Bên nào chịu thiệt khi cắt khí đốt của Nga qua Ukraine?

[Romano]

Dòng chảy khí đốt của Nga tới một số nước châu Âu đã bị dừng lại vào ngày đầu năm mới sau khi Ukraine từ chối đàm phán lại thỏa thuận quá cảnh giữa lúc xung đột với Moscow tiếp diễn.
Ukraine không muốn gia hạn thỏa thuận quá cảnh đã kéo dài 5 năm nhằm mục đích dừng nguồn thu mà Moscow có thể sử dụng cho chiến dịch quân sự nhưng động thái này có khả năng gây ra một cuộc khủng hoảng năng lượng ở Đông Âu. Transnistria – một khu vực ly khai của Moldova đã cắt nguồn cung cấp nhiệt và nước nóng cho các hộ gia đình.

"Động thái trên chấm dứt hoàn toàn sự chi phối của Nga với thị trường năng lượng EU", phóng viên Jonah Hull của Al Jazeera đưa tin từ thủ đô Kiev của Ukraine cho hay. Trước chiến dịch quân sự ở Ukraine cuối tháng 2/2022, Nga đã cung cấp khoảng 35% lượng khí đốt tự nhiên xuất khẩu qua đường ống của châu Âu.

Với việc đóng cửa đường ống dẫn khí lâu đời nhất của Nga tới châu Âu hoạt động trong hơn 40 năm, thị phần của Nga đã giảm xuống dưới 10%. Một đường ống dẫn khí khác đi qua Thổ Nhĩ Kỳ vẫn cung cấp khí đốt cho các quốc gia như Hungary.

Vậy, việc khóa van khí đốt trong thời gian cao điểm của mùa đông sẽ ảnh hưởng thế nào đến các quốc gia, đặc biệt là ở Đông Âu và điều gì có thể xảy ra tiếp theo?

Tại sao dòng chảy khí đốt Nga vào châu Âu qua Ukraine bị dừng lại?
Tập đoàn năng lượng Nga Gazprom cho biết hôm 1/1 rằng nguồn cung khí đốt cho châu Âu đã bị dừng lại lúc 8 giờ sáng (giờ đại phương) sau khi công ty dầu mỏ và khí đốt sở hữu nhà nước Naftogaz của Ukraine từ chối gia hạn thỏa thuận trung chuyển mới nhất có thời hạn 5 năm.

Cùng ngày, Bộ trưởng Năng lượng Ukraine German Galushchenko thông báo: "Chúng tôi đã dừng quá cảnh khí đốt Nga. Đây là một sự kiện lịch sử. Nga đang mất thị trường, họ sẽ phải chịu tổn thất tài chính. Châu Âu đã quyết định từ bỏ khí đốt Nga".

Hợp đồng mới nhất được ký lần đầu tiên vào năm 2020, theo đó, Ukraine được trả phí trung chuyển. Tuy nhiên, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cảnh báo, Kiev sẽ không gia hạn thỏa thuận quá cảnh trong bối cảnh xung đột tiếp diễn.

Nga xuất khẩu bao nhiêu khí đốt sang châu Âu?
Nhiều nước châu Âu bắt đầu giảm phụ thuộc vào khí đốt Nga sau khi Moscow tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào cuối tháng 2/2022. Vào thời kỳ đỉnh cao, thị phần của Moscow đối với nhập khẩu khí đốt châu Âu đạt 35%, nhưng hiện đã giảm xuống còn khoảng 8%.

Liên minh châu Âu đã nhận được chưa tới 14 tỷ mét khối khí đốt từ Nga qua Ukraine tính đến ngày 1/12/2024, giảm so với mức 65 tỷ USD mỗi năm khi hợp đồng bắt đầu vào năm 2020.