“Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại”để củng cố “Nước Mỹ trước tiên”

[Romano]

Ngày mai (20/1), ông Donald Trump sẽ tuyên thệ nhậm chức, trở thành Tổng thống thứ 47 của xứ cờ hoa. Với khẩu hiệu “Nước Mỹ trước tiên” và “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại”, tân chủ nhân Nhà Trắng dự kiến sẽ đưa ra hàng loạt thay đổi lớn về chính sách đối nội và đối ngoại. Những điều chỉnh này có thể tạo ra tác động sâu rộng không chỉ ở Mỹ mà còn trên phạm vi toàn cầu.

Việc ông Trump vượt qua đối thủ Kamala Harris của đảng Dân chủ với 312/538 phiếu đại cử tri và 72,9 triệu phiếu phổ thông không chỉ khẳng định sự ủng hộ mạnh mẽ từ cử tri, mà còn giúp đảng Cộng hòa kiểm soát lưỡng viện Quốc hội.

Theo giới phân tích, chiến thắng này phản ánh rõ sự phân cực ngày càng sâu sắc trong chính trị Mỹ, khi một bộ phận lớn cử tri ủng hộ mạnh mẽ chính sách bảo hộ kinh tế, chủ nghĩa dân tộc và cách tiếp cận cứng rắn của ông Trump đối với các vấn đề quốc tế. Trong khi đó, phe Dân chủ cho rằng, kết quả bầu cử là minh chứng cho những thách thức của hệ thống bầu cử Mỹ, cũng như sự bất mãn ngày càng gia tăng giữa các nhóm cử tri đô thị và cử tri nông thôn.

Không chỉ đơn thuần là một chiến thắng bầu cử, sự trở lại của ông Trump còn đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong chính trường Mỹ. Những cải cách mà ông đề ra không chỉ giới hạn trong lĩnh vực kinh tế mà còn mở rộng ra nhiều khía cạnh quan trọng khác, từ quản trị nhà nước, nhập cư, an ninh nội địa cho đến chính sách đối ngoại.

Trong nước, vấn đề nhập cư vẫn tiếp tục là ưu tiên hàng đầu với hàng loạt biện pháp cứng rắn được tái khởi động. Ông Trump cam kết tiến hành trục xuất hàng triệu người nhập cư không giấy tờ, tái triển khai chính sách “Ở lại Mexico” và tăng cường kiểm soát biên giới phía Nam, điều mà ông cho là cần thiết để bảo vệ nền kinh tế và đảm bảo an ninh quốc gia.

Trong bối cảnh toàn cầu, chính quyền của ông Donald Trump nhiệm kỳ hai có thể tiếp tục đối đầu với Trung Quốc. Ông Trump đã nhiều lần nhấn mạnh rằng, Bắc Kinh là đối thủ chiến lược hàng đầu của Mỹ và chính quyền của ông sẽ không ngần ngại áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt thương mại, kiểm soát đầu tư và thúc đẩy chiến lược giảm thiểu sự phụ thuộc vào nền kinh tế Trung Quốc. Điều này có thể dẫn đến một cuộc chiến thương mại kéo dài, gây ảnh hưởng lớn đến chuỗi cung ứng toàn cầu.

Quan hệ giữa Mỹ và các đồng minh truyền thống cũng sẽ có nhiều thay đổi. Ông Trump từng chỉ trích NATO về việc các nước thành viên không đóng góp đủ ngân sách quốc phòng và trong nhiệm kỳ mới, ông có thể tiếp tục gây áp lực để các đồng minh tăng chi tiêu quân sự. Một số chuyên gia lo ngại rằng điều này có thể khiến Mỹ rời xa các cam kết đồng minh truyền thống và tạo ra khoảng trống quyền lực mà các cường quốc khác như Trung Quốc và Nga có thể tận dụng.

Một trong những vấn đề nóng khác là cuộc xung đột Ukraine. Ông Trump nhiều lần tuyên bố rằng ông có thể chấm dứt chiến tranh nhanh chóng bằng một thỏa thuận giữa Kiev và Moscow. Điều này có thể bao gồm việc Ukraine phải từ bỏ một phần lãnh thổ để đổi lấy hòa bình, một giải pháp có thể gây tranh cãi và làm dấy lên những phản ứng mạnh mẽ từ châu Âu. Trong khi đó, việc cắt giảm hỗ trợ tài chính và quân sự cho Ukraine có thể làm thay đổi cục diện chiến sự, buộc phương Tây phải cân nhắc lại chiến lược đối phó với Nga.

Giới nhà phân tích cũng đặt câu hỏi về cách tiếp cận của ông Trump đối với các tổ chức quốc tế. Trong nhiệm kỳ đầu, ông đã rút Mỹ khỏi nhiều hiệp định quan trọng và lần này, liệu ông có thể tiếp tục rút khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu, đặt dấu hỏi về cam kết của Mỹ đối với vấn đề môi trường toàn cầu.

Sự rút lui của Mỹ khỏi các cơ chế đa phương có thể làm suy yếu vị thế lãnh đạo của nước này trong cộng đồng quốc tế, tạo điều kiện cho các cường quốc khác mở rộng ảnh hưởng. Nhiều nhà phân tích quốc tế nhận định rằng, chính quyền ông Trump nhiệm kỳ hai sẽ là sự tiếp nối quyết liệt của nhiệm kỳ đầu, với mục tiêu vừa hoàn thành những điều còn dang dở, vừa tạo dựng di sản chính trị vững chắc.

Chuyên gia Richard Haass, Chủ tịch Hội đồng quan hệ đối ngoại Mỹ, cho rằng ông Trump sẽ tập trung vào việc củng cố quyền lực trong nước hơn là mở rộng ảnh hưởng toàn cầu, trong khi GS Graham Allison từ Đại học Harvard cảnh báo căng thẳng Mỹ - Trung có thể leo thang nghiêm trọng trong nhiệm kỳ mới. Không ít chuyên gia cũng bày tỏ lo ngại về cách tiếp cận đối ngoại của ông Trump.

Theo cựu Đại sứ Mỹ tại NATO Ivo Daalder, việc giảm bớt cam kết với đồng minh có thể làm suy yếu vai trò lãnh đạo của Mỹ trên thế giới. Trong khi đó, chuyên gia về quan hệ quốc tế Fareed Zakaria nhấn mạnh rằng những động thái mạnh tay của Trump có thể mang lại kết quả trong ngắn hạn nhưng sẽ gây ra hệ lụy dài hạn, đặc biệt là trong việc duy trì các thỏa thuận kinh tế và an ninh quốc tế.

Năm 2025 sẽ chứng kiến nhiều biến động khi ông Trump nỗ lực làm mới khẩu hiệu “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại” và củng cố nền tảng “Nước Mỹ trước tiên”. Việc ông tiếp tục thúc đẩy chủ trương bảo hộ kinh tế, kiểm soát nhập cư chặt chẽ và tái định hình chiến lược ngoại giao có thể đưa nước Mỹ vào một giai đoạn đầy thách thức. Những chính sách sắp tới không chỉ định hình nội tình chính trị Mỹ trong bốn năm tiếp theo, mà còn có khả năng làm thay đổi cán cân quyền lực toàn cầu, tác động sâu rộng đến trật tự kinh tế, thương mại và quan hệ quốc tế.

Căng thẳng với Trung Quốc có thể leo thang khi Mỹ đẩy mạnh các biện pháp cứng rắn hơn trong thương mại và công nghệ, buộc Bắc Kinh phải tìm kiếm các đối tác thay thế để giảm sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ. Trong khi đó, quan hệ với châu Âu có thể trở nên căng thẳng hơn khi ông Trump yêu cầu các đồng minh NATO tăng cường ngân sách quốc phòng và tự chủ hơn về chiến lược quân sự, giảm sự lệ thuộc vào Mỹ.

Tại Trung Đông, chính quyền mới có thể thúc đẩy cách tiếp cận cứng rắn hơn đối với Iran, với khả năng tái áp đặt các lệnh trừng phạt và gây sức ép nhằm kiềm chế ảnh hưởng của Tehran trong khu vực. Đồng thời, mối quan hệ với Nga có thể trở thành một biến số khó đoán, khi ông Trump có thể tìm kiếm một thỏa thuận ngừng bắn giữa Nga và Ukraine, đồng thời giảm sự can thiệp của Mỹ vào khu vực Đông Âu.

Cuộc chơi quyền lực của ông Trump vẫn chưa dừng lại và thế giới sẽ tiếp tục theo dõi từng bước đi của ông, khi ông tái định hình vị thế của Mỹ trên trường quốc tế với những quyết sách có thể làm thay đổi cục diện thế giới trong nhiều năm tới. Những động thái mới này không chỉ tạo ra sự thay đổi trong chính sách nội địa, mà còn làm lung lay các liên minh truyền thống, mở đường cho một trật tự quốc tế mới đầy bất ổn.