Người vợ góa của nhà lănh đạo phe đối lập Nga Alexey Navalny - bà Yulia Navalnaya cho biết. Bà muốn dân Mỹ trân trọng nền dân chủ Hoa Kỳ trong lúc chuẩn bị bỏ phiếu cho cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.
“Tôi muốn nói với các cử tri Mỹ rằng, đừng xem những ǵ quư vị đang được hưởng là tầm thường,” Navalnaya nói trong một cuộc phỏng vấn với chương tŕnh “The View” phát sóng trên ABC hôm Thứ Năm, 24 Tháng Mười. “Quư vị vẫn đang sống trong một đất nước dân chủ và tôi vẫn tin vào các thể chế của Hoa Kỳ và quư vị cần phải đưa ra lựa chọn đúng đắn.”
Navalnaya nói với “The View” nhân dịp ra mắt hồi kư được phu quân quá cố chấp bút, ông là nhà vận động dân chủ kiệt hiệt nhất nước Nga và đối thủ đáng gờm nhất của Tổng Thống Vladimir Putin. Ông qua đời trong tù hồi Tháng Hai và tựa sách có tựa đề “Patriot” phần lớn được viết trong thời gian tù đày.
Navalnaya không bày tỏ rằng bà mong muốn Phó Tổng Thống Kamala Harris hay cựu Tổng Thống Donald Trump thắng cử. Tuy nhiên, trong một bức thư viết từ ngục tù, Navalny cho biết ông lo ngại nếu Trump tái đắc cử.
“Chính sách và kế hoạch của Trump thực sự đáng sợ. Quả là một cơn ác mộng,” Navalny viết cho người bạn của ông, nhiếp ảnh gia Yevgeny Feldman, người công bố bức thư từ Tháng Mười Hai 2023.
Navalny chết bất đắc kỳ tử trong một nhà tù ở khu vực Bắc Cực thuộc Nga vào Tháng Hai. Chính quyền Nga tuyên bố người đàn ông 47 tuổi chết v́ nguyên nhân tự nhiênhiên, nhưng gia đ́nh và những người ủng hộ Navalny tố cáo rằng ông bị Điện Kremlin sát hại.
Tháng Chín vừa qua, hăng tin điều tra độc lập tại Nga, The Insider, cho biết họ thu thập được tin tức từ cảnh sát liên quan tới cái chết của Navalny rằng trong vài phút trước khi chết, Navalny “lên cơn đau quằn quại” ở vùng bụng, ói mửa và co giật trên sàn nhà.
Trong tin tức cập nhật cuối cùng từ cảnh sát, các triệu chứng của Navalny vẫn được mô tả y chang tường tŕnh ban đầu – tất cả đều cho thấy khả năng bị đầu độc là vô cùng xác tín – nhưng bị gạt bỏ, theo The Insider.
Navalny lâm vào cảnh tù tội từ Tháng Giêng 2021 sau khi quyết định hồi hương về Nga, mặc dù ông từng suưt chết v́ bị đầu độc bằng độc chất thần kinh vài tháng trước đó. Ông bị bắt giữ khi vừa tới phi trường Moscow và bị kết án 19 năm tù, với những tội trạng bị công chúng khắp nơi lên án là có mưu đồ chính trị.
Kết hôn với Navalny trong 24 năm, Navalnaya từng sát cánh với chồng trước khi ông qua đời nhưng phần lớn thời gian bà không lộ diện. Từ lúc Navalny qua đời, bà nổi lên thay thế ông với tư cách là một nhà lănh đạo phe đối lập. Bà dẫn đầu tổ chức của Navalny, Quỹ Chống Tham Nhũng, và tham gia vận động quốc tế để thu hút thêm nhiều nỗ lực nhằm trừng phạt chế độ do Putin cai trị.
Navalnaya cũng nói trong chương tŕnh rằng chắc chắn bà sẽ tiết lộ toàn bộ t́nh tiết xung quanh cái chết của chồng bà, nhấn mạnh rằng Quỹ Chống Tham Nhũng đang nỗ lực thực hiện mục tiêu đó.
Bà không thể có mặt trong đám tang của Navalny vào Tháng Ba — vốn được tổ chức trong điều kiện an ninh nghiêm ngặt tại Moscow — v́ bà có thể bị tống giam. Một ṭa án Nga từng ban hành lệnh bắt giữ bà vào Tháng Bảy v́ dính líu tới các tội trạng cực đoan.
Navalnaya không chùn chân mỏi gối trước những mối đe dọa chực chờ có thể ảnh hưởng tới tính mạng, bà nói với các khán giả dự phần trong chương tŕnh “The View.”
“Tôi hy vọng điều đó sẽ không bao giờ xảy ra, nhưng nếu chẳng may tôi có mệnh hệ nào, vẫn c̣n những người khác, và vẫn c̣n đó những người [sẽ] không ngừng chiến đấu chống lại chế độ Putin trong nhiều năm tới,” Navalnaya nói.
Bất chấp hiểm nguy ŕnh rập người chồng quá cố, Navalnaya cho biết hai vợ chồng bà đều muốn quay về Nga, với hy vọng xốc dậy tinh thần “can trường” của dân Nga.
Trong cuốn hồi kư, Navalny tin rằng chừng nào chế độ Putin c̣n tồn tại, chừng đó ông vẫn c̣n ngồi sau song sắt và chính quyền có thể đầu độc ông bất cứ lúc nào.
Navalny cũng mô tả điều kiện khắc nghiệt trong tù và việc ông tin rằng quy cố hương là xứng đáng dầu cho lâm vào cảnh tù đày. Ông cũng kể lại một trong những lần Navalnaya tới thăm ông vào những ngày đầu tiên ông ngồi tù, trong thời gian đó họ chấp nhận đối diện với một sự thật rằng ông sẽ không toàn mạng trong trại giam.