và được đúc tại một xưởng đúc tiền ở thành phố cổ Đồng An, cách Thục Châu 80 dặm về phía đông, vào năm Hy Ninh thứ 8, thời Bắc Tống (năm 1075 sau Công Nguyên). Sau khi số đồng xu này được xuất xưởng, chúng được vận chuyển bằng đường thủy đến các khu vực lân cận để phân phối và lưu thông. Tuy nhiên, một sự cố bất ngờ đă xảy ra khiến tàu vận chuyển số tiền xu này khi đi đến đoạn sông trên th́ bị ch́m.
Đóng góp này vô cùng có ư nghĩa đối với cộng đồng khảo cổ Trung Quốc nói riêng và văn hóa - lịch sử Trung Quốc nói chung, góp phần lưu giữ và bảo tồn được giá trị của chứng tích văn hóa cổ xưa.
VietBF@ Sưu tập