Tên lửa Houthi đã tránh được radar công nghệ cao của Israel và Mỹ như thế nào?

[Romano]

Việc Houthi tránh được radar công nghệ cao của Israel và Mỹ cho thấy những thách thức mới đối với hệ thống phòng thủ trước các tên lửa đạn đạo tầm xa, đặc biệt là những loại tên lửa được phát triển từ Shahab-3 của Iran. Theo tờ The Jerusalem Post (Israel) ngày 16/9, một tên lửa được phóng từ Yemen bởi lực lượng Houthi sáng 15/9 đã vượt qua nhiều hệ thống phát hiện và phòng thủ tiên tiến của Israel và Mỹ, chỉ bị bắn hạ khi đã bay qua không phận Israel. Vụ việc này đã làm dấy lên nhiều câu hỏi về hiệu quả của các hệ thống an ninh, đặc biệt là về lý do tại sao tên lửa không bị đánh chặn kịp thời theo kế hoạch.

Lực lượng Houthi ở Yemen không tự sản xuất được tên lửa đạn đạo, mà chủ yếu phụ thuộc vào kho vũ khí từ Iran. Một trong những loại tên lửa phổ biến của họ là "Tufan", vốn thực chất là một biến thể của tên lửa Ghadir từ Iran, và xa hơn nữa, nó được phát triển từ dòng tên lửa Shahab-3. Tên lửa Shahab-3 đã được phát triển từ nhiều thập kỷ trước và là nền tảng cho nhiều hệ thống tên lửa tầm xa mà Iran cung cấp cho các lực lượng thân nước này trong khu vực.Tên lửa Tufan có tầm bắn lên đến 2.000 km, cho phép nó dễ dàng bay qua khoảng cách từ Yemen đến Israel. Tên lửa này không thể thay đổi mục tiêu trong quá trình bay, và toàn bộ quá trình chuẩn bị, bao gồm việc nạp nhiên liệu, chỉ mất khoảng 30 phút, một cải tiến đáng kể so với nhiều hệ thống tên lửa khác, như Shahab-3, vốn đòi hỏi nhiều giờ chuẩn bị.

Khi tên lửa được phóng từ Yemen, nó đi theo quỹ đạo đạn đạo, bay theo hình vòng cung qua bầu khí quyển. Tầng đầu tiên của tên lửa tách ra sau khi đẩy nó ra khỏi bầu khí quyển, trong khi tầng thứ hai tiếp tục hành trình về phía mục tiêu. Từ thời điểm phóng, tên lửa có thể rơi xuống khu vực trung tâm lãnh thổ Israel trong khoảng 12-15 phút.

Với trọng lượng trước khi phóng ước tính khoảng 15-17 tấn và đầu đạn nặng 650 kg, tên lửa Tufan có khả năng gây thiệt hại lớn nếu trúng các mục tiêu dân sự hoặc quân sự không được bảo vệ tốt. Sức công phá của đầu đạn, kết hợp với tốc độ va chạm cao, là mối đe dọa nghiêm trọng đối với bất kỳ khu vực nào nằm trong tầm bắn.

Vấn đề với hệ thống phát hiện và cảnh báo sớm

Tên lửa của Houthi được phóng từ một khu vực trống ở Yemen, dễ dàng bị phát hiện bởi các vệ tinh do thám của Israel và Mỹ, vốn thường xuyên theo dõi các địa điểm phóng tiềm năng. Khi tên lửa được phóng, nhiệt lượng lớn từ động cơ đẩy sẽ được các vệ tinh cảnh báo tên lửa của Mỹ phát hiện và sau đó thông tin này sẽ được truyền đến các lực lượng phòng thủ của Israel, cụ thể là Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF).

Trong quá trình bay của tên lửa, một số hệ thống radar, bao gồm radar của hải quân Mỹ và Israel ở Biển Đỏ, radar băng tần X do Raytheon sản xuất và đặt tại Negev (do quân đội Mỹ vận hành), và radar của hệ thống đánh chặn Arrow, đều có khả năng phát hiện và theo dõi tên lửa khi nó tiến về phía Israel.

Tuy nhiên, trong trường hợp tên lửa Houthi phóng vào sáng 15/9, có vẻ như đã có một vấn đề trong giai đoạn phát hiện và đánh chặn. Cụ thể, hiện vẫn chưa rõ liệu tên lửa có được phát hiện kịp thời hay không, và tại sao hệ thống phòng thủ Arrow không hoạt động như dự kiến để bắn hạ tên lửa trước khi nó tiến vào không phận Israel.

Hệ thống Arrow của Israel được thiết kế và phát triển trong hơn 25 năm để đối phó với các mối đe dọa tên lửa đạn đạo từ các nước láng giềng, bao gồm cả Iran. Arrow được coi là một trong những hệ thống phòng thủ tên lửa tiên tiến nhất thế giới, với khả năng theo dõi và đánh chặn các tên lửa tầm xa trong nhiều giai đoạn bay. Tuy nhiên, vụ việc vào sáng 15/9 đã đặt ra câu hỏi về tính hiệu quả của hệ thống này, đặc biệt khi nó không thể ngăn chặn tên lửa của Houthi sớm hơn.

Một trong những lý do có thể dẫn đến sự trục trặc này là tốc độ và quỹ đạo bay của tên lửa. Tên lửa đạn đạo, đặc biệt là các biến thể được phát triển từ Shahab-3, có thể bay ở tốc độ cao và theo quỹ đạo không dễ đoán trước, khiến việc phát hiện và đánh chặn trở nên khó khăn. Ngoài ra, quá trình phát hiện và truyền thông tin từ các hệ thống cảnh báo sớm có thể gặp phải trục trặc, dẫn đến việc chậm phản ứng từ các lực lượng phòng thủ.

Có thể nói, vụ việc tên lửa Houthi vượt qua các hệ thống phòng thủ của Israel và Mỹ đã làm dấy lên những lo ngại về tính hiệu quả của các hệ thống radar và tên lửa đánh chặn hiện tại. Dù Israel và Mỹ đã triển khai nhiều công nghệ tiên tiến để phát hiện và ngăn chặn các cuộc tấn công tên lửa, việc một tên lửa từ Yemen có thể bay qua không phận mà không bị phát hiện kịp thời cho thấy những thách thức mà hệ thống phòng thủ hiện đại đang phải đối mặt.